...en Niklas "logeert" hier ook. (v/h dwarsbongel.web-log.nl en niklas.web-log.nl)

30 mei 2013

WE300 - Indrukken (2) : Drents Museum, de Sovjet Mythe

Gisteren waren we in het Drents Museum om de tentoonstelling De Sovjet Mythe nog te kunnen zien. We liepen deels langs de route van Willem-Alexander en Maxima eergisteren, bij hun provinciale kennismakingstocht.
Als publiciteitsstunt staat een groot beeld van Lenin op een prominente plaats in Assen, waarvan het gezelschap verre gehouden werd. Dat beeld werd "gered" door bouwondernemer Koop. Toen het in 2003 in Tjuchem stond bij een boerderij, heb ik er een gedicht over gemaakt:

Het beeld van Lenin aan de kop van de Vaart in Assen en bij Tjuchem

Ommekeer

Machtig leider, gebronsd
rechterhand in weids gebaar

verheven staat hij voor
verheffing van het volk
grootse dromen die verkeerden
bevrijding die tot knechting werd

onvindbaar op de vlakte
waar geestverwanten wonen

ooit omringd door pleinen vol volk
nu verborgen achter bomen
jaspanden wapperend
in een wind die niet meer waait

van beeldenstorm en smeltkroes
gered door kapitaal


Een greep uit de tentoongestelde schilderijen

De tentoonstelling liet ons niet onberoerd. De Sovjetperiode werd in perspectief geplaatst door de verstrekte informatie over kunst binnen de maatschappelijke ontwikkelingen. Daaruit komt Lenin, alhoewel geen lieverdje, meer als idealist, en Stalin als ontspoorde geest.

Eerbetoon aan de grote leider Stalin, 1950
Kogatsj / Netsjitajlo / Tsyplakov - Olie op doek, 351 x 525 cM
De vorming van politieke mythes en het perfectioneren van het beeld van de leiders had plaats vanaf de jaren dertig en bereikte in 1949 zijn hoogtepunt. In dat jaar werd op ongekend grootse wijze de zeventigste verjaardag van Stalin gevierd.
Stalin daalt als een godheid in een stralend aureool af naar de menigte; hij is vlakbij en tegelijkertijd onbereikbaar. In zijn directe nabijheid staan zijn trouwe volgelingen.

Sommige schilderijen zijn enorm groot, tot 4x7 meter! Veel schilderijen en beelden zijn meer dan realistisch: propaganda voor een betere mensheid in de visie van toen. Kunstenaars lijken meer geïnspireerd door ideaalbeelden dan gedwongen kunstvormen, knap vormgegeven, soms met bedekte bedenkingen.
Veel namen ken ik niet. Malevitsj, die ik kende van zijn Zwarte vierkant, heeft hier realistischer schilderijen.

Aangrijpend vonden we het schilderij Angst van Petrov-Vodkin, dat de invloed van een grootschalig gevaar (burgeroorlog) op kleinschalig niveau (een gezin) weergeeft.

Angst 1919, 1934 - Koezma Petrov-Vodkin.
Het schilderij weerspiegelt zowel de feitelijke gebeurtenissen van de belegering van Petrograd door de troepen van generaal Joedenitsj als de persoonlijke herinneringen van de schilder: 'In het schilderij Angst wilde ik vertellen over het sinistere jaar 1919'.
De schilder geeft de leefomstandigheden in een arbeiderswoning weer en de gesteldheid van zijn bewoners die niet slapen tijdens deze verontrustende nacht.
De suggestie is zeer sterk dat hier niet alleen een historische situatie wordt verbeeld. Maar ook een eigentijdse. Het schilderij werd immers gemaakt in 1934 toen de onderdrukking op gang begon te komen.

Aansluitend bekeken we de aanvullende tentoonstelling 'Samen en Alleen, Leven in Rusland van 1900 tot nu', met schoolboeken, posters en foto's uit familiealbums. Een projectie met drie beamers gaf aanvullende informatie.

Na dat alles waren we toe aan koffie met iets lekkers. Ook dat kan prima in het Drents Museum!


Plato's WE-300 uitdaging voor mei/juni: themawoord = Indrukken.

N.B.: De fotobijschriften zijn niet meegeteld, het gedicht wel.
© Toelichting schilderijen ontleend aan Drents Museum
© Gedicht: Gauke Zijlstra, 2003 - n.a.v. bezoek aan beeld van Lenin bij Tjuchem
© Foto's: Gauke Zijlstra en Marijke van der Scheer

12 opmerkingen:

Laura zei

Veel indrukken opgedaan in het museum van "leiders", die mensen de kop indrukte , mooi beschreven ook de beelden en gedicht :-D

Anoniem zei

Indrukwekkend. Bijna een ooggetuigeverslag van die sovjetperiode.Toen ik een jaar of tien terug in Rusland was verbaasde ik me over het grote aantal standbeelden van deze man in kleinere dorpen.

platoonline zei

Tagrijn zegt indrukwekkend. Dat woord had ik eigenlijk ook in gedachten. Dus neem ik het maar van hem over. Prachtige schilderijen, mooi gedicht ook. Een klassestuk.

Mirjam Kakelbont zei

Dat een man de geschiedenis zo veranderd heeft en zoveel indrukken op mensen achtergelaten heeft. Zowel positief als negatief...
Jij hebt er een mooie WE over geschreven en terecht dat je je gedicht "van zolder" gehaald hebt.

HansDeZwans zei

Een schilderij van 4x7 meter zal zeker zijn indrukken nalaten.

Unknown zei

Mooi verslag!
Leuk om te lezen, wonende in Assen ;-)

Anoniem zei

Ik ben daar onlangs ook nog geweest en heb ook bijzonder genoten daar.Mooi verslag heb je er van gemaakt!

Mrs. T. zei

Indrukwekkend inderdaad vaak de schilderkunst. Al heb ik dan weer helemaal niets met zo'n zwart vierkant. ;-)

Dwarsbongel zei

@Mrs. T.: Op zich heb ik als beeld weinig met dat zwarte vierkant, maar het verhaal er achter intrigeert me.
En dat is waarschijnlijk ook de primaire bedoeling...

Anoniem zei

Indrukwekkend WE!!

Anoniem zei

Prachtig verslag.

Anoniem zei

Mooi verslag. Ik ben gek op Sovjet kunst. Ben één keer in Moskou en St. Petersburg geweest. Je ziet veel van die taferelen terug op de stations van de metro in Moskou. Waren we in de Hermitage, werden we naar de kleine Hollandse Meesters gedirigeerd, want daar hadden wij als Hollanders vast belangstelling voor. We hebben moeten soebatten om ook Russische kunst te mogen aanschouwen.