...en Niklas "logeert" hier ook. (v/h dwarsbongel.web-log.nl en niklas.web-log.nl)

donderdag 30 januari 2014

Gedichtendag 2014, thema: Verwondering

Mijn bijdrage, gekozen onder andere naar aanleiding van een facebook-post met een artikel over de teloorgang van het boekengenre Science Fiction, zocht ik onderstaand gedicht terug.
Ik schreef het in oktober 2003 voor het thema Mist/Nevel van onze toenmalige dichtersgroep.
Het is geïnspireerd op het SF-boek De heksen van Karres van James H. Schmitz, Meulenhoff SF27, vanaf pagina 95.
Deze passage betreft een zware psychische beproeving van de hoofdpersoon door kwalijke krachten in een sterrennevel tijdens een ruimtereis.
Dit gedicht heb ik bij een aantal gelegenheden voor publiek mogen voordragen met begeleiding van saxofonist Jan de Wilde.


Kapitein Pausert in Zergandol

De droom van een nevel
in een nevel van dromen
een spoor van vermoeden
in de mist van het weten
stijgende onrust

gele nevels uit verre verhalen
kristalliseren in dreigende dromen
een gevoel van iets dat ver weg is
maar nadert en groeit naar hem toe
en zoemt

een mist die niet leeg is
heldere rimpels en flitsen
gestalten verschijnen
lichamen van licht
op het kruispunt van golven

eindeloos zwerven en zwermen
de zwartste gedachten
langs kosmische wolken
die gillen in krijsende stilte
verstopt in de Zee van Licht
droomt hij de weg door de chaos
die hij straks nog moet gaan


Silhouetten van nevels
die zwijgend verdwijnen
als zijn geest zich sluit voor de aanval
mat vuur in gloeiende wolken
tussen zwarte hoogreikende spitsen
een spoor van vonkende mist

de wolk van dreiging verdreven
overmeesterd door de geest van de heks
als symbool van non-conformisme
dat niet in conflict komt met het eigenste zelf
rotsachtige zekerheden die smelten tot
de vloeiende twijfel van wijsheid

©Gauke Zijlstra

dinsdag 28 januari 2014

Niklas - 140128 - Nog 9 dagen

Over 9 dagen schijnen de Olymputinse Winterspelen te beginnen.
Hoe macht, prestige en corruptie topsport kunnen faciliteren.
Maar ik ga wel naar de sportieve prestaties kijken.

maandag 27 januari 2014

Kinky Friedman: een song over een prentje en dat vertaald - niet geschikt voor overgevoelige Christenen!

Niet iedereen kent Kinky Friedman (1944), ook al is het bepaald niet iemand die zich verstopt.
Hij is bekend als singer/songwriter, schrijver, humorist, columnist en kandidaat-gouverneur voor Texas.
Friedman studeerde o.a. psychologie en werkte twee jaar voor het United States Peace Corps op Borneo, Indonesië.

Zijn waarschijnlijk bekendste song is: "They ain't making Jews like Jesus anymore", waarin hij (zelf van Joodse ouders), ingaat tegen een "redneck" die in een kroeg luidkeels zijn bekrompen visie op de wereld verkondigt.
Kinky's muzikale repertoire reikt van gevoelig, maatschappelijk betrokken tot cabaretesk. Als schrijver ken ik hem van detective-achtig werk.

Een andere song op een van de CD's die ik van hem heb, zal voor hardcore christenen best controversieel zijn: hen raad ik aan niet verder te lezen, tenzij ze er genoegen in scheppen zich te ergeren.

In dit lied wordt een curieuze, door fanatieke evangelisatie met folders en flyers niet ondenkbare situatie beschreven, mogelijk gebaseerd op een fysieke confrontatie met zo'n folder.
Deze tekst is niet geschreven door Friedman zelf, maar door LeeRoy "Buck" Fowler (1932), waarover ik nauwelijks iets kon vinden.
De uitvoering met geheel eigen draai van Kinky op mijn CD, Lasso from El Paso (1976), heeft als bijzonderheid, dat Ringo Starr, van the Beatles, een stuk tekst inspreekt.

Ik had zin om eens te proberen een songtekst in het Drents te vertalen. Het werd deze.
Er zijn verschillende versies van de tekst op internet te vinden.
Ik heb het niet te ingewikkeld gemaakt met mijn keuzes, maar van twee versies het belangrijkste verschil meegenomen.
Voor de melodie, hier links naar twee uitvoeringen door Kinky Friedman: live met de originele tekst, en, met fragmentarische video, de versie met Ringo Starr.

Men's Room near L.A.Prentie in 't café
I saw a picture yesterdayIk zag een prentie in 't café
In a men's room near L.A.Guster bij de herenplee
Lying on the floor beside the throne.Zomaor op de vloer naost de troon
Had I not recognized the crossEn har ik het kruus niet zien
I might have failed to know the bossHar ik dacht wa's dat veur iene
And I thought:En ik dacht:
Lord, you look neglected and alone.Heer, ie liekt allennig en verraon
  
I picked it up with lovin' careIk heb 't eerbiedig op epakt
I wondered who had placed it there'k Was beneid wel 't daor hen hef kwakt
When l saw there was no paper on the roll.Maor toen zag ik de lege rol pepier
I saidEn ik zee:
Lord, what would you doHeer wat zul ie doen
If you were me and I was youAs ie mij waren en ik was joe
Take a chanceKomp dit wel goed
save your pants or your soul ?Spaar 'ie je boks of je gemoed?
  
  
Buck Fowler (Originele tekst):
Then a voice said:Toen zee een stem:
Man, I'm Jesus, I ain't square.Man, ik ben Jezus, ik ben niet halfmal
I got these pictures everywhereMien prenties vin ie ja overal
From Florida on out to Frisco Bay.Van Zwattemeer tot Potjewol
"So if you're hung op on the potDus as ie vastzit op die plee
Feel free to use my favorite shot....Help je met mien prent oet de puree
  
  
Variant Kinky Friedman (tekst gesproken door Ringo Starr):
Then a voice saidToen zee een stem:
Kinky, it's jesus hereKerel, dit is Jezus hier,
you know that I ain't no square. Ik ben geen zemelkont
Well, I've got these pictures of meZukse prenties van mij
I mean statues, you know they're everywhere.En ok beelden vin ie ja overal,
Well, I may seem I come from liverpoolVan Zwattemeer tot Potjewol
And then on the other hand  
I may come from france 
But if you don't get off that toiletMaor as íe niet rappies van de plee afkomt
Well I'm just gonna have to dance.Daans ik hier dommiet mal in 't rond!
  
  
Afsluitende tekst in beide versies:
I saw this picture yesterday Ik zag dat prentie in 't café
In a mens' room near L.A.Guster bij de herenplee

Ik nodig iedereen uit om suggesties te doen voor verbetering van de vertaling. Kritiek van Christenen die zich door deze publicatie geschoffeerd voelen, zal ik voor kennisgeving aannemen: ik weet dat een discussie hierover tot niets leidt, behalve misschien verhitte koppen.

Een belangrijke vertaalhulp was voor mij het Woordenboek van de Drentse dialecten

zaterdag 25 januari 2014

Niklas - 140125 - Politieke logica en vooroordelen over oudere werklozen

Het Sociaal Cultureel Planbureau constateert dat oudere werknemers, door vooroordelen, discriminatie ervaren bij het solliciteren. Dat is niets nieuws, een open deur intrappen.

Lodewijk Asscher lijkt me besmet door het irrationele optimisme van zijn baas. Hij vindt dat oudere werknemers zelf moeten laten zien dat die vooroordelen onterecht zijn. "Praat erover met collega's bij de koffieautomaat".
Het probleem is juist dat oudere werkzoekenden daar niet bij de koffieautomaat met collega's over kunnen praten, omdat ze werkzoekend zijn, en dus geen collega's hebben!

Tevens blijkt dat leeftijdsdiscriminatie al begint bij 45 jaar, terwijl de politieke genieën die dit land zeggen te besturen, de AOW-leeftijd omhoog brengen, en tegelijk elke dag ontslagrondes worden gemeld...

zondag 19 januari 2014

WE300 januari 2014 - Verwaarlozen

De onvrede in Noord-Groningen wordt steeds groter. Enorme hoeveelheden aardgas worden uit de grond gehaald door de Nederlandse Aardolie Maatschappij.
Dat levert twee grote oliemaatschappijen, eigenaar van de NAM, en de Nederlandse schatkist veel geld op, maar veroorzaakt in het wingebied ook al jarenlang ernstige problemen.

Ooit was er een roepende in de woestijn, die zei dat aardbevingen het gevolg zouden zijn van die aardgaswinning. Maar Meent van der Sluis werd weggehoond door de woordvoerder van de NAM, Frank Duut. En door de Nederlandse politiek, want "de NAM had echte deskundigen".

Duut werd scheurfactor in de Asser VVD-fractie, en RWE/Essent-woordvoerder voor de kolencentrale bij de Eemshaven, om te ontkennen dat er milieubederf, veiligheidsrisico's, slechte omstandigheden voor buitenlandse werknemers door onderaannemers zijn.

Dat wijlen Meent gelijk had, is inmiddels genoegzaam bekend. Dat VVD-minister Kamp zich lang stokdoof en stekeblind hield ook, maar Noord-Groningen stemt niet VVD, dus straf!
Dat de bevolking daar het water tot de lippen staat, is onbelangrijker dan de Rijksbegroting, die de Randstad subsidiëert: in de Haagse visie is alles voorbij Amersfoort weggeplakt achter toiletpapier - schijt aan de wingewesten.

Nieuwsuur legde praktijken van de NAM bloot: hun taxateurs stelden aardbevingsschade aan een riante woning in Onderdendam vast op EUR 375,29. De enorme, zichtbaar verse scheuren in de muren, zouden volgens de "schade-experts" van de NAM, gevolg zijn van "achterstallig onderhoud".
Schade-experts van "Eigen Huis" kwamen tot tienduizenden euro's, terwijl bij volgende, sterkere bevingen, de bewoners hun leven niet zeker zijn.
Een woonboerderij was door "NAM-experts" (die geen funderingen mogen inspecteren of op ladders klimmen), geschat op de helft van wat echte schade-experts vaststelden.

Zelfs als acuut gestopt wordt met het oppompen van gas, duren de aardbevingen nog jaren...

Nu de hooivorken en mestgrepen tevoorschijn komen en de trekkers zijn gestart, gaan de Haagse oren een héél klein beetje open...

PlatoOnline's WE-300 schrijfuitdaging: schrijf een verhaal van exact 300 woorden, waarin het thema-woord niet voorkomt! Themawoord voor januari = Verwaarlozen


maandag 13 januari 2014

Ontbijt met verrassing door Nobelprijswinnaar

Doordat ik de TV aanzette bij mijn langslapersontbijt, kwam ik terecht bij de herhaling van het interview van Pieter Jan Hagens met de natuurkundige Gerard 't Hooft.

't Hooft is niet zo rap van de tongriem gesneden als publiekslieveling Robbert Dijkgraaf (bij 't Hooft gepromoveerd!), maar kan wel voortreffelijk complexe zaken begrijpelijk uitleggen.
Zijn boek De bouwstenen van de schepping is heruitgegeven, aangepast aan de nieuwste natuurkundige inzichten en ontwikkelingen.

Bij wat hij vertelde over de ontwikkelingen van zijn vak vanaf de begintijd van zijn loopbaan, werd ik sterk herinnerd aan mijn periode bij het Natuurkundig Laboratorium van de Rijksuniversiteit Groningen. Ik werkte daar van 1960 tot 1966.
Ik begon als "leerling bediende". Ik kwam op alle afdelingen en in (bijna) alle ruimtes in het gebouw, en met alle medewerkers in aanraking. Een reuze interessante tijd.

't Hooft studeerde wis- en natuurkunde aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 1972, en publiceerde al vóór zijn promotie over deeltjesfysica, waardoor hij in één klap beroemd werd. Zijn vakgebied is Theoretische Natuurkunde.
Zo'n afdeling was er bij ons ook: een rustige gang op de eerste verdieping. En nee, niet allemaal verstrooide types, waaraan je op afstand de geleerdheid rook. Net als bij gewone mensen had je te maken met verschillende karakters.

Eén voorval kan ik niet voor me houden. Ik hielp daar TL-buizen te vervangen. Ik klopte aan bij de eerste hoogleraar, die zat aan zijn bureau te lezen. "Nee, kom morgen maar terug"... Planning de mist in!
In de volgende kamer vergaderde zijn collega. Enorme formules met veel "spekhaken" werden op het bord gekrijt en besproken.
"O, kom binnen, ga je gang!" Terwijl ik op het trapje stond, pakten de hoogleraar en zijn medewerkers de oude TL-buizen aan en reikten me de nieuwe toe.

Later werd ik "technisch assistent" bij de Cyclotron-groep.
't Hooft noemde deeltjesbundels, die nauwkeurig geleid worden in een experimenteeropstelling; daarbij dacht ik aan speciale dingen die ik gemaakt heb voor onze experimenten.
Zoals een zwaar voedingsapparaat voor quadrupole-elektromagneten, die voor een deeltjesbundel werken zoals een lens voor licht.
Gepriegel met platinadraad dunner dan een mensenhaar, en heel nauwkeurig, met de hand, wikkelen van ringtransformatoren, voor een magneetveldmeter.
Spoelen wikkelen met kostbaar en kwetsbaar supergeleidend draad.
De elektronica die ik daar in elkaar soldeerde lag ver voor op de theorie in mijn schriftelijke cursus. Die ging nog helemaal over "radiobuizen", terwijl wij bijna alleen halfgeleiders toepasten.

't Hooft is een paar jaar jonger dan ik en was al vroeg bezig met hogere wiskunde, terwijl ik moeite had met gewone. Op de LTS kreeg je alleen de noodzakelijke wiskunde voor je vak, elektromonteur.
Terwijl ik werkte op het Natuurkundig Lab, zat 't Hooft op het Gymnasium. In zekere zin zijn we in dezelfde periode van start gegaan met natuurkunde als vertrekpunt.

Bij het schrijven zoek ik uiteraard dingen op. Zo vond ik dat Gerard 't Hooft's oudoom prof. Frits Zernike was - een coryfee van ons instituut en ook Nobelprijswinnaar! Ik heb de bejaarde Zernike nog gezien bij een onderscheiding die zijn instrumentmaker kreeg, die hem geholpen had met de fasecontrastmicroscoop.

Van 't Hooft's heruitgegeven boek, "De bouwstenen van de schepping. Een zoektocht naar het allerkleinste", verscheen de eerste druk in 1992. Dat boek is geen puur wetenschappelijke verhandeling, maar bedoeld voor een breder publiek.
Pieter Jan Hagens was soms vastgelopen, maar vond toch verderop steeds weer een "instappunt", zei hij.
In de nieuwe druk is veel aangepast aan de toegenomen kennis van de hedendaagse wetenschap. In het interview legde 't Hooft een paar zaken uit waarover de inzichten veranderd zijn.

Mij sprak aan, dat er juist in de jaren '70 meerdere ontdekkingen zijn gedaan, die de fundamentele kennis met sprongen verder hebben gebracht.
Dat is mede het gevolg, denk ik dan, van de resultaten van het soort experimenten, waaraan ik in de zijlijn een bijdrage heb mogen leveren. Destijds deed ons instituut meerdere experimenten. Onze groep was bezig met een model-cyclotron , als voorbereiding op een "echte". Dat werd de basis van het Kernfysisch Versneller Instituut (KVI), maar ik vond (om privéredenen) een andere baan.
In die volgende baan heb ik voor het KVI nog een communicatiesysteem gemaakt.

1: Modelcyclotron. 28 ton koper en staal. Een grapjas schreef er met krijt op: "Niet leunen!";
2: Het testen van delen van de magneetveldmeter;
3: Meetapparatuur. Onder de tafel de quadrupolevoeding.

Een fragment uit het interview met Gerard 't Hooft door Pieter Jan Hagens:
GtH: De wereld is één hele grote wiskundige formule.
PJH: Dat is lang niet iedereen met u eens.
GtH: Veel mensen ervaren de wereld anders dan wij, maar wij doen experimenten en onderzoeken de natuur, en daaraan ontlenen wij de waarnemingen dat de natuur zo in elkaar zit. Als je navel staart of muziek luistert, kun je ook allemaal ideeën over de natuur krijgen, maar niet de waarnemingen die je krijgt als je een experiment doet. En die kloppen ook nog.
PJH: U heeft blijkbaar een beetje een hekel aan mystiek, waarom?
GtH: In de beschrijving van de natuurwetten is geen plaats voor mystiek. De beschrijving van mystiek is, dat je wilt dat iets niet aan logische wetten voldoet, je wilt dat er een soort godheid is die maar doet wat 'ie wil. En nou blijkt keer op keer, dat onderwerpen waar je dacht dat je er geen vat op hebt, dat je toch kunt gaan begrijpen hoe het werkt.
Het verbaasde ook Einstein dat de natuur zich zoveel aantrekt van onze wiskundige formules.

Het leuke van dit vak is, dat de wereld van het supergrote en het superkleine elkaar raken, het heelal is zó verschrikkelijk groot, er gebeuren talloze dingen die je niet zomaar op gewone manieren kunt begrijpen, dat is veel te ingewikkeld. Als ik het heb over een theorie die alles verklaart, dan ga ik niet zeggen dat daarmee alle mysteriën uit de wereld zijn geholpen, helemaal niet.

Er kwam een schelp op tafel met een bijzonder patroon. Ik dacht aan de eenvoudige programmaatjes waarmee een tijdlang elke hobbyist mysterieuze beelden op zijn computerscherm toverde, de fractals of Mandelbrot-figuren, verwant aan de chaostheorie.
Wat 't Hooft hier noemde, waren Stephen Wolfram en de Cellulaire automaten.
Laatste fragment:
PJH: Een slotvraag. Uw boek heet: "De bouwstenen van de schepping": er was dus een Schepper?
GtH: Nou, dit woord heb ik overgenomen van mijn vroegere leraar natuurkunde. Die was heel gelovig en vroeg dan: zou de schepper dit zo bedoeld hebben? Ik ben helemaal niet gelovig, maar het idee, moet de natuur zó in elkaar zitten, vond ik mooi.
Je hoeft niet over een Schepper te praten, maar over de schepping, datgene wat er is. En waarom is het zo, en uiteindelijk kun je waarom-vragen stellen zonder dat ook de modernste wetenschap er een antwoord op kan geven: waarom zijn er elementaire deeltjes, waarom dit, waarom dat. Dan moet ik het antwoord schuldig blijven.
PJH: Zelfs u?
GtH: Ook ik.

Bekijk het interview bij Buitenhof of bij Uitzending gemist; in beide gevallen begint het interview met Gerard 't Hooft op 35:03.

Ik heb af en toe emotioneel zitten kijken en luisteren, omdat hij met hart en ziel zijn wetenschappelijke inzichten uitlegde, en bepaalde levensinzichten zo mooi en helder verwoordde.

Met dit blog dook ik in mijn verleden - ik ben blij dat ik in een dergelijke omgeving een basis heb mogen leggen voor mijn verdere loopbaan en leven. Zonder dit verleden had ik niet het plezier gehad om dit blog te schrijven, met deze herinneringen, en had ik misschien minder genoten van dit interview...

Verwante/aanbevolen links:
Prof. Brinkman, hoogleraar-directeur NatLab RUG, initiator KVI
My father Stephen Hawking
Universiteit van Nederland
Wat zijn de religieuze argumenten tegen evolutie?

maandag 6 januari 2014

Voetbal, Arabieren, Israël, en selectieve verontwaardiging

Politiek Nederland duikelt met veel misbaar over eredivisieclub Vitesse heen. De h.h. politici zijn er als de kippen bij om met veel misbaar hun afkeuring te tok-tokken over Vitesse, dat voor een oefentoernooi in de VAE een Israëlische speler thuislaat. Waarschijnlijk zelfs voordat ze de informatie hebben dat de man op het laatste moment niet werd toegelaten.

De club wordt "laf" genoemd, en "had thuis moeten blijven", terwijl er uiteraard behoorlijke financiële belangen voor de club mee gemoeid zijn als plotseling de lang geleden gemaakte afspraken worden geschonden. Maar goed, Vitesse heeft een rijke Russische geldschieter, die moet dàt probleem dan maar oplossen.

Velen kakelen de h.h. politici klakkeloos na, als kippen zonder kop, maar ik hoor nergens ook maar een schijn van verontwaardiging over een ander geval van voetballeed tussen Arabieren en Israëli's, dat op vrijwel op hetzelfde moment in het nieuws is.

Een groep Palestijnse kinderen heeft VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon om hulp gevraagd vanwege hun voetbal die in Israëlisch gebied is beland.
De kinderen voetbalden een paar dagen geleden op de Westelijke Jordaanoever in het dorp Kafr Sur, toen een van hen de bal een krachtige trap gaf.
De voetbal zeilde hoog over een met prikkeldraad bekleed hek en belandde zo in een door Israël geclaimd deel van het dorp. Bij de poort staan soldaten.

Aangezien de kinderen het onmogelijk achtten zelf hun bal terug te krijgen, besloten ze rechtstreeks de VN-topman te benaderen. Israël heeft hun rechten geschonden door het ophalen van de bal niet toe te staan, beargumenteren zij. Ook zouden ze gewoon aan de andere kant van de omheining moeten kunnen spelen, vinden de voetballertjes.

Ik vind de Israëlische houding tegenover deze kinderen op zijn minst onsportiever dan de houding van Vitesse, en ik meen zelfs een zweem van naar sadisme neigende machtwellust te proeven.

Formeel is het immers Palestijns grondgebied, maar daarvan wordt door Israël steeds meer geannexeerd, tegen alle VN-resoluties en internationale rechtsregels in.
Waarom hoor ik diezelfde politici zich dáár nooit over opwinden, en wel over één Israelische voetballer, die er zelf helemaal geen probleem van maakt?

Wie heeft er nou geen ruggengraat, heren politici?

Maar ik weet hoe het werkt: ik ben opgegroeid in een christelijk georiënteerde familie, waarin je vroeger maar beter helemaal niets kon zeggen dat uitgelegd kon worden als de geringste twijfel aan de goede bedoelingen van de staat Israël. Je kon een stamp voor je raap krijgen, het was immers Gods uitverkoren volk?