Römer en Leonhardt: 83 en dood. Ja Piet, maar wie was Gustav?

Veel aandacht ging dezer dagen naar het overlijden van Piet Römer. Ongeveer tegelijkertijd zag ik het bericht dat is overleden, ook op 83-jarige leeftijd, Gustav Leonhardt.
Veel minder mensen dan bij Piet Römer zullen daardoor geraakt zijn. Velen zullen waarschijnlijk zeggen: wie was dat dan in's hemelsnaam? Nou, het was iemand die "hemelse" klassieke muziek heeft gemaakt, zeg ik als onklassieker...

Als "Niklas" zou ik trots geweest zijn op Gustav's intrigerende stelling: "Het verschil tussen goed en voortreffelijk is klein, maar essentieel".

Ik ben dus niet echt iemand die zijn sporen heeft verdiend met het luisteren naar klassieke muziek, en ik heb er al helemaal geen verstand van. Ik ken de namen van een aantal componisten en orkesten, en een paar werken herken ik. Maar vraag me niet welk werk door welke componist geschreven is.

Mijn voorkeur ligt meer in het populaire genre, en toen die twee nog niet verenigbaar waren, lag mijn voorkeur meer bij de Rolling Stones dan bij de Beatles, om maar even een richting te duiden. Evengoed heb ik mijn collectie vinylplaten destijds opgebouwd volgens het basisprincipe van één LP per artiest of groep, maar dat dan weer niet te fundamentalistisch doorgevoerd.
Wel kan ik alle kanten op. Er is (uiteraard) Boudewijn de Groot in mijn vroege collectie, maar ook een aantal jazz-voorbeelden. Country in meerdere schakeringen. Ook zelfs een beetje Duits en Frans.
Wat mij altijd vooral heeft geboeid, was muziek die van de (mij bekende) gebaande wegen afweek.

Uit mijn eerste jeugd was de gebaande weg de protestantse religieuze muziek. Hoewel ik inhoudelijk daarvan geheel genezen ben teruggekeerd, vind ik het zingen van zo'n volle kerk (al of niet protestants) met een goede organist op een goed orgel, nog steeds iets emotioneels hebben. Voeg er een trompet bij en ik duik in tranen. Ik heb ooit met een simpel taperecordertje zulke oefeningen staan opnemen, in de inmiddels afgebroken Gereformeerde Westerkerk in Groningen. Maar geef me daarna maar even weer "My Generation" van The Who, of "Paranoid" van Black Sabbath!

Misschien had ik ook nog behoord tot de mensen die nog nooit van Gustav Leonhardt gehoord hadden, als ik niet zo was geïntrigeerd door de klank van de klavecimbel, als instrument.
Hoe het gegaan is weet ik absoluut niet meer, maar mogelijk ben ik bij mijn platenboer binnengestapt en heb ik gevraagd of hij iets met klavecimbel had. Ik ben thuisgekomen met de LP "Gustav Leonhardt - Portrait", op het label BASF/Harmonia Mundi, een soort verzamelalbum (voor 10 gulden!).
Op een aantal stukken speelt het Collegium Aureum mee op "Original-Instrumenten", en dat kan de doorslag gegeven hebben om deze LP van Gustav Leonhardt te kiezen, want het Collegium Aureum kende ik al, ook van het label BASF/Harmonia Mundi.

Ik heb even naar zo'n specifiek stuk gezocht op JoetJoep, maar niet gevonden. Nu wordt onze klavecimbel nogal Babylonisch vertaald, naar Harpsichord, Klavizimbel, Clavecin en Cembalo, maar daar klinkt het instrument niet anders door.
De gezochte klankkleur komt het dichtstbij in dit stuk.

Ik ben langs een kromme omweg uitgekomen bij dat Collegium Aureum. Als elektronicus en muziekliefhebber volgde ik de zich steeds sneller opvolgende ontwikkelingen geïnteresseerd. Menig collega prutste uit een zelfbouwpakket een elektronisch orgel in elkaar. En er werd, op een manier die nu heel primitief lijkt, muziek gemaakt met allerlei reeds bestaande en nieuw geknutselde apparaten.

Er dook destijds een heel nieuw type modulair elektronisch muziekinstrument op, met voor die tijd ongekende mogelijkheden: de Moog synthesizer.
Experimenten van componist en musicus Walter Carlos (later Wendy Carlos vind ik nu op Wikipedia) om de mogelijkheden en technieken van dit instrumentarium te testen, werden vastgelegd op de LP "Switched on Bach": dat werd een onverwacht succes. Ik kocht een latere LP: "The Well-tempered Synthesizer", met muziek van Monteverdi, Scarlatti, en jawel, Bach's 4e Brandenburgs Concert in G-dur.

Vervolgens was ik nieuwsgierig hoe zo'n stuk op klassieke wijze gespeeld zou klinken. In de platenwinkel stuitte ik op enkele klassieke uitvoeringen van Bach's concert. Toen ik op de hoes van "Der Goldene Klang des Collegium Aureum" zag staan: "Musik des Barock und der Klassik auf Original-instrumenten", was dat duidelijk het beste vergelijkingsmateriaal!
Helaas vond ik online weinig informatie over het Collegium Aureum, behalve webshops.

En zo hoorde ik in gedachten bij het bericht dat Gustav Leonhardt was overleden mooie, klassieke muziek, klavecimbel samen met het Collegium Aureum. Maar kan ik eigenlijk nog wel vinyl afspelen, in plaats van via de PC naar JoetJoep luisteren als het om muziek gaat?