Apocriefe kerstgedachten

Deze eerste kerstdag zijn we met ons tweeën. Tegen het eind van de middag zijn we een rondje gaan rijden in onze mooie regio. Onderweg zie je van alles, tenminste als je ervoor open staat. De bomen zijn inmiddels kaal. De kruinen lijken op ragfijn knipselwerk. Deze keer tegen gevarieerde luchten. Er was smerig weer voorspeld, maar we zagen af en toe de zon!

Met alle aandacht die er is voor van alles wat met kerst in verband wordt gebracht, ontkom ik er zelf ook niet aan. Zo werd ik getroffen door een moment van helderheid, toen we langs schapen in een weiland reden. Mensen die niet van ketterse kerstverhalen houden, kunnen nu beter stoppen met hier te lezen.

Eerst hadden we al twee schapen eenzaam in een afgelegen weiland gezien, terwijl het naar ons idee kuddedieren zijn. Later, toen we langs een weiland met een kudde schapen reden, sloeg een oude liedtekst vonken in mijn gedachtengang: De herdertjes lagen bij nachte

Er klopt van alles niet met dit lied. Het begint al bij het eerste couplet. Ik zal de regels doornemen:

De herdertjes lagen bij nachte
Herdertjes? Kinderarbeid dus!
Zij lagen bij nacht in het veld
Kinderen horen 's nachts in bed, en niet in het veld!
Zij hielden vol trouwe de wachte
Zo'n naïef verantwoordelijkheidsgevoel!
Zij hadden hun schaapjes geteld
O, maar dan sliepen ze dus? In dat koude veld?
Daar hoorden zij 'd engelen zingen
Hun liederen vloeiend en klaar
Tja, als je daar in de kou in het veld ligt te slapen,
dan compenseer je dat met utopische dromen...
De herders naar Bethlehem gingen
't liep tegen het nieuwe jaar
Ja ja, net doen of deze kinderuitbuiting maar één jaar geduurd heeft...

Hier zal ik het maar bij laten. Zelf ben ik geen herdertje geweest, maar ik heb als 14-jarige wel het ongezadelde paard van oom Jan Hammink geheel alleen naar de wei ver buiten het dorp gebracht, na een dag rogge oogsten. Dat was toen nog maaien met één paard voor en twee man óp de maaimachine (de een mende het paard, de ander doseerde met een stok de garven), maar met de hand garven opbinden en in hokken zetten.
Ik geloof dat ik fysiek sterker geworden ben van deze kinderarbeid, maar het gebeurde dan ook in de zomer, en 's avonds na het eten ging ik naar het zwembad. Ik sliep niet in het veld, maar gewoon thuis. En aan het eind van de zomer haalde mijn stiefvader de beloning op bij zijn broer, en ik kreeg twee kwartjes om naar de kermis te gaan.