141206 - ZOZ - Chips en Popcorn

Wie mee wil doen met (of luisteren naar) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, kan terecht bij Marja.

Bij het winkelen namen we weer eens chips en popcorn mee, en dat gaf me een idee voor mijn ZOZ-keuze. Die keuze heeft te maken met elektronica. Daarom vooraf even een kort overzicht van mijn beleving van dat vakgebied.
In 1960 kwam ik van de LTS als, zeg maar, Leerling Elektriciën. Mijn eerste baan was bij het Natuurkundig Laboratorium der Rijksuniversiteit te Groningen, als Leerling Bediende, wat een andere naam was voor een meer gangbare functienaam: Loopjongen.
Toch is dat misschien wel de leukste baan geweest die ik gehad heb: ik zette collegeproeven klaar, en kwam met allerlei wetenschappers en hun werk in aanraking.

Tegelijk kreeg ik de gelegenheid om me te ontwikkelen in de elektronica, een functie waarin ik daarna Technisch Assistent werd. De eerste apparaten die ik bouwde waren met "Radiobuizen", maar al spoedig werkte ik met de in opkomst zijnde, en veel handzamer, halfgeleiders, zoals transistoren. Ook (toen) geavanceerde halfgeleiders als de tunneldiode heb ik verwerkt in schakelingen voor wetenschappelijke experimenten.

Daarna ging ik het bedrijfsleven in. Waar ik ging werken, werden al transistoren gebruikt, maar ook heel veel relais, elektrisch bediende schakelaars kun je zeggen. Mijn ontwerpen werden later voorzien van geïntegreerde schakelingen waarin een aantal transistoren functioneel samengebracht waren, en aan het eind van mijn loopbaan heb ik "ASIC's (chips)" ontworpen en microprocessors geprogrammeerd.
Dat beschrijft enigszins de stormachtige ontwikkeling die de elektronica in de 40 jaar van mijn loopbaan heeft doorgemaakt, en in de ruim 10 jaar daarna volop is doorgegaan.

V.l.n.r.: een "radiobuis", een vroege transistor, een portable voor een bewakingssysteem met rood omrand "mijn" eerste ASIC. Alle drie ongeveer op dezelfde schaal. Geheel rechts een "plot" van de inhoud van de chip in die ASIC, 70 x 70 cm - de chip zelf is ca. 4 x 4 mm, de rest is nodig voor aansluitingen.

Toen ik begon te werken, waren er veel mensen bezig een elektronisch orgel te bouwen. Sommigen met een compleet zelfbouwpakket, anderen vanaf schema's en bouwtekeningen uit elektronica-tijdschriften. Ik was vastbesloten uit de vele ideeën zelf een super-instrument te ontwikkelen.
Nou, zó vastbesloten ook weer niet: de techniek haalde me telkens in, en ik kon toch alleen een beetje mondharmonica spelen.

Desalniettemin heeft de muziek die met elektronische instrumenten gemaakt kon worden, mij altijd geboeid. In mijn ZOZ van 7 juni 2014 noemde ik al eens Silver apples of the Moon van Morton Subotnick.
De insteek was in die tijd, om een compleet nieuw idioom te scheppen in de muziek; het was de tijd van abstracte en avant-garde kunsten!
Voor veel "gewone" muziekliefhebbers zal dit misschien irritant zijn, ik vond het vooral interessant, omdat ik bij de geluiden de golfvormen van de signalen herkende, zoals ik die op een oscilloscoop had gezien.


In Nederland zat men ook niet stil. In het Philips NatLab was Dick Raaijmakers, alias Kid Baltan druk bezig met elektronische muziek (nog steeds verkrijgbaar). Het daaruit voortgekomen Instituut voor Sonologie is gevestigd in Den Haag, als afdeling van het Koninklijk Conservatorium: serieus te nemen dus!

In mijn beleving was de uitvinding van de Moog-synthesizer een kantelpunt. Bij de doorlopende ontwikkeling van de Moog (en andere) synthesizers werden de duidelijk kunstmatige klanken verdrongen door klanken die de natuurlijke klankkleur van "klassieke" muziekinstrumenten steeds beter benaderden.

Vandaag focus ik op Gershon Kingsley, een Amerikaanse componist van Duits/Joodse afkomst. Hij was een pionier in de populaire elektronische muziek en werkte al in de 60-er jaren met een Moog-synthesizer.
Om te beginnen een opname waarin hij aan het stoeien geslagen is met Für Elise:
Gershon Kingsley - For Alisse Beethoven:


In een interview in 2005 legde Kingsley uit, dat hij in 1969 stond te luisteren naar een popcorn-machine, en dacht: "Hé, daar kan ik vast wel een melodietje van maken", en maakte in zijn studio, met alleen het gebruik van zijn Moog, de melodie "Popcorn" (NL), die hij uitbracht op het album "Music To Moog By". Het werd weldra de eerste internationale elektronische dance-hit.
"Popcorn" is sindsdien vele malen gecovered, door een groot scala aan artiesten, en is zelfs gebruikt in een animatie-serie in de Sovjetunie!

Mijn speurtocht leverde een website op, die geheel is gewijd aan Popcorn en probeert bij te houden welke versies er allemaal van zijn.
Grappig genoeg vond ik op die site een clip uit de "Top 2000 á gogo", uitgezonden op 30 december 2011, met daarin een interview met de dan 90-jarige Gershon Kingsley over Popcorn:


De hele LP "Music To Moog By" staat in 2 versies op YouTube, met 11 nummers en met 10 nummers

Anarchic System heeft een vocale versie gemaakt van Popcorn:

Pop Corn (vocale versie)

Like a pop-corn in your hand
is your castle made of sand
life goes up and life goes down
and life goes round and round and round.

Like a pop-corn bouncing high
you can reach out for the sky
you can try and you can lie
and you can fly and wonder why.

Like a pop-corn bouncing low
you can fall down in the snow
you can sigh and you can cry
and you can die till you let go.

Time...Time...Time to stay
Time...Time...come what may
Time...Time...night or day
Time...Time...Time flies away.

When the sun is shining blue
when the sun is shining blue
take a ride and follow the ride
until you're inside...my pop poppy-corn.

When the sun is shining grey
when the sun is shining grey
close your eyes and you'll realise
that time only flies... my pop poppy-corn.

Curieus vind ik een versie, die gespeeld werd op Middeleeuwse instrumenten. De video werd in 2006 opgenomen met een mobieltje, op het reizende Middeleeuws Cultuurfestival Spectaculum:


Tenslotte zijn er The Muppets met Pöpcørn, natuurlijk bereid door de Swedish Chef: