27 augustus 2016

160827 - ZOZ - Van Toon tot Opera

Wie mee wil doen met (of luisteren bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, kan terecht bij Marja.

Turkije is de laatste tijd vaak in het nieuws. Ik had wel een bepaald gevoel bij dat interne Turkse gekrakeel, maar snapte er eigenlijk niets van. Totdat ik donderdag (25-8-16) een analyse zag in DWDD door Lucas Waagmeester, Özcan Akyol, Fidan Ekiz. Dat was eigenlijk een spoedcursus over de situatie en de voorgeschiedenis.
De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan is vaak bij ons op TV te zien met een stuk redevoering. Op zo'n moment kwam bij mij de associatie op met een voorzitter, gerepresenteerd door een van onze grootste cabaretiers. Het is weliswaar geen muziek, maar ter relativering van de actuele situatie in de wereld vind ik het te mooi om niet te plaatsen.

Toon Hermans - Voorzitter 'Ons Genoegen':


Gezien het weer van de laatste dagen, lijkt er nog een flink stuk zomer te worden ingehaald. De boerkini-discussie laat ik rusten, want daar is het te mooi weer voor, en ik kom uit bij een opera. Een opera?
Ja, bij een song die ik in een vorige ZOZ ook al plaatste in de versie van Mariska Veres & Les Mystères, en waarover ik inmiddels meer leerde: de aria Summertime (nl) komt uit Porgy and Bess (nl), en dat is oorspronkelijk een opera, gecomponeerd door George Gershwin (nl).
Gershwin bewoog zich in het overlappende gebied tussen jazz, klassieke en populaire muziek. Met Porgy and Bess wou hij laten zien dat hij ook een opera kon componeren. Wel zijn invloeden uit de volksmuziek nadrukkelijk aanwezig, omdat het verhaal zich in een volksbuurt afspeelt.

De opera Porgy and Bess verwierf moeizaam bekendheid. Gershwin had bepaald dat alle gezongen rollen door zwarte zangers en zangeressen moesten worden uitgevoerd, en daardoor was het soms moeilijk een volledige, geschikte bezetting bij elkaar te krijgen.
Op tournee door Amerika, zou in het Nationaal Theater van Washington DC voor een uitsluitend blank publiek moeten worden opgetreden. De hoofdrolspeler weigerde dat, en uiteindelijk was dat de eerste keer in de geschiedenis dat in dat Theater een gemengd publiek toegelaten werd.

Ik heb Porgy and Bess als film gezien, maar Gershwin's erfgenamen (hij stierf op 38-jarige leeftijd aan een hersentumor) hebben in 1974 verdere vertoning van de film verboden, omdat die uitvoering niet overeenstemde met de opzet van de componist; het was teveel een musical geworden.

De aria Summertime is in veel vormen, stijlen en talen opgenomen, misschien wel de vaakst gecoverde song. Er zijn meerdere sites die zich bezighouden met het inventariseren van al die versies, zoals The Summertime Connection, gerund door een groep van 11 personen.

De eerste publiekelijke kennismaking met een opname van Summertime was in 1935, maar de oudste opname, ook uit 1935, met Gershwin zelf op piano, was van een repetitie van Abbie Mitchell, die de rol van Clara in de eerste voorstellingen van Porgy and Bess speelde. Die opname kwam pas decennia later tevoorschijn, en werd in 1991 op CD uitgebracht. Ongetwijfeld "opgepoetst" met moderne technieken.

Abbie Mitchell - Summertime:


Een uitvoering uit 1969 die nog steeds tot mijn verbeelding spreekt, is die van de roemruchte Nederlandse band Brainbox, met onder andere zanger Kaz Lux en gitarist Jan Akkerman (later opgevolgd door Rudy de Queljoe).

Brainbox - Summertime:


8 opmerkingen:

  1. Wat was Toon toch een heerlijke man. Alleen door zijn blik kreeg hij de zaal al flauw van het lachen.
    Ik heb je linkje even aangepast, want het verwees naar je ZWMB invulling.
    Dank voor je bijdrage en houd het hoofd koel vandaag.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wat een mooie post !

    Al was deze keer alles dat je erin schreef ook bij mij bekend, toch genoot ik er enorm van.
    Die opera heb ik inderdaad een paar keer gezien, nooit life helaas maar wel via dvd en tv en hetzelfde geldt natuurlijk voor Toon.
    Zulk talent heeft ons land zelden voortgebracht.

    Fijn weekend

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ooit heb ik Toon persoonlijk ontmoet in Schijndel. Zijn pretoogjes zie ik nu weer voor me. Zijn boek : Ontbijten met jou blader ik nog regelmatig door.
    Heerlijk om de opera te beluisteren.

    Geniet van een mooie dag, Ria

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Toon voerde al zonder iets te zeggen de toon!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Snap je stukje van Toon.
    En mooi dat Summertime. In beide uitvoeringen. En ja, jammer dat tegenwoordig alles vermusicaliseerd is. Fijn weekend, geniet van de Summertime.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. In de filmversie met Sidney Poitier als Porgy wordt Poitier's stem ingezongen door Robert McFerrin, de eerste zwarte Amerikaan die in de MET zong. McFerrin is de vader van Bobby McFerrin (Don't Worry, Be Happy of https://www.youtube.com/watch?v=14LcvpXmb74&feature=youtu.be&t=17s ). Pappa McFerrin: https://www.youtube.com/watch?v=GOwp98jQGH8

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ontzettend gelachen weer met Toon..
    En Summertime uit Porgy en Bess vind ik schitterend. Ik heb ooit op mijn oude blog een andere versie gezet. Een waaraan ik herinneringen heb aan mijn MULO muziekles tijd. We zijn toen naar een uitvoering geweest in het concertgebouw in Amsterdam. Maar wie daar speelden weet ik niet meer.. https://geldorpjes.wordpress.com/2013/02/23/zwijmelen-op-zaterdag-met-george-gershwin/

    BeantwoordenVerwijderen
  8. De versie uit 1935 vind ik toch vele malen prettiger en mooier om naar te luisteren.

    BeantwoordenVerwijderen