161029 - ZOZ - Van Tantes en Hoeden

Wie mee wil doen met (of luisteren bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de lijst bij Marja.

Ik ben al even bezig met de familiedag van deze zaterdag. Er is mij gevraagd om iets te vertellen over mensen uit vorige generaties, omdat ik in het centrum van de familie, bij opa en oma gewoond heb. Vooral over oma en haar familie. Met oma bedoel ik de moeder van mijn moeder, haar zus en hun ouders, voor mij dus overgrootouders.

Internet is tegenwoordig godsgruwelijk vervuild met allerlei complottheorieën en andere dwaasheden, soms ook geinige zaken. Over hoeden bijvoorbeeld: een "Tin Foil Hat" is een complottheorie gebaseerd op een SF-verhaal, waarin iemand ontdekt dat hij zich kan beschermen tegen telepathie door aluminiumfolie rond zijn schedel te wikkelen.
En ik denk dat inmiddels iedereen al wel een foto heeft gezien van iemand met een vergiet op zijn hoofd, een aanhanger van het Vliegend Spaghettimonster, ofwel het Pastafarianisme, een satirische reactie op het verplichten van onderwijs in Creationisme en Intelligent Design, naast de Evolutietheorie.

Internet is ook een bron van serieuze informatie. Zo zijn allerlei oude akten uit de Bevolkingsregisters online te raadplegen. En hoe primitief, in onze ogen, die oude documenten ook zijn, ze zijn naar eer en geweten ingevuld - en nu veelal gescand beschikbaar!
Zodoende werd ik gewaar dat die overgrootvader Rijkscommies was, een middelbare rang in de ambtenarij. Vooral in het begin van zijn loopbaan verhuisde hij nogal eens, met zijn gezin. Hij is geboren in Solwerd, nu deel van Appingedam. Uiteindelijk, in 1911, vond hij op 60-jarige leeftijd een vaste plaats, weer in Appingedam. Met zijn vrouw en zijn jongste dochter, die nog thuis woonde. Die dochter begon daar een modezaak in dameshoeden. Dezer dagen ontving ik van Oud Appingedam (FB) een foto van die winkel, met hoeden in de etalage.
Het zou best eens een goede boterham hebben kunnen opbrengen, want destijds gingen dames toch altijd ter kerke met een hoed op?

Op internet vond ik ook, dat mijn oudtante in 1937 dat winkelpand verkocht heeft. Ik weet zeker dat ik in Appingedam bij haar thuis geweest ben met mijn moeder, maar dat kan dus niet dáár geweest zijn: ik was "nog lang niet" geboren. Ik heb nog vage beelden bij me, en een belangrijk element daarin is water; dat moet zoiets geweest zijn als zo'n beroemde hangende keuken. Waarschijnlijk ben ik even geschrokken, omdat ik water zag waar ik het niet verwachtte.

Is er muziek over hoeden? Jazeker! De toonaangevende jazz-musicus Charles Mingus (nl) componeerde iets over een hoed, de Pork Pie Hat, die zo heet omdat de vorm lijkt op een traditionele Britse Pork pie, een taartje met koud vlees er in.

Charles Mingus - Goodbye Pork Pie Hat:


Een bekende song over een hoed is bekender, denk ik, in de uitvoering van Joe Cocker - You Can Leave Your Hat On dan van de auteur, maar die geef ik hier voorrang: Randy Newman (nl). Het wordt omschreven als: "een geestig, moedwillig beetje pervers stukje erotische absurditeit".

Randy Newman - You Can Leave Your Hat On:


Dan nog eentje uit de oude doos: deze hoorde ik in 1961 via Radio Luxemburg als ik 's avonds op mijn kamertje, na mijn werk bezig was met mijn schriftelijke cursus. Del Shannon (nl) was één van de sterren van die tijd.
Het is een teken van beleefdheid om, als heer, je hoed voor iemand af te nemen. Ik weet niet zo zeker of dat hier ook zo is... Dit is een zeldzame stereo-uitvoering.

Del Shannon - Hats Off To Larry:


Ach, mijn oudtante is nog een beetje aanwezig in mijn leven. Mijn moeder erfde een passpiegel met sierlijst van haar, en die spiegel hangt nu in de gang bij mijn dochter. Ik fantaseer hoeveel dames hun nieuwe hoed er mee gekeurd hebben. Ik heb 'm nu zelf even geselfieficeerd, ook al had ik mijn hoed niet bij me. Ik heb tante laten toekijken: volgens mij was ze wel geamuseerd.

161022 - ZOZ - Van Generaties en Woodstock

Wie mee wil doen met (of luisteren bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de lijst bij Marja.

Ik liep over het kerkhof om een foto te maken, van het graf van een in augustus 1945 overleden broer van mijn moeder, in verband met onze naderende familiedag.
Mijn moeder heeft zorgvuldig een brief van hem bewaard uit februari 1945, en die heb ik nu. Hij was ook aan mij gericht, ook al was ik nog geen twee jaar oud.
De brief was een late felicitatie voor mijn moeders verjaardag. Er staan aangrijpende passages in:

Ik zou je wel eerder geschreven hebben, doch de landwacht in Stadskanaal heeft mij te pakken gehad en geslagen en geschopt. Geen woord heb ik losgelaten. Filip hebben ze voor de 2de maal opgehaald. Hij is nu overgebracht naar Groningen.

Filip moet zijn zwager geweest zijn, dus ook een oom van me; "Overgebracht naar Groningen" betekent hier waarschijnlijk: naar het beruchte Scholtenshuis.

Donderdag 24 Jan. hebben ze mij te pakken gehad. 's Nachts ben ik vertrokken.
Zondagmiddag ben ik pas bij Vader en Moeder aangekomen. Ik heb de reis in 3x gedaan omdat ik het met die sneeuwstormen niet in één keer kon doen. Eerst naar Musselkanaal, vandaar naar Ter Apel en Zondagmiddag om 2 uur uit Ter Apel naar Emmen waar ik om 7.15 uur aangkomen ben. 'k Heb 4 uur geloopen door 30 cm. hooge sneeuw met de fiets aan de hand. Toen ik thuis kwam was ik dood op. Ik kon daar echter niet langer blijven als één nacht.

Denkend aan de machteloosheid tegenover die wreedheden, hoorde ik weer die song die Marijke net op Facebook had gedeeld, over een jonge vrouw die opgesloten zit in een toren. Ze mag de werkelijkheid alleen via een spiegel zien, maar sterft een vroege dood als ze de regel overtreedt. Het verhaal is gebaseerd op een gedicht, The Lady of Shalot van Alfred, Lord Tennyson.
Het wordt hier gezongen door de Canadese Loreena McKennitt (nl), die veel Keltische invloeden in haar muziek stopt.

Loreena McKennitt - The Lady of Shalot:


Uiteraard liep ik ook langs het graf van mijn moeder, en een andere muzikale associatie welde op, uit een heel ander genre: Sometimes I Feel Like a Motherless Child, een Negro Spiritual, die door velen op de plaat is gezet.
Die titel is voor mij in de eerste plaats verbonden met Richie Havens (nl) en zijn optreden op het Woodstock festival (nl) in 1969. Die had ik in 2014 al eens in ZOZ 81, maar ik plaats hem nog eens.

Richie Havens was de eerst-optredende artiest. Door de enorme drukte en het volledig vastlopen van het verkeer, konden de artiesten die na hem zouden optreden, de locatie niet op tijd bereiken. Daarom werd Richie Havens een aantal keren gevraagd om door te gaan met zijn optreden. Toen hij zijn hele repertoire ten gehore had gebracht, improviseerde hij op Sometimes I Feel Like a Motherless Child, en herhaalde steeds het woord "Freedom", en onder die titel is deze opname de wereld over gegaan. Uiteindelijk duurde zijn optreden drie uur!

Richie Havens - Freedom (Sometimes I Feel Like a Motherless Child):


Van de vorige generatie kunnen op de familiedag eventueel nog slechts twee hoogbejaarde tantes aanwezig zijn, weduwen van broers van mijn moeder. En onze generatie (zo'n 40 neven en nichten) begint ook al uit te dunnen. Daarom gaan we er maar een mooie dag van maken, met elkaar weerzien, bijpraten en herinneringen ophalen...

Niet moeilijk om een passende titel (nl) te vinden, en als je toch al op Woodstock bent, The Who (nl) was er ook...

The Who - My Generation (Live at Woodstock 1969):


Ook van die bezetting van The Who leeft nog maar de helft.

Voor geïnteresseerden: Link naar het project Ooggetuigen van het Scholtenshuis; interviews.

161021 - 6 WmB - Humor

Kijk voor meer "6 woorden met beeld"-uitdagingen en uitwerkingen bij Marion!
Het thema is deze keer: Humor

Zij herkennen de humor in de voetbalstrip!

Schippers naast God

Maria stond bij de haven van het kleine, strenggelovige vissersdorp uit te kijken over de woestgolvende zee. De mensen waren er aan gewend.
Ze stond daar vaak, urenlang. Vooral bij zulke harde wind ging ze altijd naar de haven, alsof ze verwachtte dat haar man en twee oudste zoons toch nog teruggebracht zouden worden door de storm. Het was nu veertien jaar geleden dat ze verdwenen waren, en zeven jaar geleden was hun lege schip aangespoeld gevonden op een zandbank.

De vader keek bezorgd naar de lucht. De jongens waren bezig de netten binnen te halen. Het was een goede vangst, de netten waren zwaar en het stormde.
"We moeten naar huis, jongens! Er komt zwaar weer en de wind is aflandig. Het is morgen Zondag, en het is al laat!"
Toen de laatste netten binnen waren, hesen ze de zeilen en zetten koers naar de thuishaven. Door de storm hadden ze er met z'n drieën de handen vol aan bij het overstag gaan en alles onder controle te houden. De laatste andere schepen van de vloot waren al bijna binnen.

Maria was bezorgd. Het weer verslechterde voortdurend en haar mannen waren nog niet terug. Ze vroeg steeds haar jongste zoon, te jong om mee uit te varen, om naar de haven te gaan om te kijken of ze al bijna binnen waren, maar die kon haar niet geruststellen. Ook de jongen werd ongerust, want het werd duister en de storm wakkerde nog verder aan. Hij klom op een duin, maar hij waaide er bijna af.
Turend in de schemerige verte zag hij de lichtjes van een eenzaam schip naar de haven laveren, maar ze waren nog ver weg. Alle andere schepen waren binnen, dus dat moest het schip van zijn vader zijn. Hij rende naar huis om het Maria te vertellen.

"Jongens, dit redden we niet op tijd! Over tien minuten is het Zondag, en op de Dag Des Heeren mogen we niet werken. Gooi het anker uit, we zullen hier zelf een Eredienst moeten houden. Gelukkig heb ik een paar preken van dominee Zwart in de kajuit liggen, voor omstandigheden zoals nu."

De jongste zoon ging nog maar eens kijken. Maria vond het weer nu eigenlijk te slecht, maar ze hield hem niet tegen.
Intussen waren alle ramen in het dorp donker. Want het was immers middernacht, dus de Zondag was aangebroken, de zevende dag, waarop Gods schepping was voltooid, en Hij rustte. Op die rustdag verbood Hij, door middel van de aan Mozes op de berg Sinaï gegeven Tien geboden, om op die dag werk te verrichten!

Het geklepper van de klompen van de jongen weerkaatste tegen de muren van de huizen. Natuurlijk wist iedereen al dat Maria's man en zonen niet op tijd de haven binnengelopen waren, dus wie hier de Zondagsrust verstoorde.
Boven op het duin, achteroverleunend tegen de storm, herkende de jongen in de lichtbundel van de vuurtoren de details van het schip.
Alleen een ankerlicht brandde nog, verder was het schip donker. "Potverjoppie, ze zijn vlak voor de haven voor anker gegaan", ontglipte hem.
Hij schrok! Een vloek, maar gelukkig waaide die weg met de aflandige storm...

Het begon te onweren. Daar zag de jongen de toorn van God in. Hij vouwde zijn handen en hief zijn gezicht naar de hemel, en bad om vergeving.
Rechtop staand, bovenop het hoogste duin, werd hij door de bliksem getroffen.

Maria durfde eigenlijk niet meer de straat op te gaan, vanwege de storm, en omdat het al Zondag was. Maar ze zat in doodsangst om haar jongste zoon en om haar mannen die nog op zee moesten zijn. Ze hadden wel eerder het anker uitgegooid omdat ze niet op tijd binnen waren, maar nooit met storm en onweer.
Maar haar jongste zoon, die was nog buiten met dit onweer en de storm...
Ze besloot toch naar de haven te gaan om de jongen te zoeken, maar vond niets. Het enige dat ze kon bedenken, was naar de dominee te gaan om raad te vragen.

Dominee Zwart deed open in nachtkleding. "Wat brengt jou hier op dit uur, Maria? Het moet iets heel ernstigs zijn om de Dag des Heeren te verstoren! Eerst het klompengekletter van je zoon, nu sta jij hier op de deur te bonzen!"
"Mijn man en jongens zijn niet teruggekomen, en de storm is zo hevig, en mijn jongste komt ook maar niet thuis... Wilt u voor ons bidden?" "Als de Heere het wil, zal hij voor hen zorgen. Ga naar huis en ga bidden, en dan slapen. Later zien we wel of het de Heere behaagt om hen naar huis te brengen, of dat Hij ze thuisgehaald heeft!"

Zondagmorgen was het onweer weggetrokken, maar de storm loeide onverminderd. Maria kon niet meer wachten, nu het licht geworden was. Ze wist waar ongeveer het schip moest liggen, maar waar was haar jongste?
Ze ging naar het duin, vanwaar haar zoon het schip gezien had. Bovenop het duin vond ze iets dat haar zoon geweest moest zijn, verkoold door de blikseminslag.
Ze keek uit over de zee, zoals haar jongste ook moest hebben gedaan. Het schip van haar man en zoons was niet te zien...

Nog steeds bezocht Maria elke zondag drie keer de kerkdienst. Ze zat dan op haar vaste plaats, maar niemand kwam naast haar zitten.
Ze werd geduld, maar in het dorp beperkte men de contacten met haar tot het absolute minimum. Haar jongste zoon had immers de Zondag ontheiligd met zijn klompengeklepper toen des Heeren Rustdag al was aangebroken...?
En haar man en twee oudste zonen zouden ook wel iets op hun kerfstok hebben, anders had de Heere hen wel beloond voor het voor anker gaan in plaats van de Zondagsrust te schenden.
Of was dat de straf van God voor een overtreding van Zijn geboden door Maria zelf? Dat moest haast wel, anders zou de straf des Allerhoogsten nooit zó zwaar geweest zijn!

Dit verhaal was ingezonden voor een verhalenwedstrijd in 2016 van STEM, de Stichting Taalpodium Emmen, met het thema "Duister", in het kader van "De nacht van de nacht". Apotheose op 28 oktober. De jury heeft bepaald dat dit verhaal niet behoort tot de beste 15 ingezonden verhalen in 4 categorieën, daarom acht ik me vrij om het nu zelf te publiceren.

161019 - Niklas - Palet

Iedereen wil harmonie en vrede, maar als je niet accepteert dat iemand een ander palet gebruikt voor zijn deel van dat grote schilderij, schep je een conflict.

161015 - ZOZ - Van pogroms tot dynamiet

Wie mee wil doen met (of luisteren bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, kan terecht bij Marja.

Op 13 mei 1903 werd door koningin Wilhelmina een akte ondertekend ter erkenning van de Vereeniging voor Christelijk lager onderwijs te Nieuw-Amsterdam, Gemeente Emmen. Per 1 januari 1907 werd, uit 12 sollicitanten, benoemd als eerste hoofd der School met de Bijbel, de heer K.C. Eldering uit Leiden, voor een salaris van fl. 800,00 's jaars. Hij was in december 1906 gehuwd met mevrouw E.H. Burema, en samen waren zij de eerste twee leerkrachten.
Dat waren mijn grootouders, hun kinderen zijn allen overleden. Eind deze maand houden wij, hun nakomelingen een neven- en nichtendag. Onze generatie telt ca. 40 namen, maar is ook niet meer compleet.
Nieuw-Amsterdam was dezer dagen even in het nieuws, omdat Gouden Televizier-ring winnares Floortje Dessing er, met enkele vrienden Recreatiecentrum Zandpol heeft overgenomen.

Vanwaar deze inleiding? Om het tijdsverloop even voor mezelf te evalueren.
In 1905 emigreerde een echtpaar uit Oekraïne naar Amerika, vanwege de pogroms van de tsaar tegen de Joden. In 1902 was een echtpaar Litouwse Joden hen voorgegaan.
Een kleinzoon van deze twee echtparen, 2 jaren ouder dan ik, is momenteel in het nieuws, door het toegekend krijgen van de Nobelprijs (genoemd naar de uitvinder van o.a. dynamiet), Alfred Nobel: Robert Allen Zimmerman, beter bekend als Bob Dylan.

Zijn songs zijn daarmee, mijns inziens terecht, officieel tot literatuur verklaard.
Zelf wil hij zijn teksten blijkbaar niet los zien van zijn muziek, en schijnt ooit gezegd te hebben: "Als mijn muziek er niet toe doet, waarom heeft Duane Eddy dan een heel album opgenomen met instrumentale versies van mijn songs?" (Duane Eddy - Duane Does Dylan (Full Album) 1965).

Tot mijn verbazing staan uit het zeer omvangrijke oeuvre van Bob Dylan slechts vier (4) door hemzelf uitgevoerde songs in de statistiek ZOZ 204: It's all over now, baby blue (Vlasje, 098); Knocking on heavens door (Dwarsbongel, 110); Little drummer boy (Greet, 110) en Masters of war (Vlasje, 153).
Is dat toch een generatie-kwestie? Behoor ik dan tot de "nostalgische hippie's", zoals sommige critici deze toekenning van de Nobelprijs typeren?
Wat ik niet heb uitgezocht, hoeveel songs van hem in een uitvoering van iemand anders in de lijst staan: ik denk dat het er véél zijn!

Ik vroeg Marijke, die nog meer Dylan-fan is dan ik, welke Dylan-song het eerst bij haar opkwam. Dat was Sad Eyed Lady of the Lowlands, maar daarvan vonden we alleen een clip van ca. 12 minuten op Vimeo: Bob Dylan - Sad Eyed Lady of the Lowlands, (de tekst hier).

Het is onmogelijk om alle songs van Bob Dylan in één ZOZ de aandacht te geven die ze verdienen, daarom pik ik een paar krenten uit de pap. Hoewel Bob niet voldoet aan het ideaal van zoetgevooisdheid, en zijn stem in de loop der jaren het in dat opzicht niet meer is gaan benaderen, proef ik er als regel wel de betrokkenheid en de emotie in.
Ik begin met Mr. Tambourine Man, in een live-uitvoering op het Newport Folk Festival in 1964, door een jonge Bob Dylan met gitaar en mondharmonica (tekst hier). Hij wordt aangekondigd door Pete Seeger.

Bob Dylan - Mr. Tambourine Man (Live at the Newport Folk Festival. 1964):


Eén van de iconische songs van Bob Dylan vind ik Blowin' in the Wind dat ook veel covers kent (Tekst hier).
Ik koos een video van het optreden van Bob Dylan tijdens het benefietconcert voor de hongersnood in Ethiopië in 1985, Live Aid. Hij speelt samen met Ron Wood en Keith Richards van The Rolling Stones.

Bob Dylan, Ron Wood, Keith Richards - Blowin' in the Wind (Live Aid):


Een steeds actueel blijvende song uit ca. 1963 is The Times They Are A Changin (Tekst hier).
Zijn eerste optreden in The White House, bij "Celebration of Music from the Civil Rights Movement".

Bob Dylan - The Times They Are A Changin (@ White House):


In 2012 werd Bob Dylan door President Obama onderscheiden met de Medal Of Freedom, de hoogste burgerlijke onderscheiding, voor zijn bijdrage aan de burgerrechtenbeweging.


Over de precieze betekenis van Dylan's teksten wordt vaak gesteggeld, vooral ook omdat hij zelf geen uitleg of analyse's wil geven.
De laatste song hier wordt wel in verband gebracht met de dreigende Cuba-crisis in 1962, waaruit men vreesde dat een atoomoorlog zou kunnen ontstaan.
Ook al schijnt de timing daarmee niet te kloppen, is het wel een symbolische song geworden in het streven naar vrede en vrijheid.

Ik bedoel: A Hard Rain’s A-Gonna Fall (Tekst hier).
Mijn associaties gaan de hele wereld over, van oorlog naar het verpesten van het leefmilieu. Zagen we eerst die jongen met gitaar en mondharmonica, hier is hij met een compleet orkest. Degene die het plaatste noemt het "Best Version Ever", maar ik reageer op Bob's emotie. En dat Bob's songs zó lang overleven, rechtvaardigen volledig de toekenning van de Nobelprijs voor de schepper van teksten die nieuwe, intelligentere paden heeft gebaand voor de hedendaagse muziek

Bob Dylan - A Hard Rain's A-Gonna Fall:


Doordat Joodse mensen vluchtten voor Jodenvervolging aan het begin van de vorige eeuw (in de tijd dat mijn opa hoofd werd van een nieuwe school), brachten ze een kleinzoon voort die de wereld deze prachtige, filosofische en inspirerende teksten en muziek gaf.
De enige tijd daarvoor overleden Alfred Nobel bepaalde in zijn testament dat zijn erfenis gebruikt moest worden om mensen die een positieve bijdrage aan de wereld leverden, te stimuleren en belonen.
Mijn opa's en oma's maakten mogelijk dat ik dit alles kon waarnemen en deze ZOZ kon schrijven.

161010 - 6WmB - Schommelstoel

Kijk voor meer "6 woorden met beeld"-uitdagingen en uitwerkingen bij Marion!
Het thema is deze keer: Schommelstoel

Ik vroeg toch gewoon: een SCHOMMELstoel?

ZOZ - Van rivierdelta's en eilanden

Wie mee wil doen met (of luisteren bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, kan terecht bij Marja.

De laatste dagen galmt steeds in mijn hoofd Mississipi van Pussycat. Zou dat komen door mijn vorige ZOZ? Louisiana wordt in het oosten begrensd door de Mississippi, die uitmondt in de Golf van Mexico. Door de orkanen Katrina en Rita werd veel van de Mississippi-delta verwoest.

Het trof me, dat over de verre rivierdelta gezongen werd door een groep uit onze eigen rivierdelta, wat Nederland toch eigenlijk is. Trees plaatste Mississippi al eens in ZOZ 139, maar die clip is gefoetsieficeerd. Daarom een andere versie opgezocht.

Pussycat - Mississippi:


Gek als ik ben op de klank van de Steel Guitar (nl), in al zijn vormen, vroeg ik me af wie daar, al direct in het begin van de clip, zulke fraaie klanken ontlokte aan de Pedal-steel gitaar. Zoeken in de diverse bezettingen van Pussycat leverde alleen "gewone" gitaristen op, maar ik vond ergens dat een studiomuzikant het ingespeeld had op de plaat: Frans Doolaard (1931-2015).

Hij bouwde zijn eigen pedalsteelgitaren met het merk "Dooley", en als eerste speler op dit instrument in Nederland werd hij in de zeventiger jaren voor alle opnamen gevraagd waar de pedalsteel op voorkwam, zoals George Baker Selection, The Cats, Continental Uptight Band, Dimitri van Toren, Boudewijn de Groot, Don Rosenbaum (hit song “Swimming into deep water”).

Bij zijn overlijden werd hij geëerd op het internationale Steel Guitar Forum.

Foto: Jan Visser/Hans de Jong

Via Frans Doolaard kwam ik terecht bij de Kilima Hawaiians (vreemd dat de Nederlandse Wikipedia over de Kilima's Frans Doolaard niet vermeldt!), waarin hij vanaf 1960 of 1961 enkele jaren gespeeld heeft.

De Kilima Hawaiians zijn begonnen, afhankelijk van de bron die je raadpleegt, in 1934, in 1938 of in 1941. In 1977 werd gezegd dat de Kilima Hawaiians het langst actieve ensemble in hun genre was.
Zeker is, dat een hele reeks Steel- of Hawaii-gitaristen het geluid hebben bepaald. De meesten op Lapsteel (op schoot gespeeld), Frans Doolaard speelde pedalsteel.
Ik weet niet 100% zeker of hij op deze opname speelt, maar ik heb een sterk vermoeden, door de klank en de tijd waarin waarschijnlijk de plaat is opgenomen: 1963/1964. Luister naar de stijl van de steel!

Kilima Hawaiians - On The Beach At Waikiki:


De NRC biedt een boek aan: Onder wuivende palmen, waarover ze zeggen: "The Kilima Hawaiians wisten meer dan 50 jaar hun publiek in Nederland en zo'n twintig overige landen in de ban van hun Hawaii-muziek te houden." en "Het succes van de Kilima Hawaiians was niet in de laatste plaats te danken aan de reeks formidabele Hawaii-gitaristen; vrijwel allemaal van Indische afkomst, zoals Vic Spangenberg, Theo Ehrlicher, Rudy Wairata en Coy Pereira.".

Frans Doolaard was de opvolger van Coy Pereira. Hij speelde ook een tijd in De Chico's: De Chico's - koel helder water

Op een oudere versie van "The beach of Waikiki" werd de Hawaii-gitaar bespeeld door Vic Spangenberg, die in 1944 uit Nederland vluchtte omdat hij gezocht werd wegens verzetsactiviteiten (necrologie in NRC: De laatste ster van de Kilima Hawaiians). Hier een video uit Man Bijt Hond van 8 februari 2011.

Vic Spangenberg - de laatste Der Kilima Hawaiians (The Beach of Waikiki, vocaal):


Er is een Facebook-pagina over de Kilima Hawaiians

Wat ik zo bijzonder vind, is dat de "roots" van veel leden van de Kilima Hawaiians op de Molukse eilanden lagen, met name Ambon, en dat ze muziek van die verre eilandengroep Hawaii speelden, waar ze nog nooit geweest waren.

Een overeenkomst is misschien de "Traumen von der Südsee", zoals de LP van Rudi Wairata met een van zijn latere bands heette, toen hij in Duitsland was gebleven, na een tournee met de Kilima Hawaiians. Let op zijn levendige stijl op de Hawaii-gitaar!

Rudi Wairata, Das Moana-Quartett - Kaiwahu-Marsch:


Ik sluit af met een ode aan andere grootheid uit het genre, George de Fretes, vergezeld met tropische beelden van de Molukken. Ook als ode aan wijlen mijn twee zwagers die geboren zijn in die omgeving.

George de Fretes Royal Hawaiian Minstrels - Pulau Ambon:

161001 - ZOZ - Van Zonnekoning tot Jambalaya

Wie mee wil doen met (of luisteren bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, kan terecht bij Marja.

Deze keer komen we terecht in de Amerikaanse staat Louisiana (nl), en dat sluit aan op mijn vorige ZOZ, met een Franstalige jongen uit Canada die Engels zong.
Ook Louisiana is deels Franstalig: Franse kolonisten noemden het naar hun (zonne)koning Louis XIV. Delen van Louisiana hebben een multiculturele, meertalige erfenis vanuit een mix van Franse, Spaanse, Indiaanse en Afrikaanse culturen, op een achtergrond van kolonialisme en de import van slaven. De multicuturele en meertalige werkelijkheid is er nu wettelijk erkend.

De verklaring voor de Franstalige invloeden daar, is dat Franstaligen werden verdreven door Engelsen uit wat nu Canada is. De eigen muziek uit die regio zou zijn ontstaan uit verschillende invloeden, zoals Duitse spoorwegarbeiders die hun accordeons hadden meegenomen, naast de andere diversiteit aan culturen. Best gecompliceerd dus!
En daarom begin ik met eten.

Een gerecht waarover heel vaak is gezongen door heel veel artiesten, dat zijn oorsprong heeft in deze culturele smeltkroes: Jambalaya (nl). Overigens schijnen er net zo veel recepten voor Jambalaya te zijn als koks die het bereiden, maar generaliserend gesproken is de basis: rijst, groenten, worst, en vis en/of schaal/schelpdieren. Recepten genoeg online!

De bekendste song over Jambalaya is geschreven door een van mijn country-favorieten, Hank Williams (nl), niet te verwarren met zijn zoon of kleinzoon, die ook bezig zijn/waren in de muziek.

Van die song had ik in een ZOZ in 2014 al eens een versie geplaatst van The Carpenters. Omdat ik geen live video met de auteur kon vinden, geef ik een link met de tekst in beeld: Jambalaya (On the Bayou) - Hank Williams (Lyrics).
Ook een link naar de versie van Fats Domino (nl), waarvan ten onrechte werd gedacht dat hij was omgekomen in zijn huis in New Orleans, Louisiana, door de Orkaan Katrina (nl) in 2005: Fats Domino - "Jambalaya (On The Bayou)" - Live 1961.
Maar de clip die ik laat zien sluit mooi aan bij mijn vorige ZOZ, in de zin dat een toen 4-jarige Hunter Hayes (1991), werd geïntroduceerd op een country-festival door Hank Williams Jr.
Hunter's ouders hebben allebei Cajun (Frans), Engels, Schots/Iers en Duits DNA. Op zijn tweede kreeg hij een speelgoed-accordeon van zijn oma, dat wordt als het begin van zijn muzikale carrière gezien.

Hunter Hayes (4) met Hank Williams Jr. - Jambalaya:


In Louisiana vinden twee verwante genres muziek hun oorsprong: Cajun (nl) en Zydeco (nl).
De Cajuns (nl) zijn een deel van de bevolking van Louisiana, afstammelingen van bewoners van de Franse kolonie Acadië in het huidige Canada. De naam Acadians, zonder de A en op z'n Engels uitgesproken, werd Cajun. De muziek stamt af van de volksmuziek van deze bevolkingsgroep, vermengd met blues en country invloeden.

Zydeco ontstond onder de Franstalige Creoolse bevolking, onder invloed van de Cajuns.
De herkomst van het woord is onzeker. Het zou ontleend kunnen zijn aan de Franse uitdrukking "Les haricots ne sont pas salés", die in Louisiana Creole French klinkt als: "leh-zy-dee-co nuh sohn pah salay". Dat zou uiteindelijk tot Zydeco vervormd zijn. Ook de betekenis van "Les haricots ne sont pas salés", is niet zeker, maar mogelijk iets als: "Ik heb geen zout om de bonen op smaak te brengen, zo arm ben ik", ook wordt gezegd dat het een gevoel weergeeft niet helemaal fit te zijn. Maar dat past weer niet bij de vrolijke, pittige muziek!

De grens tussen beide genres is niet (meer) scherp te trekken. Bij Cajun waren de viool en de accordeon (wel anders bespeeld dan bij ons!) belangrijke instrumenten, bij Zydeco de trekzak of diatonische accordeon, en het rubboard (afgeleid van het wasbord).

Eerst Zydeco, door Clifton Chenier (nl) (1925-1987), de eerste Creool die een Grammy Award kreeg (1983). Ook ander eerbetoon viel hem ten deel voor zijn vernieuwende muziek.
In deze opname speelt hij, denk ik, op de jaarlijkse "convention" van de American Farm Bureau Federation in 1969, en de titel is die uitdrukking waaruit het woord Zydeco voortkwam.

Clifton Chenier - Les Haricots Sont Pas Sales:


Voor de liefhebbers nog twee links: Tu Le Ton Son Ton - Clifton Chenier & Louisiana Ramblers live 1971 en Clifton Chenier at Jazz Festival 1977.

Mijn eerste kennismaking met Cajun-muziek (eerder dan Zydeco) was een LP van de hier onbekende zanger en fiddler Gib Guilbeau (1937-2016).
Toch zijn Gib Guilbeau's songs gecovered door veel artiesten, waaronder Ricky Nelson, Bobby Womack, Ronnie Wood, and Rod Stewart. Ook speelde hij met "grote namen", uit het circuit van The Byrds enz., begeleidde hij Linda Ronstadt met zijn band Swampwater, en speelde later lange tijd in The Flying Burrito Brothers.

Ik kocht begin 70-er jaren zijn solo-LP Cajun Country, waarop hij afwisselend, ook binnen een song, Frans en Engels zingt. Onder andere Gene Parsons en Clarence White spelen hier op mee. Ik koos deze clip, helaas geen bewegende beelden.

Gib Guilbeau - Louisiana Cottonfields:


Zoek Gib Gilbeau en Clifton Chenier op YouTube, en je krijgt heel veel mooie muziek voorgeschoteld!