180224 - ZOZ - Van taal en perspectief

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.

Taal is een "gereedschap" om de wereld om je heen en verder, en je gevoelens te beschrijven. In je vaderland wordt je moedertaal gesproken, heb je geleerd. Een Molukse zwager (helaas overleden), een echte filosoof, sprak liever van gevoelstaal: de taal waarin je het nauwkeurigst kunt uitdrukken wat je bedoelt. Dat hoeft niet de taal te zijn waarmee je bent opgevoed of opgeleid.

Onze burgemeester is geboren in Breda en opgegroeid in Den Haag en Zwolle. Hij heeft Nederlands gestudeerd in Groningen, werkte voor onderwijsinstanties, kwam in bestuursfuncties terecht, en werd vervolgens burgemeester. Dat hij nog steeds belangstelling heeft voor taal, blijkt bijvoorbeeld uit zijn wekelijkse column. De eerste keer dat ik vrij trouw een column of blog van een politicus of bestuurder lees.
Hij is ook sportliefhebber, actief en passief - hij heeft vast al voorpret over de huldiging van Kjeld Nuis, met tweemaal Olympisch Goud!
Ik citeer uit zijn laatste column, over zijn bezoek aan FC Emmen:

We zijn met een heel gezelschap gasten. Het zijn vooral deelnemers aan het ‘Praatcafé Anderstaligen’. Ze komen uit alle hoeken van de wereld. Met enthousiaste vrijwilligers leren ze beter Nederlands. Bij een werkbezoek nodig ik ze uit voor een avondje ‘Oude Meerdijk’. Voetbal verbindt. En het geeft ook weer mooie kansen op een extra taalles.

Ineens zien we op de tribune aan de overkant een groot spandoek ontrollen. Wat zal er op staan? Ongetwijfeld iets met ‘FC Emmen’. Maar dan lees ik de hele tekst: “Hier kom ik weg”. In heel grote letters. Typisch ‘Noorderlands’. Zoals een bekende taalkundige grapte: “aan mij kan je niet horen waar ik weg kom”. De tekst is van Drent Lohues zelf. “Hier kom ik weg, hier stiet ons huus, bliekbar kom ik daor altied weer terecht”. Ik maak een fotootje en zet hem op twitter. Lohues reageert haast meteen: “haha, te gek!”. Dat vinden veel meer mensen, want in het weekend hebben bijna 300 mensen de foto ‘gedeeld’.

Veel mensen zullen de neiging hebben tot corrigeren: "'Hier kom ik weg' is geen Nederlands, het moet zijn: 'Hier kom ik vandaan!'" Nou, ik kom helemaal niet van Daan, en het is inderdaad "Typisch Noorderlands"! Of, zoals Daniël Lohues het formuleert in dit lied:

Jij woont hier ver vandaan, zeggen ze elders in het land
Dan zeg ik, insgelijks, u ook, a'j 't zien van dizze kant.

Een kwestie van perspectief, kun je zeggen.

Eric van Oosterhout is sinds 15 maart 2017 onze burgemeester. Ik heb ooit al eens informeel met hem staan praten in zijn vorige functie als burgemeester van Aa en Hunze. Dat was bij een culturele avond in Het Kleine Kerkje in Gieterveen, waar o.a. een vriendin van ons haar gedichten voordroeg.
Deze hele column, met de titel Hier kom ik weg is te lezen op de site van de Gemeente Emmen. Van Oosterhout bespreekt daarin op een luchtige manier, kort gezegd, verbanden tussen taal, afkomst en identiteit. Hij noemt daarbij ook de verrassende uitkomsten die een eenvoudige DNA-test met wat wangslijm kan geven over je geografische roots.

Oké, de heerlijke live-video die ik in gedachten had, Daniël Lohues & Ilse de Lange - Hier kom ik weg, had Corry op haar oude blog al eens geplaatst. Daarom kies ik voor een clip met foto's uit het "Noorderland".

Daniël Lohues - Hier kom ik weg (Groningen Drenthe Friesland):


Mijn idee is, dat je afkomst, opvoeding en opleiding je een taal meegeven, en een perspectief hoe je tegen alles aankijkt. Zowel talen als perspectief kun je bijleren. Maar met de term perspectief kun je veel kanten op: je positie ten opzichte van de horizon, lijnperspectief bij het schilderen of (technisch-)tekenen (dat was mijn kennismaking met het begrip), of het vertelperspectief, en dat laatste is met taal verbonden. Daarin kun je een onbestaanbaar perspectief kiezen, zoals Sinterklaas, die "in donkere nachten met zijn paard over de daken rijdt".

Het cognitief perspectief is "de keuze van een standpunt van waaruit ervaring begrepen en gemeten wordt".

"Het kiezen voor een perspectief houdt de keuze voor een waardesysteem in, en een daarbij horend geloofssysteem. [...] Kijken we vanuit een menselijk perspectief, dan gaat het om een meer maatschappelijk waardesysteem en de bijbehorende overtuigingen."

Dat was een lange "brug" naar mijn volgende videoclip met bijbehorend verhaal. Bij een Facebook-vriendin vond ik onlangs een bijzondere uitvoering van een bekende song: Leonard Cohen's "Hallelujah". Twee redenen waarom ik dit zelf waarschijnlijk nooit gevonden zou hebben: het komt uit de TV-talentenjacht "The Voice", en ook nog uit Frankrijk.
Mennel Ibtissem (22) studeert voor lerares Engels, woont in Besançon, heeft een Syrisch-Turkse vader en haar moeder is Marokkaans-Algerijns. Ze zingt die beroemde Cohen-klasssieker in het Engels en Arabisch!

Mennel Ibtissem - Hallelujah (Leonard Cohen) | The Voice France 2018:


Deze video beperkte zich tot de song; er is ook een clip met het hele stuk show vanaf haar entree tot en met de keuze van haar coach: THE VOICE 2018 Mennel chante Hallelujah de Léonard Cohen version longue.

De jury was laaiend enthousiast, maar daarna kwamen de problemen. Allereerst barstte er op "sociale" media een riool open vanwege haar hoofddoek.
Vervolgens werden een paar tweets uit 2016 van haar opgeduikeld, waarin ze, op basis van emoties en complottheoriën, "onhandige" opmerkingen had gemaakt. Zoals zich afvragen, na de aanslag in Nice met een vrachtwagen of een echte terrorist wel zijn identiteitsbewijs bij zich zou hebben. En na de gruwelijke moord op een Franse priester, opgeëist door IS, waarvoor de inlichtingendiensten getipt waren, maar niets gedaan werd om het te voorkomen, noemde ze de regering "de echte terroristen".

Dat kun je je als moslima niet veroorloven. De tsunami van bagger en haatmails uit het internet-riool was onvoorstelbaar. Alle andere onuitroeibare, onbestrafte complottheoriën ten spijt, zoals de veronderstelde opzet van de Amerikaaanse regering bij de aanval op de Twin Towers, waren haar excuses "zaad op rotsige bodem" of "paarlen voor de zwijnen", en gaf ze haar deelname aan "The Voice" op 9 februari op. Een vertrek bevestigd door het productiebedrijf ITV, dat nu hoofdpijn heeft hoe het met de show verder moet, want er zouden nog twee afleveringen opgenomen zijn en ze had zich gekwalificeerd voor extra live-uitzendingen.

Dat Mennel zich terugtrok en waarom, melde ik mijn Facebook-vriendin, en zo te zien heeft zij het item verwijderd. Ze is ook Moslima. Daarom noem ik haar naam hier niet, want ook hier, in ons land, ons taalgebied, wonen idioten.

Bij Mennel las ik: "Na 2 intense weken, met bergen van steunbetuigingen ben ik weer klaar om mijn activiteiten te hervatten". Ze is nu bezig haar eerste album op te nemen.
Hulde voor zo'n sterke jonge vrouw!