190525 - ZOZ - Van herinneringen en aanvullingen

Het is voor mij een tijd van herinneringsdata, een wirwar van oude en nieuwe feiten, gedachten en emoties. Daarom betekent ZOZ deze keer meer: zie ommezijde (en dan bedoel ik: wat achter ons ligt), dan zwijmelen.
Op 14 mei waren Marijke en ik 15 jaar getrouwd en op die dag was het 75 jaar geleden dat mijn vader overleed. Op 22 mei zou hij 103 geworden zijn, en besloten we een kaars te brengen naar zijn laatste rustplaats, het graf waar nu mijn oom en tante liggen.
De herinnering aan mijn vader blijft zichtbaar aanwezig: toen mijn oom vroeg of zij dat graf mochten gebruiken, was dat mijn voorwaarde.
Op de eerste dag dat Marijke en ik definitief samen verder gingen, stonden we bij dat open graf voor de begrafenis van mijn oom.

Ik heb mijn vader niet bewust meegemaakt, zoals mijn vaste lezers inmiddels weten.
Op 28 mei zouden zouden mijn ouders 77 jaar getrouwd zijn. Ze stuurden elkaar in 1935 al ansichtkaarten; de een woonde in Hoogkerk bij Groningen, de ander in Nieuw-Amsterdam. Mijn vader was toen 19, mijn moeder 24, dus een ongebruikelijk leeftijdsverschil.

In mei 1942 trouwden ze, in april 1943 ben ik geboren, en in mei 1944 overleed mijn vader. Begin 1948, ik was nog net 4, verhuisden mijn moeder en ik naar Emmen, naar haar ouders. Toch heb ik herinneringen aan die tijd en omgeving nog bij me.
Na het plaatsen van de kaars zijn we langs het geboortehuis van mijn vader gereden, naar mijn geboortehuis, waar nu een Stolperstein voor ligt. Op zo'n mooie, zonnige dag, met melancholie over ouders die zielsveel van elkaar hielden en pas getrouwd daar woonden, en een vader die een mooie loopbaan voor zich leek te hebben, is het moeilijk voor te stellen wat zich daar destijds heeft afgespeeld.
Ik had al eens e-mail contact gehad met iemand die veel van de historie van die gemeente weet, en daaruit wist ik in welk huis hij woonde; daar woonde vroeger onze kruidenier. Daar heb ik nog herinneringen aan: het trage, statige tikken van de grote klok in zijn woonkamer, en het spelen bij de sloot langs zijn tuin, bewaakt door mijn moeder.

We parkeerden de auto om naar mijn geboortehuis te lopen, even voorbij het huis van de kruidenier. Bij dat huis stond iemand op een ladder te schilderen, en bij ingeving vroeg ik of hij degene was waarmee ik contact had gehad - dat klopte!

In gesprek, naast de vroegere vaarweg de Gave, en
Marijke voor de kastanjeboom bij de boerderij waar ik wel eens speelde.

Het werd een interessant gesprek, eerst over mijn herinneringen en zijn kennis van de geschiedenis van de omgeving. Zo bleek de "sloot" langs dat huis vroeger een belangrijke vaarverbinding geweest te zijn, inclusief personenvervoer, tussen Groningen en Friesland, genaamd De Gave. En de kerk, waar wij niet naartoe gingen omdat die van de verkeerde smaak was, is nu woonhuis. Mijn geboortehuis is tegenwoordig geel gepleisterd, dat vond hij ook niet mooi. Het was opgebouwd met "witte" kalkzandsteen en lagen rode baksteen ertussen.
Toen we kwamen te spreken over het huis, vertelde ik hem van mijn vragen naar aanleiding van die Stolperstein. Mijn ouders lijken in mei 1942 in dat huis te zijn gaan wonen.

In een eerder blog schreef ik:

De gegevens die bij de Stolperstein horen, roepen vragen bij me op. Ik las op de site Joods Monument Hermann Stein hier gewoond heeft: Hermann Stein (Keulen, 7 januari 1908) was op 22 oktober 1923 in Essen getrouwd. Het echtpaar vluchtte in 1936 vanuit Essen naar Leek, waar ze woonden op het adres E 66, nu Hoofdstraat 241 in Oostwold. Om in zijn onderhoud te voorzien, trok Hermann Stein met een koffer met handelswaar in de omgeving rond. Zijn echtgenote heeft de oorlog overleefd.
Op de site van Museum "Het Joodse Schooltje" lees ik dat Hermann Stein een van de Joden was, die op 27 november 1942 rond 12 uur ’s nachts, op sjabbat-avond werden opgepakt. Ze werden gevangen gezet in het gemeentehuis van Leek en op 28 november naar Westerbork getransporteerd.
Zijn vrouw Ruth Issen werd in februari uit Westerbork gedeporteerd en heeft de kampen overleefd. Zij was de enige overlevende.

Hermann Stein werd op 1 juni 1943 vermoord in Blechhammer (nl), een groot dwangarbeiderskamp, vanaf april 1944 een subkamp van Auschwitz (nl).

Ik vertelde dat, zoals ik het me herinnerde, het huis in tweeën was gedeeld, dat wij in het westelijke deel gewoond hadden en een ander gezin in het oostelijke deel. Mijn gesprekspartner dacht dat inderdaad de familie Stein in het oostelijke, kleinste deel had gewoond, voordat ze werden opgepakt.
Hij vertelde van een vrouw die als jong meisje tegenover ons huis had gewoond, en die nog heel lang last heeft gehad van het oppakken van de familie Stein: de man was nogal timide geweest, maar de vrouw had vreselijk gehuild en gegild.
De vrouw heeft het overleefd, maar is gehandicapt teruggekomen. Ze is later weer getrouwd, en is op hoge leeftijd nog een keer ter plaatse terug geweest. Ze was verschrikkelijk ontdaan geweest.

En nu spookt het in mijn hoofd: mijn ouders zijn er vlakbij geweest toen die mensen opgepakt werden, maar nu pas komen de beschreven feiten voor mij tot leven.
Er is nooit over gesproken - mijn vader kon er niet meer over praten, maar het kan zijn dat hij niet thuis was omdat hij werkte aan een bouwproject elders, en er een avondklok gold. Mijn moeder heb ik er nooit over gehoord, maar ze zal me te jong hebben gevonden, en later had ze genoeg aan d'r kop met dat nieuwe gezin en geen kans om vertrouwelijk met me te praten over dit deel van haar leven.
Het kan ook zijn dat het voor haar te erg was om er over te kunnen praten. Vanmorgen in bed, met zo'n halfslaperig hoofd, begon het patroon zich te ontvouwen.
28 Mei 1942 trouwden mijn ouders, 27/28 november 1942 werd de familie Stein opgepakt en afgevoerd naar Kamp Westerbork, april 1943 werd ik geboren: toen dit gebeurde was mijn moeder dus halverwege de zwangerschap van mij… Dat komt hard binnen...

Ik heb een song gevonden die me een idee geeft van wat ik gemist heb doordat mijn vader er niet was, en die draag ik ook op aan Hermann Stein, om het leven en de kinderen die hij niet heeft mogen hebben.
Ik kwam terecht bij Peter Gabriël (nl).

Father, Son

Father, son
Locked as one
In this empty room
Spine against spine
Yours against mine
Till the warmth comes through

Remember the breakwaters down by the waves
I first found my courage
Knowing daddy could save
I could hold back the tide
With my dad by my side

Dogs, plows and bows
We move through each pose
Struggling in our separate ways
Mantras and hymns
Unfolding limbs
Looking for release through the pain

And the yogi's eyes are open
Looking up above
He too is dreaming of his daddy's love
With his dad by his side
Got his dad by his side

Can you recall
How you took me to school
We couldn't talk much at all
It's been so many years
And now these tears
Guess I'm still your child

Out on the moors
We take a pause
See how far we have come
You're moving quite slow
How far can we go
Father and son

With my dad by my side
With my dad by my side
Got my dad by my side
With me

Peter Gabriel - Father, Son:

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.

190518 - ZOZ - Van Hendrix, Kennedy en Experience

Deze hele week had ik een melodie in mijn hoofd waarvan ik me maar niet kon herinneren waar die vandaan kwam. Ik wist dat ik het gehoord had, maar kon het niet thuisbrengen. Ik had het vermoeden dat ik die melodie op een andere manier gehoord had dan de uitvoering die ik oorspronkelijk gehoord zou moeten hebben, en dat ik nu maar een fragment gehoord had. Zonder tekst, dat maakt zoeken moeilijker.
Dat fragment moest al heel lang in mijn geheugen zitten, omdat het zo helder en duidelijk vast bleef zitten in het nu en hier, maar de herkomst...? Tot… wacht eens even…! De intro van Metallica, in mijn vorige ZOZ was toch geen standaard onderdeel van "Nothing Else Matters"? Ja! Dat is het fragment, maar waar komt het vandaan...?
Er zijn apps en sites die je zeggen te kunnen helpen met "melodie zoeken", maar mijn neuriën zal wel te vals geweest zijn. Uiteindelijk vond ik de hint in het commentaar van een andere video: het komt uit Third Stone From The Sun van Jimi Hendrix (nl)! Te lang geleden dat ik het gehoord heb...

Bij het optreden van Metallica werd het gespeeld door Kirk Hammett (nl). Deze Intro by Kirk Hammett is eigenlijk het instrumentale refrein of chorus van Hendix'"Third Stone From The Sun".

Het is een song die voortkomt uit Jimi Hendrix' interesse voor Science Fiction en zijn gevoel voor humor. De titel duidt op de plaats van de aarde als derde planeet vanaf de zon in ons zonnestelsel. Er komt een ruimteschip met "aliëns" langs, die hier rondkijken en het allemaal mooi vinden.
Als belangrijkste wezens zien ze kippen, maar die worden omringd door teringherrie: geschreeuw, sirenes, metro's, ratelende machinerie, gejank van cirkelzagen, ontploffingen, enzovoorts.

Hendrix haalt alles uit zijn muzikale mogelijkheden en komt zo o.a. langs psychedelische rock, blues en jazz. Daartoe heeft zijn driemansformatie The Jimi Hendrix Experience alles in huis. En er zit heel wat experimenteels in.
Het nummer is grotendeels instrumentaal, met wat gesproken tekst, die begint met een dialoog tussen Hendrix en Chas Chandler (nl), zijn ontdekker in Engeland en toenmalige manager, die we ook kennen als de bassist van The Animals (nl). Het doet een beetje denken aan Major Tom van David Bowie, maar waarschijnlijk was Hendrix er al eerder mee bezig.

Hendrix: Star fleet to scout ship, please give your position. Over.
Chandler: I am in orbit around the third planet of star called the Sun. Over.
Hendrix: You mean it's the Earth? Over.
Chandler: Positive. It is known to have some form of intelligent species. Over.
Hendrix: I think we should take a look.

Third Stone From The Sun

Strange beautiful grass of green,
With your majestic silver seas
Your mysterious mountains I wish to see closer
May I land my kinky machine?

Although your world wonders me,
With your majestic and superior cackling hen
Your people I do not understand,
So to you I shall put an end
And you'll never hear surf music again

De opname die ik vond is aangepast, originele opnamen van deze song lijken wereldwijd geblokkeerd. In deze video zijn de stemmen naar voren gehaald en daardoor herkenbaarder. Veel stemmen zijn met effecten bewerkt in het origineel, dat is zo gebleven.

Jimi Hendrix - Third Stone from The Sun (Enhanced):


Veel artiesten hebben covers gemaakt van Third Stone from The Sun, maar één daarvan is van de klassiek geschoolde violist Nigel kennedy (nl). We hebben muziek van hem laten horen toen we trouwden; dat was afgelopen week 15 jaar geleden.
Hij heeft, met een knipoog naar de Jimi Hendrix Experience, een tijd gespeeld met The Kennedy Experience en daarmee een gelijknamig album gemaakt met zijn interpretatie van de muziek van Jimi Hendrix.
Ik heb een live versie gekozen met een andere groep musici rond Nigel Kennedy.

Nigel Kennedy Quintet - 3rd Stone From The Sun (Live, BBC Proms 2008):

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.

190511 - ZOZ - Van gitaren en klimaat

Deze week waren we uithuizig vanwege ziekenbezoek dat positief afgesloten werd, en wordt dit een korte zwijmel.

Ik vond een mooie, klassiek aandoende uitvoering van een song waarvan ik in 2016 al een paar bijzondere covers heb geplaatst.
Deze keer een instrumentale versie van een Deense akoestische gitarist, Søren Madsen, live gespeeld in de kerk van het Deense Lystrup, Aarhus, in april 2018. Er zijn van hem ook veel andere arrangementen van populaire songs te vinden op Youtube.

Søren Madsen - Nothing Else Matters (Metallica):


Iedereen weet natuurlijk dat Nothing Else Matters (nl) een mooie ballad is van Metallica (nl), maar de tekst van dit nummer is ook geschikt om te zwijmelen: het is geschreven door de gitarist van de band voor zijn vriendin, om aan te geven dat het voor hun liefde geen verschil maakte hoever hij van huis was tijdens het touren.
Dat die jongens geen botte rouwdouwers zijn die het allemaal niets interesseert, moge ook blijken uit hun deelname aan "The Concert for a Climate in Crisis", Live Earth (nl), dat in 2007 gehouden werd op 11 plaatsen verspreid over de wereld. Metallica speelde in het Wembley Stadium in Londen, voor iets meer publiek dan Søren Madsen.

Metallica - Nothing Else Matters 2007 Live:

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.

190524 - WE300 - Aanslag

PlatoOnline's WE-300 schrijfuitdaging: schrijf een verhaal van exact 300 woorden, waarin het thema-woord niet voorkomt! Themawoord = Aanslag

Ik verwacht dezer dagen een blauwe envelop van de Belastingdienst, met de definitieve mededeling of ik moet bijbetalen of, hopelijk, iets terugkrijg. Wel moet ik eerst mijn briefopener even oppoetsen, want die is enigszins verweerd, er ligt een grauwsluier over het lemmet: die wordt de laatste jaren steeds minder gebruikt, wat dus het bestaan van de Postbezorging in gevaar brengt.

Als ik moet bijbetalen, wat een fikse domper op mijn welbevinden zal zijn, zal ik mijn frustratie onderdrukken, en niet met deze stevige, scherpe briefopener de Belastinginspecteur opzoeken en hem bedreigen, of zelfs te lijf gaan.
Het gevolg zou kunnen zijn dat er pijnlijke consequenties volgen voor ons huishoudbudget, en mogelijk zal mijn vrijheid geruime tijd ernstig worden beknot. Dat laatste zal mijn bewegingsvrijheid zodanig beperken, dat mijn conditie daaronder zal lijden.

En dat terwijl ik al een tijd mijn best doe om bedreigingen van mijn gezondheid uit te bannen: ik ben, inmiddels bijna 39 jaar geleden, al gestopt met het op de proef stellen, door middel van het roken, van het incasseringsvermogen van mijn longen.

Ik kan me dan beter afreageren op de toetsen van onze piano: die is toch al vals omdat we hem niet tijdig hebben laten stemmen, zodat het een verdriet voor onze oren zal zijn. Dit instrument is helaas overigens al van een zodanige leeftijd dat het stemmen, door het spannen van de snaren, de constructie in gevaar zou kunnen brengen.

Ach, we zullen de hoop blijven koesteren dat meneer de Belastinginspecteur deze bedreiging van onze gemoedstoestand in milde vormen giet of ons zelfs een vrolijk hupje doet maken als we de blauwe envelop openen...

190504 - ZOZ - Van leugens en herdenking

Op 29 april melde het Dagblad van het Noorden dat volgens de fact-checkers van The Washington Post president Trump de grens van 10.000 onjuiste of misleidende uitspraken gepasseerd was. Hij had 601 dagen nodig gehad voor de eerste 5000, een gemiddelde van 8 leugens of halve waarheden per etmaal. Voor de volgende 5000 had hij slechts 226 dagen nodig, ruim 22 per dag. Hij zag onder andere kans om in een interview van drie kwartier 45 keer iets te zeggen dat niet klopte: één "alternatief feit" per minuut dus. Waar zou de teller nu staan?

Mijn tekst & melodiegeheugen duwde iets naar voren toen ik dat las. De tekst bevat veel toepasselijke elementen, maar het was vooral het refrein! De band ontstaat in de 60-er jaren in Amsterdam en heet The Outsiders onder aanvoering van Wally Tax. Hier een opname uit het programma Countdown - back to the sixties.

The Outsiders - Lying All The Time:

---

Dezer dagen gaan we nog iets verder terug dan de "sixties", vandaag is het 4 mei, Dodenherdenking. Mijn aandacht gaat naar al het leed dat toen is aangericht en dat zich voor mij concentreert op iemand die niet rechtstreeks aan oorlogsgeweld is overleden: oom Bertus, broer van mijn moeder. Ze kwamen uit een gezin met 10 kinderen, die nu allemaal overleden zijn. Van mijn generatie neven en nichten ben ik waarschijnlijk de enige aan wie hij een brief (mede-) geadresseerd heeft.

Emmen werd bevrijd op 10 april 1945, hij overleed op 5 augustus 1945. Ik had ooit gehoord dat hij besmet was met TBC tijdens het verplaatsen van onderduikers, maar ik kreeg van een neef nog een paar brieven van oom Bertus te zien die hij naar een andere broer had gestuurd. Daaruit bleek dat hij verpleegd is geweest in het "Zusterhuis" in Amsterdamscheveld, nu Weiteveen genoemd, als gevolg van ernstige mishandeling door de Landwacht in Stadskanaal.

Ik heb me wel eens afgevraagd wie er soms bloemstukjes en dergelijke op zijn graf plaatste, maar ik denk dat het zijn toenmalige verloofde geweest zal zijn. Ik heb haar vrijwel zeker na wat zoekwerk opgespoord, zij het dat zij inmiddels ook overleden is, en begraven in Brabant. Een broer van haar woonde nog in deze omgeving, dus had ze een aanleiding om hier te komen.

Ik heb al vaker over oom Bertus geschreven op dit blog, dat ga ik niet herhalen. Ik heb gisteren de informatie die ik over hem verzameld had, aan het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen, OVCG gezonden, waar ook het archief met correspondentie van mijn vader naartoe is gegaan. Er is informatie bij over verraad, arrestatie en mishandeling van twee ooms, Bertus en Flip, in oorlogstijd.
Zo was ik even weer intensief bezig met de Dodenherdenking en de Bevrijding van ons land, terwijl het overal in de wereld rommelt en onrustig is.

Ik ga nu ook even terug in de tijd op een andere manier: ik kom alleen nog in een kerk voor bezichtiging of familieaangelegenheden. Ik herinner me de heftige gesprekken tijdens familiebijeenkomsten tussen verschillende smaken gereformeerd, waarin vooral hiervoor genoemde oom Flip een buitenbeentje was. Daarom nu een video met een kerkorgel en samenzang in Stadskanaal, waar oom Flip en oom Bertus woonden en opgepakt werden door Landwachters - een lied over vrede. In de Evangelische Liedbundel staat het als nr. 270.
Het is samenzang in de Hervormde Oosterkadekerk te Stadskanaal. De organist is Dennis Wubs, die we in een eerder blog rock 'n roll hoorden spelen op een kerkorgel. Hij schrijft: Organist Dennis Wubs plaatst op zijn kanaal video's van samenzang die live zijn opgenomen in reguliere kerkdiensten. Hij bespeelt hierbij voornamelijk op historische orgels uit de provincie Groningen .

Ga nu heen in vrede

Ga nu heen in vrede, ga en maak het waar.
Wat wij hier beleden samen met elkaar.
Aan uw daag’lijks leven, uw gezin, uw werk.
Wilt u daaraan geven, daar bent u Gods kerk.
Ga nu heen in vrede, ga en maak het waar.

Ga nu heen in vrede, ga en maak het waar,
wat wij hier beleden samen met elkaar.
Neem van hieruit vrede, vrede mee naar huis,
dan is vanaf heden Christus bij u thuis.
Ga nu heen in vrede, ga en maak het waar.

Oosterkadekerk Stadskanaal - Ga nu heen in vrede:


Laten we trots en zuinig zijn op onze vrede en vrijheid, die zijn niet vanzelf gekomen...

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.