210307 - Het Lam Gods

Dit wereldberoemde schilderstuk uit 1432 van de gebroeders van Eyck is weer in het nieuws, en dus weer aan de oppervlakte van mijn herinneringen.
Het is een onderwerp waarin de paden van mijn opvoeding en mijn loopbaan elkaar kruisen: het schilderij is een toonbeeld van de theatrale Rooms-Katholieke interpretatie van het Christendom, terwijl mijn opvoeding zich in sobere protestantse sferen voltrok.
Diep verankerd in het nog aanwezige deel van mijn tere kinderziel gist nog steeds Zondag 30 van de Heidelbergse Catechismus, waar het Gereformeerde Avondmaal als de enig juiste "viering" van de dood van Jezus de verlossing van al onze zonden belooft, terwijl als overeenkomstig ritueel de "paapse mis" wordt gekwalificeerd als "vervloekte afgoderij".

Gelukkig was mijn geest inmiddels flexibel genoeg toen Het Lam Gods via mijn werk op mijn pad kwam. Althans, in de vorm van de existentie van dit schilderij, ik heb het nog nooit in het echt gezien.

Retabel Het Lam Gods, door Hubert en Jan van Eyck
Afbeelding via Wikipedia, Publiek domein

Op 29 december 2019 schreef ik op mijn Facebook-pagina: "De laatste tijd kom ik steeds deze afbeelding tegen op FB. Ik heb het nooit in het echt gezien, maar dit kunstwerk heeft een vaste plaats in mijn geheugen. Begin jaren 1970 heb ik onderdelen mogen maken voor een systeem om het te beveiligen. Het was een project van het bedrijf dat ons in België vertegenwoordigde. Dat systeem zal, gezien de snelle ontwikkelingen in de elektronica, intussen al een aantal keren vervangen zijn, denk ik…"

Het kunstwerk heeft in de ruim een half millenium van zijn bestaan een nogal turbulente geschiedenis ondergaan, met slechte omgevingscondities, censuur (overschildering), diefstal, enzovoorts, maar is nu, door een restauratie die in 2012 begon, voor een groot deel in oorspronkelijke glorie hersteld, en is nu zodanig geplaatst dat het beter tot zijn recht komt. Nog steeds achter pantserglas en streng beveiligd.

In 2020 schreef Trouw een beschouwing over de restauratie: Het echte Lam Gods kijkt ons weer aan, jammer van de armetierige presentatie, toen het teruggeplaatst was in de (oude) beveiligde kooi.
Deze week plaatste de NOS een video over de plaatsing in een nieuwe kooi, beter belicht, beter beveiligd en beter beschermd tegen omgevingsvariabelen: 'Het Lam Gods' na lange restauratie weer te bewonderen in Gentse kathedraal - Na 12 jaar restaureren is het Lam Gods, het 15e-eeuwse meesterwerk van de gebroeders Van Eyck, weer te zien voor publiek. Voor een jaartje dan, want de restauratie is nog niet klaar.