De rosmolen in vesting Bourtange: vakmanschap

Gisteren was Marijke jarig. Wij geven alleen nog een verjaardagsfeestje als het een lustrum is, de andere keren gaan we er samen op uit. Deze keer waren we (weer) even in Bourtange, waar Marijke poseerde in een wachthuisje bij de ingang van de vesting.

Ik heb foto's gemaakt van iets dat mij intrigeerde: een rosmolen.
Het bordje buiten aan de muur vermeldt:
In dit gereconstrueerde gebouw bevindt zich een rosmolen. Deze molen wordt door een paard aangedreven en via het grote wiel (het poortwiel), 15 keer versneld. Hierdoor ontstaat de benodigde draaisnelheid van de molensteen (90 omw. Per minuut).

Het is een oude "machine" die met de middelen van toen erg knap en met vakmanschap is gemaakt, in dit geval gereconstrueerd in 1988.

Het paard bracht via de balk (links schuin omlaag) het grote wiel in beweging. De tanden op het grote wiel brengen de beweging over op een kleiner tandwiel er boven. De tanden en tandwielen werden met de hand gemaakt.
Om dat secuur te laten passen en soepel te laten lopen, is uiterste precisie vereist, zonder de numeriek bestuurde machines van nu waarmee seriematig nauwkeurig gelijke onderdelen gemaakt kunnen worden!
De bevestiging van de tanden in het grote wiel is van een klassieke constructie, en bij slijtage kunnen de tanden eenvoudig worden vervangen terwijl het wiel zelf intact blijft.

Dat tweede tandwiel is met een houten as en een tweede tandwielset verbonden met het maalwerk. Het maalwerk heeft, rechts, een vultrechter, waar de molenaar met een laddertje bij kan. Links, achter de schroefspindel, komt het gemalen product middels uit een gootje, waar een zak onder gehangen kan worden.

De mensen waren toen al slim en efficiënt bezig: met de rosmolen werd tegelijk ook een karnton aangedreven!

Zou het kunnen zijn, dat de makers van zo'n machine meer voldoening hadden van hun handwerk, hun vakmanschap als wij, die machines het werk voor ons laten doen?