21 oktober 2013

Dwingelderveld, Benderse Berg, actueel en herinneringen

Donderdag leek het mooi fietsweer te worden, ik vond dat het maar weer eens moest. De wind was gering en uit westelijke richting. Daarmee was globaal mijn richting bepaald.
Het ging lekker, en onderweg besloot ik Marijke te bellen, of ze kans zag om met de auto naar een ontmoetingspunt te rijden, vanwaar ik mee terug zou rijden. Waarom? We hadden een prettige ervaring met een dergelijk afspraakje. Anders was ik op dat moment weer huiswaarts gegaan. Deze keer zou 100 km teveel zijn, de helft was genoeg.


Woensdagavond had ik op internet gelezen dat deze zomer een kunstenares bivakkeerde in de keuterij (klein boerderijtje) op de Benderse Berg. Het ligt middenin de open vlakte van het Dwingelderveld. Geen elektriciteit, geen gas. Water komt er uit een pomp.
Dat huisje heeft bekendheid gekregen doordat de natuurbeschermingspionier Jac. P. Thijsse en later de schrijver Anne de Vries er tijdelijk hebben verbleven.

In januari 2006 werd de dichtersgroep waarvan ik toen nog lid en contactpersoon was, uitgenodigd om mee te doen aan een project om de rol van die "jachthut" in het leven en werk van de schrijver Anne de Vries onder de aandacht te brengen. Voor hem was het jarenlang een zomerverblijf, waar hij jaagde en inspiratie opdeed.
Aan dat project was een tentoonstelling gekoppeld in het bezoekerscentrum Dwingelderveld.


Ter voorbereiding zijn Marijke en ik er een paar keer geweest. De eerste keer hebben we foto's gemaakt van dat "hutje op de hei" als inspiratie voor de groep. Het was toen stralend zonnig weer, maar er stond een ijzige oostenwind. De twee kilometer lopen vanaf de parkeerplaats naar de keuterij hebben we overleefd dankzij adequate kleding en doorzettingsvermogen, daarbij geholpen door die fantastische, indrukwekkende omgeving.


Dat huisje zelf bleef echter een volkomen afgesloten kadastraal object. Het hout van de schuur was groen aangeslagen. Alle deuren dicht, luiken voor de ramen. Zelfs de hartvormige opening in een van de blinden was dichtgemaakt. Een vervallen vogelnest onder de dakrand naast de voordeur.


Ook de presentatie van onze gedichten, bij de opening van de Anne de Vries-tentoonstelling op 31 maart 2006, was in het bezoekerscentrum. Er waren kinderen van Anne de Vries aanwezig bij die opening. We hadden het onderwerp van onze gedichten nog nooit van binnen gezien.

Marijke met haar gedicht en met Anne de Vries Jr.

Op de site van de kunstenares stond een krantenartikel, waarin werd vermeld dat er op open dagen gedichten buiten hangen. Daarmee was mijn nieuwsgierigheid gewekt en kon ik donderdag de neiging om op de bonnefooi daarheen te fietsen, moeilijk onderdrukken. En Marijke vond het wel een mooi idee.

Om kort te gaan, ik heb een mooie fietstocht gehad. Ik kwam langs ASTRON, waar tenminste drie vroegere collega's van me werken, en langs de gerestaureerde radiotelescoop (B), waar ik ooit vanuit mijn eerste baan op excursie ben geweest.

Vandaar was ik snel bij het keuterijtje op de Benderse Berg (C), maar dat zat potdicht als altijd. Sneu. Marijke arriveerde ook al snel bij het bezoekerscentrum.

Een romantische draai aan dat verhaal vonden we in het bezoekerscentrum Dwingelderveld (D), waar men ons wist te vertellen dat de kunstenares inmiddels al enige tijd haar verliefde leven deelt met de herder van de schaapskudde op het Dwingelderveld.

Nee, de buitenhangende gedichten waren niet die van ons, maar het "boek" met onze gelamineerde gedichten in een houten (!) ringband lag wel op de Benderse Berg! En nu resideerde er in de weekends soms een beeldhouwer, die ook wel "open huis" houdt, hoorden we.

Onderweg naar huis, met de fiets gedemonteerd achterin, fantaseerden we al over het weekend: zouden we de gok wagen?
's Avonds vond ik inderdaad iets over de nieuwe bewoner.



Het werd zondag en het weer leek niet al te slecht te worden. We besloten de (gewone) fietsen mee te nemen in plaats van te lopen vanaf het bezoekerscentrum. De parkeerplaats was behoorlijk vol. Logisch, het weer was net zo zonnig als die eerste keer, maar met een aanmerkelijk aangenamer temperatuur, en nou ja, af en toe een wolk.


Bijna bij het boerderijtje, zagen we daar mensen buiten staan praten. Het voelde toch wel een beetje brutaal, maar we mengden ons bij het gezelschap, dat bleek te bestaan uit de tijdelijke bewoner en een geïnteresseerd paar uit de omgeving. Ze aarzelden bij de uitnodiging om binnen te kijken, maar bleken net zo geïnteresseerd als wij. Er is het een en ander opgeknapt, zoals een nieuw rieten dak, maar het is nog steeds zonder modern comfort. Het paar vertrok daarna.
Marijke overhandigde onze gedichten uit het project, die we 's morgens nog even uitgeprint hadden. Daarna hebben we foto's gemaakt van "onze" klapper met gedichten.

De klapper! Let ook op de reflectie van het Dwingelderveld in de glazen schuifpui.

Oorspronkelijk was de afspraak dat wij, als dichtersgroep, die zouden krijgen na afloop van het project, maar Marijke en ik hebben nu besloten dat de klapper daar blijft, omdat de dichtersgroep vrijwel uiteengevallen is en de dichters hun gedicht zelf nog wel op papier hebben.
Bewoner Hans bood ons koffie aan en, uit zijn beperkte assortiment traktaties, elk een halve oliebol van de plaatselijke bakker. Oliebollen schijnen ter plaatse traditioneel te horen bij het voltooien van de aardappeloogst.


Vervolgens hebben we voor mijn gevoel nog uren zitten praten over van alles en nog wat "op het terras" met dat overweldigend weidse, rustgevende uitzicht over dat immense natuurgebied Dwingelderveld.


De gedichten van Marijke en mij:


Tijdelijk Thuis

De gesloten ramen
van het stille huis
gaven ons geen inzicht

de verbeelding verborgen
voor schrijvers van nu
op de Benderse Berg

wel weids uitzicht
van heide bomen en water
muzen van de schrijver van toen

hier in deze broedplaats
heeft hij gedacht
gezwegen en geschreven
dichtbij het vlammend vuur

het huis is met zijn omgeving
als een eeuwig verbond
één geworden door de tijd

onder de nok tegen de gevel
ontdekken we bij nader inzien
een verlaten zwaluwnest

© Marijke van der Scheer, 2006


Benderse Berg

De koude harde tegenwind
laat de weidsheid onverlet
van de grote stille heide

onder betoverende winterlucht
lopen naar de keuterij - op zoek
naar de man die in de jachthut schreef

Jaren eerder struinde daar een ander
die de natuur verhaalde en beschreef
'de oase' noemde hij waar ik nu sta

in het zonneblonde landschap
zie ik uit een waas van bosrand
herten naar de verre vennen gaan

ik hoor hoe de eerste leeuwerik
al zingt alsof het zomer is

© Gauke Zijlstra, 2006


Meer info Dwingelderveld:
Encyclopedie Drenthe
Paul Straatsma: interessant wandelverhaal
Nieuwsbrief [PDF] met o.a. project Benderse Berg (pag.4).

6 opmerkingen:

  1. Wat een geweldige plek om je daar te kunnen terugtrekken en af en toe anderen deelgenoot te kunnen maken van dat geluk.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Je leest iets, je fietst erop af en je beleeft een prachtig avontuur waarbij je met gelijk gestemde streekgenoten mooie gesprekken bij de koffie hebt. Voor zoveel initiatief heb ik respect. En wat moet het leuk zijn als je gedichten ergens liggen, gelezen worden en vandaar uit alle kanten op kunnen. Prachtverhaal, mooie gedichten. Ik heb genoten alsof ik er even bij was.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Tagrijn: De plek is uniek, maar je moet wel tegen het gebrek aan comfort kunnen - geen gas, geen elektra, water komt uit een pomp, en je moet de niet bepaald luxueus uitgevoerde WC doorspoelen met een emmer. Als verwarming is er een open haard, die beslist ontoereikend is voor koudere perioden!
    @Plato: Helemaal raak, alleen is de kunstenaar slechts parttime streekgenoot: zijn echte domicilie is in de omgeving van Tagrijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. hoi Gauke, afgelopen donderdag was ik ook in het informatiecentrum Dwingelerveld bij de Benderse Berg, maar de dam aan de balie wist niets van een houten gedichtenklapper, bij navraag iemand anders wel, maar er was een kunstenaar woonachtig in het houten huisje en in het weekend mocht ik de gedichtenklapper wel even bekijken... nu pas lees ik je verhaal... wel grappig in dezelfde week naar dezelfde locatie om de prachtige gedichtenklapper te bekijken, voor mij 0komma0 dus, maar ik wist niet dat de dichtersgroep eigenlijk die mooie houten gedichtenklapper in hun bezit mocht hebben... ik moet even diep graven in mijn gedichten, welk gedicht ik daar voor de opening gemaakt heb, 2006, alweer 7 jaar geleden dus, ook het jaartal wist ik niet meer. de mevrouw aan de balie werkte er al 7 1/2 jaar en had er nog nooit van gehoord dus...
    nou ik ga morgen met storm echt niet even weer heen, later maar eens... :) Lupine

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Henny: Ik denk toch dat jij een week later geweest bent: als ik dat zo zie ben jij donderdag 24 geweest, wij donderdag 17 en zondag 20.
    De kunstenaar was er het laatste weekend van deze huurperiode, maar probeert of hij verlengen kan onder bepaalde voorwaarden. Hij is er dan meestal alleen om het andere weekend, behalve in de koude wintermaanden.
    Dat we de klapper zouden meekrijgen is waarschijnlijk een communicatiestoornis geweest: Hilde, die het organiseerde, was daar stagiair.
    Ik vind ook dat de klapper daar beter op z'n plaats is, omdat het "hutje op de hei" het onderwerp is en er daar nog wel eens in gekeken wordt en de map eventueel nog weer gebruikt kan worden: een soort van Eeuwige Roem dus.
    Van de groep van toen als zodanig is niets meer over, dus wie zou het het meest toekomen om hem te bewaren?
    Ik heb je gedicht van toen per e-mail opgestuurd.

    BeantwoordenVerwijderen