Hiroshima, wie het verjaard verklaart is gek!

Elk jaar vindt op 6 augustus in Hiroshima de herdenking plaats van de ramp die aangericht is door de eerste atoombom die ooit is gebruikt als wapen. Een paar dagen later de bom op Nagasaki. "Little Boy" op Hiroshima en "Fat Man" op Nagasaki (een tweede keus, omdat het bewolkt was boven Kokura, waar veel oorlogsindustrie was).

Tegen de gangbare opvatting in, dat door deze bommen Japan "op de knieën werd gedwongen", las ik al vele jaren geleden, dat Japan als militaire macht al aan het instorten was toen deze afschuwelijke bommen werden gegooid, en op het punt stond te capituleren.

Vandaag las ik een opiniestuk van Rob Vreeken in de Volkskrant, waarin (aan de hand van een enorme stapel Amerikaanse documenten) werd geconcludeerd dat eind juli 1945 Japan al bijna verslagen was, en dat de hoogste militaire bevelhebbers van Amerika geen enkele noodzaak zagen tot het gebruik van "de bom". Jaren later zei toenmalig generaal Eisenhower, dat Japan al lang bereid was om zich over te geven vóór die afschuwelijke bom op Hiroshima.

De hoofdaanklager in Neurenberg heeft gezegd dat er discussie mogelijk was over de bom op Hiroshima: 'Maar ik heb nooit een plausibele rechtvaardiging van Nagasaki gehoord.' Een oorlogsmisdrijf, noemde hij het.

Ik vind beide bommen een misdaad tegen de menselijkheid, gezien het feit dat er nu nog slachtoffers en (verre) nakomelingen lijden door het gruwelijke gevolg van dit soort "wapens" – het zijn geen wapens maar... ik heb er geen woorden voor... Er worden nu nog kinderen geboren met verschrikkelijke afwijkingen als gevolg van die bommen.
Grote wetenschappers hebben gewaarschuwd voor de gevolgen van "de bom", maar andere wetenschappers wilden persé de twee soorten atoombommen getest hebben in een "oorlogssituatie".

Dat daarbij vooral gewone burgers, die dachten hun vaderland te dienen, op een onwaarschijnlijke manier de pineut werden, behoorde niet tot hun denkwereld: zij, "nerds", dachten de wereld te redden.
Het nageslacht van de slachtoffers (voorzover niet meteen zelf afgeslacht), onschuldig als ze zijn aan de oorlog van toen, kampt nog steeds met de gevolgen, zoals geboren worden met afwijkingen...

Vandaag was die herdenking in Hiroshima er weer. Ik heb een aantal jaren rondgelopen met een badge waarop geregistreerd werd hoeveel radioactieve straling ik opliep. Het maximum dat ik kreeg, was niet uit te drukken in percentages vele decimalen achter de komma van wat de 80+jarige overlevenden voor hun kiezen hebben gehad, bij en na het ontploffen van die bommen in Japan...

Elke Hiroshima-herdenking ben ik diep geraakt door de consequenties van deze verwoestende techniek c.q. wetenschap. In 2005 heb ik een gedicht geschreven over die bom op Hiroshima, en de daarmee gepaard gaande paddestoelwolk, die het symbool geworden is van atoombommen.

De schaduw van de paddestoel

Beelden van klokken en
horloges die voor eeuwig
stil zijn blijven staan
kwart over acht

Een stad vol leven die
in één fatale flits
tot stilstand kwam
kwart over acht

Een zee van vuur
zwart ingebrande schaduw
ladder op een muur
kleding op een huid


Zestig jaren later
tweemaal klinkt de gong

er is weer leven in die stad
maar klokken staan nog stil
kwart over acht


©Gauke Zijlstra

Dit gedicht hebben we gebruikt in een artistiek project met Edith Stoel en Hetty Steijger (beeldend kunstenaars), Jan de Wilde (muziek) en ik (tekst). Hetty en Edith schilderden om beurten op hetzelfde schilderij, terwijl Jan en ik samen speelden in het atelier. Daaruit kwam onder andere het volgende "voorlopige" beeldende werk tot stand: