Ik heb in dat genre een bescheiden collectie pockets opgebouwd, nadat ik uitgekeken raakte op de detectiveromans (ik heb het hele Schaduw-oeuvre aan echte Havanks).
Het genre Science Fiction bevat voor mij twee subgenres: het eerste richt zich vooral op technisch/wetenschappelijke fantasieën, zoals verplaatsingen in ruimte en tijd; het tweede neemt dergelijke zaken te baat om bijzondere samenlevingen te schetsen en daarover te filosoferen. Dat tweede subgenre heeft mijn interesse.
Toen we in 2004 twee huishoudens "in elkaar schoven", kwam een deel van mijn spullen in dozen op zolder te staan. Nu willen we laminaat leggen op die zolder/logeerkamer, en ben ik mijn spullen aan het reorganiseren. Daarbij kwamen ook veel boeken door mijn handen.
Tijdens het sorteren dacht ik ineens: laat ik eens zoeken op "planeet der gemiddelden", want dat was een hoofdthema in het boek dat ik niet kon terugvinden. En ja hoor: "Uiterst, of de planeet der gemiddelden" kwam tevoorschijn, o.a. bij de Slegte online. Ik heb het direct besteld en de volgende dag had ik het. Het is de Nederlandse vertaling van "Furthest". Het origineel is uitgekomen in 1971, de vertaling in 1973.
De naam van de schrijfster, Suzette Haden Elgin, zei me helemaal niets. Toch heeft ze een reputatie op meerdere gebieden. Ze is begonnen met SF te schrijven om haar collegegeld te betalen, toen ze als moeder van een paar kinderen linguistiek studeerde. Ze promoveerde op Engels en Navajo, en werd professor op de San Diego State University.
Belangrijke thema's in haar werk zijn feminisme, linguistiek en de impact van taal, en vreedzame coëxistentie met de natuur.
Ze propageert feministische science fiction: "Vrouwen moeten beseffen dat SF het enige genre van literatuur is waarin het mogelijk is voor een schrijver om de vraag te onderzoeken hoe deze wereld zou zijn als je van [X] bevrijd zou kunnen worden, waar [X] de verzameling is van feiten in de echte wereld die vrouwen inperkt en onderdrukt."
Furthest/Uiterst blijkt het tweede deel van de Coyote Jones-serie. De mensheid is uitgezwermd over de ruimte, en er is een federatie ontstaan van drie melkwegstelsels.
Er is één bewoonde planeet, die zó onvoorstelbaar ver weg staat, dat die "Uiterst" wordt genoemd. De gegevens over de planeet en zijn bevolking, zijn zo absoluut gemiddeld tot het laatste cijfer achter de komma, dat daar iets vreemds aan de hand moet zijn. Agent Jones wordt daar naartoe gestuurd om uit te zoeken wat dat is.
Jones krijgt moeizaam toestemming om op de planeet te wonen, maar de bewoners zijn zo afstandelijk, dat hij niets kan ontrafelen. Totdat hij wordt geconfronteerd met een persoonlijke crisis van zijn jonge assistent op Uiterst. De zuster van de jongen is veroordeeld tot "uitvlakking", en hij vraagt Coyote Jones om de vluchtelinge in zijn huis te verbergen.
Tegen zijn principes stemt Jones ermee in, en wordt daardoor misdadiger op een wereld hij niet begrijpt. Maar opeens beginnen de antwoorden te komen, en deze planeet blijkt merkwaardiger dan hij ooit had kunnen dromen. Een denkwereld gebaseerd op religieuze vervolging, eeuwenlang in stand gehouden door nakomelingen van de oorspronkelijke vluchtelingen.
Ik heb het boek weer in één ruk uitgelezen. Omdat het best intrigerend was om te zien wat ik vergeten was en wat ik onthouden had. Van de details bleek ik het meeste vergeten te zijn. Het thema van die schijnwereld en de echte wereld die er achter zat, klopte nog helemaal.
Het origineel heb ik niet gelezen, maar ik vond de vertaling niet perfect. Over de vertaler ben ik niets te weten gekomen, en de uitgever lijkt ook niet meer te bestaan. De schrijfster, Suzette Haden Elgin, lijkt met pensioen te zijn gegaan en nog te leven in de omgeving waar ze is opgegroeid.
Ik vind het altijd heel knap als een auteur het heden helemaal kan loslaten en zich kan lnleven in een wereld die nog komen moet.
BeantwoordenVerwijderen