Zwarte Piet, Stille Nacht, IKEA en ik

Afwassen is zo'n werkje waarbij je even lekker relaxt kunt filosoferen. Vanavond kwam het bericht terug in mijn gedachten, dat de Roomse kerk klassieke kerstliedjes als "Stille nacht" en "De herdertjes lagen bij nachte" heeft afgekeurd voor gebruik in de liturgie. Daarom staan ze niet meer in de liedboekjes.

Nou denk ik, dat dat gewoon een Vaticaanse repressaillemaatregel is, omdat bepaalde protestanten onze Roomse kindervriend Sinterklaas zijn Zwarte Pieten willen afnemen. Die moeten toch de stoute kindertjes voor deze geestelijke verzamelen?
Hij kan niet zonder ze, daarom moet die traditie in stand gehouden worden!

Dit is de wraak, want "Stille nacht" en "De herdertjes lagen bij nachte" zijn de ultieme iconen van de Kerstgezelligheids-industrie: wat moeten wij, de moderne Westerse mensen zonder die liedjes?
Het wordt dan zo verdomd ongezellig bij het zingen rond de kribbe in de Kerststal, met alleen serieuze devote liederen!

Mijn gedachten gingen even op de loop naar de situatie van de oertijd van het hele kerstgebeuren, waaraan een heleboel geschiedenis, inclusief het Christendom, is opgehangen.

De beelden die wij, moderne westerse mensen met ons meedragen over de begintijd van het Christendom zijn, denk ik, grotendeels gebaseerd op wat in vroeger tijden gelovige kunstenaars bedachten, die al of niet in opdracht van de kerk het Christelijke gedachtengoed moesten helpen overbrengen op ongeletterde mensen.

Dat beeld van dat kindeke in de kribbe. Een ongehuwd stel met een verse baby, ter wereld gekomen in een stal omdat alle bedden in de herberg al verzegd waren.
Of wilde de waard geen onderdak verlenen aan een "in schande" levend paar? Zo'n opstelling zou goed passen bij hedendaagse zwarte kousen-Christenen, maar ik vraag me af of er toen ook zo administratief naar de paarvorming werd gekeken: het was een beschaving met heel andere accenten.

Het is natuurlijk een beeld dat vertedering en mededogen oproept. Mensen die buitengesloten worden en een kind dat in een voederbak voor dieren ligt, op een paar plukken stro. Of hooi, want het lijkt me nogal wreed om een pasgeboren kind op stro te leggen: ik heb zelf als bijna volwassen knaap ruimschoots ervaring opgedaan met de stekeligheid van stro. Op de boerderij van mijn oom werd de korenoogst nog met de hand opgebonden en in schoven gezet. Vaak met ontbloot bovenlijf, omdat je anders flauwviel van de inspanning tijdens de zomerhitte.

Nou vraag ik me af hoever ze toen stonden met de weefkunst. Om doeken te maken die lekker zacht waren. Ik weet bijna zeker, dat de weefkunst al heel oud is, en dat mensen al héél lang apparaten maken die voor díe tijd geniaal waren. Dus er zullen wel doeken op dat hooi of stro gelegen hebben om dat kind warm te houden, want in streken die dichter bij de evenaar liggen, kunnen de nachten erg koud zijn!
Hopelijk stond er genoeg vee in die stal, want die grote lijven geven warmte.

Dus zó stil zal die nacht niet geweest zijn, al zal ongetwijfeld het geluid van die beesten niet zo lawaaiig geweest zijn als het hedendaagse vuurwerk, dat al in oktober begint...

Maar ik vraag me ook af hoe bijzonder het was, dat dat kind in een "kribbe", een voederbak gelegd werd. Zou men in die tijd al een speciale wieg hebben gemaakt voor tijdelijk gebruik om een kind in te leggen? Of zouden ze, heel praktisch, het kind bij zich in bed genomen hebben, of anders zoiets als een voederbak gebruikt hebben? Misschien met het idee om het kind later die voederbak mee te geven voor zijn eigen vee?

In elk geval konden ze niet naar de IKEA om een wieg te kopen.
Ook toen ik geboren werd, moesten mijn ouders een oplossing verzinnen. Het was middenin Wereldoorlog 2 en er was schaarste.
Net als Jozef was ook mijn vader timmerman (voor de getalfetisjisten: mijn 33ste verjaardag viel op Goede Vrijdag). Hij maakte zelf een wieg. Met "luiermand".
Ook mijn kinderen hebben hun eerste maanden in deze wieg geslapen. Alleen de "hemel" is van nieuwe stof gemaakt en het strooien matrasje was vervangen door iets beters.