241001 - Peuken voor de Staatskas

De geachte volksvertegenwoordigster mevrouw Caroline van der Plas (BBB) maakt zich zorgen over de inkomsten van de Staatskas doordat mensen minder tabaksproducten zouden kopen in eigen land door de accijnsverhoging, maar naar het buitenland zouden gaan voor hun rokertje.

Nu meen ik haar ooit te hebben horen beweren dat ze niet zo goed is in rekenen.
Zullen we eens "zelf wat onderzoek doen"?
Ik heb gevonden dat de opbrengst in Nederland van accijnzen op tabaksproducten nog geen €3 miljard euro per jaar is, op een totaal van €415 miljard overheidsinkomsten.

De kosten van aan roken gerelateerde gezondheidsproblemen bestaan uit verschillende factoren.
de directe kosten van gezondheidszorg voor ziekten als gevolg van roken zijn direct in cijfers uit te drukken. Dat is al moeilijker bij verloren productieve jaren door overlijden, en helemaal bij verloren productiviteit door uitval wegens chronische ziekten.
Daarbij worden natuurlijk vaak als eerste COPD en longkanker genoemd, maar toen ik zelf met een longontsteking in het ziekenhuis belande, zei mijn longarts dat hij veel vaker patiënten kreeg met longemfyseem als gevolg van roken (of meeroken).
Wat ik van hem ook leerde, is dat hij me op mijn actuele longfoto liet zien, 30 jaar nadat ik gestopt ben, hoeveel longweefsel ik heb kapotgerookt, en dat herstelt niet weer. Ik mag van geluk spreken dat ik nog normaal kan functioneren!
Roken heeft ook invloed op de hersenen, het vergroot de kans op een beroerte. Volgens onderzoek brengt roken schade toe aan de hersenen, neemt het concentratievermogen af en er kunnen aandachts- en impulsiviteitsstoornissen ontstaan. (!)

Er wordt ook nogal eens beweerd dat het voor de samenleving goedkoper is als mensen wel roken, omdat ze dan korter leven en dus als oudere geen beroep meer doen op het zorgsysteem, bijvoorbeeld omdat ze niet de tijd krijgen om dement te worden.
Daar staat tegenover dat een roker anderhalf (1½) keer zoveel kans loopt om dement te worden, en dus ook op jongere leeftijd.
Rokers verliezen kwaliteit van leven, hebben ook meer lichamelijke en psychische problemen, blijkt uit onderzoek. Dat komt het levensplezier niet ten goede, maar dit is al weer wat moeilijker in cijfers uit te drukken.

Knappe gezondheidseconomen (nee, zelfs econmie is niet "ook maar een mening" omdat je het zelf niet snapt) hebben becijferd dat de gezondheidskosten als gevolg van roken per jaar meer dan €30 miljard per jaar zijn.
En ga dan maar mopperen over de stijgende kosten van de zorgverzekering.

Terwijl de tabaksindustrie z′n pijlen op de jeugd richt (wie de jeugd verslaafd maakt, continueert z′n verdienmodel) is mw. Van der Plas over de rooie omdat Nederland probeert ze een lang gezond leven in te helpen (want accijnsverhoging blijkt wel degelijk het aantal - vooral jonge - rokers te verminderen), ten koste van een paar honderd miljoen die wel gekort zullen worden op haar strontoverschotsubsidiebeleid.
O ja, ook een tikkeltje eigenbelang, omdat ze niet meer naar Tsjechië of Hongarije hoeft om haar peukenverslaving te stillen ten koste van de Staatskas?
Of misschien toch maar stoppen met roken om te proberen wat er nog te redden is van het rekenvermogen?

240826 Bij de kapper

Zit ik in de kappersstoel en een volgende klant komt binnen. Die moet wachten tot mijn kuif de juiste vorm heeft. Er zat heel wat op deze keer, omdat we even andere dingen aan ons hoofd hadden die eerst weg moesten. Intussen kwam Marijke binnen, die klaar was met boodschappen doen.
De volgende klant, die Richard bleek te heten, liet zich verbinden met de wifi van de kapper en zat te surfen op zijn telefoon.
Plotseling schoot Richard uit zijn slof. Hij vond dat de hele boel weer eens belazerd was en dat er nergens iets van deugde. Het hele repertoire kwam voorbij: covid, van Dissel, Koopmans, Bill Gates, en die Fauci moesten ze de kop van zijn romp trekken en vierendelen. En de regering had alles fout gedaan, en iedereen die braaf de vaccinaties gehaald had was gek. Om over de oversterfte nog maar te zwijgen, dat gaat maar door en wordt onder de pet gehouden.
We kijken op de kalender en zien toch echt het jaartal 2024 staan. Het zit dus wel erg diep.
Marijke vraagt hem waar die agressie van hem toch allemaal vandaan komt.
Mijn kuif is inmiddels klaar, ik reken af en klop de haarresten van mijn kleding. Omdat ik ook in gesprek geraakt ben met Richard, begint de kapper aan de volgende klant, die intussen binnengekomen is.
Richard doceert: virussen komen niet voor bij dieren, alleen bij mensen. Bij dieren zijn het zoönosen, geen virussen.
En 5G is ook levensgevaarlijk: "De wereld wordt één grote magnetron!", briest Richard, terwijl hij zich met Bluetooth heeft laten inloggen via de 5G telefoon van de kapper.
Richard weet niet of hij zelf een telefoon heeft met 3G, 4G of 5G. Nee, daar heeft hij geen verstand van.
Ik vraag hem of hij weet dat een van die zogenaamde bewijzen dat 5G zo gevaarlijk is, afkomstig is uit een document over de kracht die een straaljagerpiloot ondervindt, waar 5G betekent dat het 5 maal de zwaartekracht is, en dat dus niets met telefonie te maken heeft? Nee, dat weet hij niet, vindt hij ook niet interessant. Maar 5G heeft te maken met frequenties van radiostraling!
En Richard gaat verder over zijn virussen. Of ik "dit" wel had gezien op Telegram. Wat de bron van dat artikel was? Hoezo bron? Daar had hij geen idee van, het stond immers op Telegram, dus dat was voldoende. En dat andere artikel, en de hele reeks andere artikelen op internet, dat was toch allemaal bewijs genoeg?
Discussie? Nee, hij had gelijk en wat ik zei was allemaal onwetendheid.

Ik vroeg wat zijn beroep was en welke opleiding hij daarvoor had genoten. Hij was elektriciën en had een opleiding van drie jaar gehad en zo′n 10 jaar ervaring als elektriciën in de bouw.
Zou iemand met een opleiding tot chefkok zomaar zijn werk kunnen doen? Nee, en daarrbij keek hij me verbaasd aan. Hij kon wel koken, maar niet zoals de kok van een duur restaurant.
Of hij begreep hoe zijn telefoon werkt, want dat is toch ook elektrotechniek? Nee, dat ging hem boven de pet. Om zulke ingewikkelde dingen te leren bedenken moest je naar de Technische Universiteit.
Hoe hij dan meer wist over virussen dan Fauci, van Dissel en Koopmans, die daar drie keer zo lang voor opgeleid zijn dan hij voor zijn beroep, en tientallen jaren ervaring hebben in hun vak?
Hij begon weer onstuitbaar te citeren uit zijn artikelen op Telegram en wat dies meer zij…
Marijke zei: "We moeten weg, anders komen we te laat. Geef elkaar maar een hand en ga mee." Richard keek verbouwereerd van de een naar de ander. Ik stak mijn hand uit en we schudden elkaar de hand en wensten elkaar nog een mooie dag.
"Goed zo jongens, tot ziens! Mooie dag!", zei de kapper.

230325 – van Buis via Tor tot Chip

Dezer dagen een bericht dat mij een verrassend inzicht gaf: Gordon Moore is overleden op 94-jarige leeftijd. Weinig mensen kennen zijn naam, maar onbewust heeft vrijwel iedereen te maken met de resultaten van zijn werk. Hij had grote invloed op de ontwikkeling van de moderne elektronica, en grotendeels liep mijn loopbaan daaraan parallel.

De Amerikaan stond aan de wieg van de computerchip en de microprocessor en was daarmee een van de drijvende krachten achter de digitale revolutie in de tweede helft van de vorige eeuw.
"Ik ben begonnen toen we nog niet eens een enkele silicium transistor konden maken en was erbij toen we er 1,7 miljard op één chip kregen", vatte Moore zijn carrière eens samen. "Het was een fantastische reis."

De transistor deed zijn intrede in de gewone wereld kort voordat ik in 1960 van de LTS kwam. Intussen was ik naast de LTS al begonnen aan een schriftelijke cursus Radiotechniek bij PBNA; dat leek me interessant want ik luisterde graag naar muziek. Ik had een oude radio gekregen van een oom. Dat was een toen gangbaar model met radiobuizen. Ook de cursus was nog geheel gebaseerd op radiobuizen.
Voor elektronica was toen nog geen aparte cursus, en ook de computer van de RUG, mijn eerste werkgever, was nog opgebouwd met radiobuizen. Die was ter grootte van een huiskamer en had de functionaliteit van een telraam.

Die eerste transistorradio′s waren veel kleiner dan die met buizen. Hoe meer transistoren er in zaten, hoe indrukwekkender. Er waren modellen ter grootte van een dik pocketboek met wel 10 transistoren.
Mijn eerste transistorradio van het formaat zeepdoos met 6 transistoren, kreeg ik van de meneer van een radio-onderdelenzaak, als dank voor het helpen sjouwen met een zware filmprojector, o.a. naar de officiële ingebruikname van de laatste geautomatiseerde telefooncentrale in Nederland, in Warffum, om de film van Louis van Gasteren te vertonen.

Naast mijn werk als "leerling-bediende" werkte ik enkele uren per week in de elektronicawerkplaats van het NatLab. Later kwam ik bij een vaste werkgroep, waar ik de schema′s van mijn chefs omzette in apparatuur. In feite was elk apparaat uniek, zoals een magneetveldmeter voor ons cyclotron.
In de radiootjes zaten germaniumtranistoren ("torren" zeiden we), maar wij werkten daar met de nieuwste halfgeleiders van dat moment: siliciumtransistoren en bijvoorbeeld ook tunneldiodes.

Na 6 jaar vertrok ik naar een bedrijf dat oproepsystemen maakte voor zorginstellingen. Daar werd al wel gebruik gemaakt van transistoren. De "piepertjes" (pagers) waarmee het personeel naar patiënten werd gedirigeerd, waren natuurlijk opgebouwd met transistoren. Het systeem waarmee dat alles werd bestuurd bevatte nog steeds hoofdzakelijk germanium-"torren" waarmee relais aangestuurd werden, omdat er nog geen transistoren waren die de grote signaallampen konden aansturen.
In de loop der jaren nam de vraag naar complexere systemen toe, en door de ontwikkelingen die door Gordon Moore en zijn conculega′s in gang waren gezet, werden ook de beschikbare componenten kleiner en krachtiger. Na de transistoren kwamen er Integrated Circuits (IC's), een samenvoeging van meerdere tarnsistoren op één basis, en volgens de "wet van Moore" nam de complexiteit van de bouwstenen steeds sneller toe.

Van transistoren via "IC" tot "chip", de chip is 5x5mm, de afdruk is 80x70cm.

Zo begon ik mijn loopbaan met losse transistoren met andere onderdelen op een printplaat te solderen, en vond je het al heel wat als er 12 transitoren op één unit van 12x18 cm zaten.
Een van mijn laatste projecten was het ontwerpen van een schakeling met pakweg 70.000 transistoren die op een schijfje silicium van 5x5 mm "gebakken" werd bij Philips, dat later de halfgeleideractiviteiten afsplitste naar NXP en ASML. Die chip, een Application Specific Integrated Circuit (ASIC), kwam in een portable voor bewakers die er alarm mee konden slaan en waar op een centrale te zien was waar op het terrein het alarm gemaakt was.
Dat is nog lang niet het aantal transistoren dat nu op bijvoorbeeld een processorchip zit.

De portable met mijn chip en nog een andere.

Na dat ontwerp heb ik nog een aantal apparaten gemaakt met microprocessoren, die ik ook programmeerde.
Mooie route als je met een diploma LTS-Elektro van start gaat, eindigt als Hoofdontwerper, en al doende voor je baas ook nog een paar patenten in de wacht sleept, al zeg ik het zelf 😁

Het bericht bij de NOS: Gordon Moore overleden

230120 – De universele uitleg die ons uit de droom helpt

Ik kon niet slapen vannacht, ging naar beneden en nestelde me op de bank met een beker warme melk met honing, plaid over m'n benen.
Een lichte windvlaag, en er begon iemand naast me zacht en melodieus te praten.
"Schrik niet, ik ben de engel Joppie."
Gek genoeg, ik was helemaal niet geschrokken: "Och, ik was denk ik te ver weg met mijn gedachten om te schrikken. Joppie, die naam heb ik nog nooit gehoord voor een engel!"
"Dat klopt, ik ben geen gewone engel, maar een aardsengel. Met een D, want het is mijn roeping om me met aardse zaken, en dus vooral met mensen bezig te houden. Zoals nu met jou. Waar waren die verre gedachten van jou?"
"Er is zó veel wat onrust veroorzaakt onder de mensen, omdat ze het niet begrijpen. Ik ook niet. Zoals: als alles begon met de oerknal, wat was er dan vóór de oerknal?
En het leven op aarde, de evolutie, hoe is daaruit nou uitgerekend de mens voortgekomen, met al z'n kwetsbaarheid voor virussen? En waarom muteren virussen steeds tot nieuwe vormen?
Zal de mensheid ooit contact krijgen met andere beschavingen in het heelal? En helpt dat bij de problemen waar we nu in verzeild zijn geraakt?"
"O," zei Joppie, "dat is wel meteen een heel pakket vragen, maar de antwoorden sluiten wel op elkaar aan.
Alle leven op deze aarde is ontstaan uit oercellen, en die zijn steeds op allerlei manieren en tot allerlei vormen gemuteerd. Zo zal er altijd competitie blijven tussen verschillende levensvormen, en zelfs binnen elke soort.
Dat wordt ook wel genoemd: de Wet op Behoud van Ellende.
Die oercellen zijn, samen met de eerste virussen, achtergebleven na een bezoek van een andere beschaving. Die andere beschaving was hun planeet net zo aan het verklooien als de mensheid nu met de aarde doet, alleen waren zij nog een paar stappen verder.

Dat bezoek van die andere beschaving vond plaats vóór de oerknal, en die beschaving bestaat niet meer. Want de oerknal was eigenlijk niets anders dan wat nu een wormgat genoemd wordt (of door politici een geitenpaadje) van de ene dimensie naar een andere via een zwart gat, waarin bijna alles vernietigd wordt."
"Nou, dat klinkt allemaal wel logisch, al blijft het knap ingewikkeld. Maar ik blijf toch nieuwsgierig hoe jij aan je naam komt."
"Tja, ik kreeg die naam omdat mijn moederengel uit Glanerbrug kwam. Wat dat met elkaar te maken heeft? Is dat niet een mooie opgave om je gedachten af te leiden van al die moeilijke vraagstukken?
Nou, ik moet weer gaan, er zijn veel tobbers vannacht!"
En weg was de engel Joppie...

200615 - Van chaos en hoe achteraf alles zo simpel is

De pandemie, veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2, lijkt in bepaalde streken in de wereld ingedamd, op andere andere plekken lijkt het einde nog ver weg.
Op plekken waar de uitbraak flink gereduceerd is, denkt menigeen dat er niets meer aan de hand is, en dat de maatregelen zo snel mogelijk helemaal weg moeten.
Daarbij komt er steeds meer kritiek op de, ook in eerste instantie, genomen maatregelen om de pandemie te beteugelen, doch die, op z'n minst, erger hebben voorkomen. Het was een overval door een onbekende vijand met veel vernietigingskracht, waaraan acuut weerwerk moest worden geboden. Zoiets schept een chaotische situatie.

Deel van Sketch of the Cynefin framework,
Edwin Stoop, Sketching Maniacs uit Wikipedia

Die kritiek gaat vaak uit van simplificaties, in de orde van: "er vallen nu bijna geen doden meer, dus het virus is verdwenen, allemaal wel erg overdreven gedoe geweest dus."
Bij die simplificaties dacht ik aan de Volkskrant-column van 4 april van Jasper van Kuijk, met een uitleg over het nemen van beslissingen in verschillende situaties, van simpel, via gecompliceerd en complex, tot chaotisch.
Hij begint begint als volgt: "In de coronacrisis zijn alle voorspellingen boterzacht, is niets zo veranderlijk als ‘de feiten’ en spreken experts elkaar tegen. Een gekmakende onzekerheid. Merkwaardig genoeg gaf het me wat rust toen ik me realiseerde hoe deze onzekerheid nu eenmaal hoort bij complexe systemen, zoals gedefinieerd in het Cynefin-raamwerk. Dit raamwerk helpt bestuurders om beslissingen te nemen en maakt onderscheid tussen simpele, gecompliceerde, complexe en chaotische situaties.
Simpele systemen zijn stabiel, eenvoudig en er zijn duidelijke oorzaak-gevolgrelaties, die voor iedereen te doorgronden zijn. Zoals een schaar. In gecompliceerde systemen zijn er ook oorzaak-gevolgrelaties, maar om die te snappen heb je experts nodig. Denk bijvoorbeeld aan de motor van je auto."

Afbeeldingen uit de Volkskrant column van Jasper van Kuijk

Er zou van alles fout zijn gegaan, wat inherent is aan complexe en chaotische situaties, vooral op logistiek en communicatief gebied schat ik.
Achteraf beschouwd zou het kunnen dat minder drastische maatregelen voldoende zouden zijn geweest, maar daar staat tegenover dat de wetenschap ook nu nog steeds onvoldoende weet over de eigenschappen van het virus, zoals de bron en de overdracht, en er nog geen afdoende remedie is om het virus effectief onschadelijk te maken: een gewapende moordenaar die in een hoek gedreven is, is nog steeds een gewapende moordenaar. En dat blijft hij tot hij ontwapend en onschadelijk gemaakt is.

Uiteraard begrijp ik dat deze crisis verstrekkende gevolgen heeft voor de economie, en voor de "gewone zorg".
De andere kant is, dat de gevolgen van eerdere grote pandemieën blijkbaar vergeten zijn, of worden gebagatelliseerd als onvergelijkbaar vanwege de toegenomen wetenschappelijke kennis. Weliswaar groeit onze kennis waarschijnlijk sneller dan destijds, doch ook nu hebben we voorlopig te maken met een gemaskerde, onberekenbare vijand.
Als het ongevaarlijk was zou je kunnen lachen om al die zelfuitgevonden nieuwe deskundigen, die vanuit een heel andere stiel ineens viroloog, epidemioloog en microbioloog zijn geworden, en menen te moeten oordelen over de genomen en nog te nemen maatregelen.
Ik heb de indruk dat er als regel in dat oordeel veel variabelen zijn weggelaten uit gebrek aan specifieke kennis, en dat er veel opportunisme en eigenbelang in verwerkt zit.

En wie de term "dor hout" heeft geopperd, bestempel ik bij dezen als "rottend fruit", dat het begrip solidariteit alleen in eigen voordeel uitlegt.
In een discussie schermde iemand voortdurend met het argument "dat er nog maar een heel kleine kans is op besmetting", en dat dus "alles open moet". Ik gaf een voorbeeld - in een pak suiker van 1 kg zitten ca. 1 miljoen korrels. Stel dat je weet dat er één dodelijke korrel in zit, durf jij dan een schep van die suiker in je eten of drinken te doen? Kansberekening als dilemma, maar ik wacht nog steeds op een antwoord.

Ik kende de theorie van het Cynefin-raamwerk niet, maar het sprak me onmiddellijk aan. Het gaf me associaties met situaties uit mijn werk als elektronica- en software-ontwerper. Je krijgt een aantal wilde ideeën op je bordje, waarvan de opdrachtgever hooggespannen verwachtingen heeft. Daar moet je dan als ontwerper een goed functionerend, complex systeem van maken met allerlei samenwerkende apparaten vol software.
Trek die lijn maar even door naar IT-projecten. Als dat bij de overheid is, worden de mislukkingen te zijner tijd breed uitgemeten, bedrijven zullen er minder mee te koop lopen.

Zie ook: A Leader’s Framework for Decision Making door David J. Snowden (de bedenker van het Cynefin-framework) en Mary E. Boone, Harvard Business Review, November 2007.

200520 - Niklas - Puzzelen

Ik herinner me een discussie over puzzelen met een mevrouw die ik Wilma zal noemen, omdat ik haar naam vergeten ben. Ik vertelde dat ik het liefst "Varia"-boekjes kocht met allerlei verschillende puzzels, omdat ik van afwisseling hou. En dat ik toen net de spelregels van de Sudoku had ontdekt, en dat die puzzelvorm me in z'n greep had gekregen. Cryptogrammen daarentegen sloeg ik altijd over. "O," zei Wilma enthousiast, "dat vind ik juist de leukste puzzels, dat is nou echt een kwestie van logisch denken!"
En dat riep bij mij zóveel associaties op, dat ik niet stante pede een reactie klaar had. Ik ben nou eenmaal geen eloquente mathematicus of cryptoloog. Mijn werk was digitale logica.
Het gesprek vond plaats tijdens de uittocht uit een bijeenkomst en was dientengevolge ook meteen beëindigd. Dezer dagen kwam het voorval terug in mijn herinnering; niet vanwege Wilma, die heb ik nooit weer ontmoet. Ons enige nauwere contact was deze small-talk.

Nog steeds sla ik de cryptogrammen over, omdat ik het gevoel heb dat ik daarbij hetzelfde probleem heb als waarom ik vroeger zo'n moeite had om een opstel te schrijven: niet het formuleren van een tekst, maar het vinden van een onderwerp of de volgende stap in het verhaal in de zee van ideeën die zich aan me opdrongen.
In mijn beleving heeft het oplossen van een cryptogram minder te maken met logica dan met associatief denken. Bij een cryptogram is het niet uitgesloten, dat de associaties uit een omschrijving leiden tot een volkomen terechte, andere mogelijke oplossing dan het gevraagde woord. Het gevraagde woord is vantevoren bedacht om een in elkaar passend netwerk van woorden te creëren. Voorbeeld: Het woord vier(de) kan staan voor het Romeinse cijfer "IV", en dus als letters "I en V" te gebruiken, maar ook doelen op de vierde letter van het alfabet de letter de "D", of nog een mogelijkheid; verleden tijd van vieren (= feesten óf een touw laten vieren).
Mijns inziens moet het zelfs mogelijk zijn om een dusdanig netwerk te construeren, dat met de daarbij samengestelde lijst van omschrijvingen verschillende kloppende oplossingen te maken zijn.
Een sudoku daarentegen is netwerk dat voldoet aan strikte, vaste voorwaarden, en is alleen op te lossen door logische regels te volgen. De enig mogelijke creativiteit bij het oplossen van een sudoku is het vinden van de meest effectieve strategie voor elke fase in het proces. Voor elke nieuwe sudoku staan de vooraf ingevulde variabelen op een andere plaats in een andere combinatie, waardoor ook de plaats van de nog te vinden variabelen wordt bepaald.
Ik zie er wel een metafoor in voor het verschil tussen wetenschap en de fantasierijke, onwetenschappelijke beweringen waarmee we overspoeld worden. Curieuze associaties als surrogaat voor logisch houdbare bewijzen.

200217 - Völlig losgelöst von der Erde

  Wie kent het niet: je bent ergens mee bezig, je staat onder de douche, of wat dan ook, en volledig los van dat alles zit er ineens een fragment van een melodie in je hoofd. En dat raak je niet meer kwijt - waar zat dat fragment ook alweer in, wie was de artiest, herinner ik me nog iets, al was het maar één woord van de tekst?
  Vanmorgen had ik het ook weer. Een stem waarvan de woorden verdronken in ruimtelijk galmende klanken met een bijna kosmische melancholie. Hoe vind je zoiets terug, met alleen een fragment van een melodie in je hoofd? Het enige aanknopingspunt was de sfeer.
  Ik ben dan wel gestopt met mijn wekelijkse bijdrage aan Zwijmelen op Zaterdag (nu bij Natasja; ik heb er bijna 6 jaar aan meegedaan) maar soms kom ik niet los van de muziek die ik dan in mijn kop heb!
  Toen ik een poos later weer even rustig zat, kreeg ik de ingeving: was het niet iets in het Duits? Heelal? Ik zocht: [ song space Duits ] - ja, zoeken doe je in het Engels.
  En ik vond meteen: Peter Schilling [DE, EN, NL], exponent van de Neue Deutsche Welle, met Major Tom (völlig losgelöst) [DE, NL]. De titel van de Engelstalige versie is Major Tom (Coming Home).
  In Amerika is deze wereldwijde hitsong in zowel de Engelse als de Duitse versie uitgebracht in de box-set Error in the System, met het originele Duitse album Fehler im System.
  Uiteraard refereert Peter Schilling aan astronaut Major Tom uit Space Oddity van David Bowie.
  Als ik dan de tekst volg, krijg ik wel associaties met de actuele discussies over de klimaatverandering: mensen die vertrouwen hebben in de bevindingen van de grote groep wetenschappers die het met elkaar eens is dat er iets moet gebeuren, omdat anders straks onze planeet, ruimteschip aarde, op een verloren koers terechtkomt. Daar tegenover mensen die roepen dat de "klimaatdrammers" zeuren, en die denken dat het allemaal vanzelf goed komt...
  Eerst de originele, dus Duitse versie, dan de Engelstalige. En eh… dat "Coming Home" heeft niet de betekenis van een veilige landing terug op aarde...

Peter Schilling - Major Tom Völlig Losgelöst:


Peter Schilling - Major Tom (Coming Home):


  Afbeelding: "Pale Blue Dot", de Aarde (gezien vanaf 6 miljard kilometer) is een klein blauw puntje in de duisternis van het uitgestrekte heelal. De gekleurde banden op de foto zijn verstrooiingen van het zonlicht in de lens, als gevolg van de relatieve nabijheid van de Zon bij de Aarde. (Mijn bewerking van Public Domain afbeeldingen uit Wikipedia)

191130 - ZOZ - Van geheugen en rusteloze wind

Ik krijg nog wel eens het compliment dat ik zo'n goed muziekgeheugen heb, en dan wordt gerefereerd aan dit blog. Ik wil dat relativeren, want mijn muzikale geheugen bestrijkt vooral een bepaalde periode.
Vraag me niet teveel over artiesten of hun muziek over de laatste, pakweg, 25 jaar, want als ik uit die periode iets plaats, ben ik daar toevallig tegenaan gelopen terwijl ik naar iets anders zocht. En informatie is momenteel volop te vinden online.
Dat laatste geldt ook voor veel oudere muziek. Internet is wat dat betreft een echte schatkamer, al moet je je wel blijven realiseren dat de info zo betrouwbaar is als degene die het geplaatst heeft.

Ik schreef in een vorig blog dat ik bezig was met het boek "De heimweefabriek" van Douwe Draaisma, de geheugenprofessor. Daarin wordt o.a. uitgelegd dat je op oudere leeftijd je het best van alles herinnert uit de leeftijd ruwweg van je 15de tot 25ste jaar, de reminicentiehobbel, zie de grafiek hieronder. Per persoon kan dat, door invloed van omstandigheden, wat verschoven zíjn.
Het gaat dan niet om de juistheid, maar om de hoeveelheid herinneringen uit een bepaalde periode in het leven.
Heel interessante materie, vind ik, en wie er meer over wil lezen kan online beginnen met bijvoorbeeld het reminiscentie-effect en het autobiografisch geheugen. Daar staan wel links in om verder te snuffelen, en je kunt op internet zoeken. Of boeken over het onderwerp opsnorren.

Links de reminiscentiehobbel, rechts toename door het recentheidseffect.

Ik herinner me waarschijnlijk ook het best de muziek die ik in die periode gehoord heb.
Informatie was destijds alleen beschikbaar in de muziekbladen, die meer toegespitst waren op verkoop aan tieners, met foto's van hun helden. Waar waren Elvis, Conny Froboess, Beatles en Stones geweest zonder foto's? Sommige muziekbladen gaven ook teksten, maar veel daarvan ging toch langs je heen, omdat je meer gegrepen werd door de muziek.
Nu kun je de meeste info online opzoeken. Ik vind het fantastisch, om alsnog van alles te weten te kunnen komen, ook vaak teksten en achtergrondinformatie.

De oude muziek die ik plaats, herinner ik me vaak door een associatie, denk ik - een klankpatroon, tekst, een woord.
Ik vermoed dat de "trigger" deze keer het woord "restless" was, want ik had een onrustige nacht die me nog een tijdje het bed uit dreef.
Toen kwamen er tekstflarden bovendrijven: the wayward wind / is a restless wind. Dan is het verder snel gevonden - als het ergens ter wereld online gezet is.

The Wayward Wind (nl) is oorspronkelijk een country song, geschreven door twee studenten. Het werd in 1956 door verschillende artiesten op de plaat gezet. Het meeste succes met dit nummer had de vrij onbekende zangeres Gogi Grant (nl). Er zijn later nog veel covers van opgenomen.
De versie die ik me herinner is die van de Engelse zanger Frank Ifield (nl) uit 1963, die ik ongetwijfeld gehoord heb via het Engelstalige avondprogramma van Radio Luxemburg, 's avonds op mijn huurkamertje.

Frank Ifield - The Wayward Wind:


De eerste succesversie, die van Gogi Grant, kende ik niet, dus toch maar even beluisteren.

Gogi Grant - The Wayward Wind (1956):


Als je met een song over de wind bezig bent, is er groot kans dat dat weer nieuwe associaties oproept. Er zijn ontiegelijk veel songs geschreven waarin de wind een rol speelt. Zo hoorde ik in gedachten weer een prachtige donkerbruine stem zingen, maar wie was dat ook alweer? Toen mijn geheugen de gitaar er bij teruggevonden had, wist ik het weer! Iemand waarbij een gitaarspelende vriend, die hem hoorde, uitriep: "Die vent moet wel zùlke lange vingers hebben!", en hield daarbij zijn handen wel een halve meter uit elkaar. Zijn "geheim" is, dat hij voor bepaalde nummers zijn gitaar anders stemt, en daar maakt hij in zijn live optredens dan een humoristische act van.

Ik hoorde hem zingen, maar hij is inde eerste plaats gitarist en speelt meestal alleen. Hij heet Leo Kottke en geldt als een fenomeen. Toch heeft hij, door zijn speciale speelstijl, begin jaren '80 problemen gekregen met zijn gewrichten. Hij heeft toen een heel nieuwe speelstijl moeten ontwikkelen.
Ik presenteerde hem al eens in mijn ZOZ 140927, dus hij mag wel weer even - één song had ik toen ook, met de tekst er bij: Louise.

Ik kies voor een video met meer nummers, omdat dit de enige is waarop het nummer dat ik "hoorde": Hear The Wind Howl, staat zoals ik het me herinner. Met inderdaad het stemmen vooraf, dan een opmerking en dan gaat het los. Het is het eerste nummer van de eerste plaatkant van de LP uit 1972 My Feet Are Smiling.
Het geeft ook een betere indruk van de breedte van zijn repertoire. N.B.: het moge duidelijk zijn dat de beelden er bij gezocht zijn.

We horen achtereenvolgens Hear the Wind Howl, op ca. 3:05 het snelle instrumentale Busted Bicycle, dan (ca. 5:40) het veel rustiger, instrumentale Easter, and tenslotte (ca. 9:00) Louise, een song die mij raakt door zijn stem en hoe hij daarmee zingt over een jonge vrouw die op een trieste manier aan haar eind komt. En dan sluit hij af met een passage over wind:

And the wind is blowin' cold tonight
So goodnight, Louise, goodnight.

Leo Kottke - Hear the Wind Howl; Busted Bicycle; Easter; Louise:

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.

190907 - ZOZ - Van methoden en fluitjes

Ik ben, tussen alles door, al maanden bezig met het opschrijven van mijn herinneringen aan de 34 jaren bij mijn laatste werkgever. Dat wil zeggen, ik ben binnen dat bedrijf twee keer naar een andere afdeling verhuisd, en dus van functie veranderd. Het bedrijf was eerst een familiebedrijf in de groei, dat opgesplitst werd, en later werd het overgenomen door een Zweedse international.

In al die jaren is de techniek rigoreus veranderd, en ook de manier van werken. In mijn tijd als ontwerper werd steeds meer papier en potlood en soldeerbout vervangen door beeldschermen en toetsenborden, en deden microprocessors met bijbehorende programmering hun intrede.
Het programmeren begon voor onze generatie met het vastleggen van onze ideeën hoe een apparaat moest werken, in zogenoemde machinetaal. Later kwamen er "hogere programmeertalen" en bedachten slimme jongens allerlei methoden om betere programma's te maken - dat was ook wel nodig, omdat die programma's steeds complexer werden. Ook voor ons was daar geen ontkomen aan.

In 1990 stond in ons personeelsblad daar iets over in de rubriek met korte mededelingen en humoristische opmerkingen.

'Gestructureerd ontwerpen' is een populair onderwerp. Iemand met een universitaire achtergrond (die zou er dus verstand van moeten hebben) zei daar onlangs het volgende over:
'Er zijn drie redenen om gestructureerde ontwerpmethoden in huis te halen:
1 - Je kunt er complexere onderwerpen mee aan, als je je tenminste aan de bijbehorende voorwaarden houdt, zoals het tevoren vaststellen van je ontwerpspecificaties.
2 - Mensen met een minder grote begaafdheid kunnen toch gecompliceerde opdrachten tot een goed einde brengen.
3 - Managers krijgen het idee dat ze beter begrijpen wat de techneuten aan het doen zijn.
De eerste is de reden geweest om de gestructureerde methoden te ontwerpen, en aan de tweede dankt de term 'gestructureerd' z'n populariteit. Maar de derde is de feitelijke reden waarom gestructureerde methoden worden ingevoerd'.

Mijn tekening uit een presentatie over ontwerpmethoden (1995).

Deze week herinnerde ik me een voorval, waarbij de afdelingschef van de afdeling Mechanische Ontwikkeling, Gert, ook op de afdeling Elektronische Ontwikkeling rond ging, om te inventariseren welke methodes er zoal in gebruik waren bij het ontwerpen. Die methodes werden gesierd met afkortingen, die uiteraard een buitenstaander niets zeiden.
Toen hij bij mij kwam, was ik net met een triviaal klusje bezig. Welke methode ik gebruikte, vroeg Gert, waarop ik antwoordde: "De JBF-methode!" "Daar heb ik nog nooit van gehoord, waar staat dat voor?" Gert voelde zich voor de gek gehouden toen ik zei: "Jan Boeren Fluitjes", maar hij was ook wel in voor een geintje.
Vanuit de afdeling Marketing kwamen, naar de stand van de techniek toen, nog wel eens onrealistische productwensen. We maakten relatief eenvoudige "piepertjes", waarmee bijvoorbeeld een verpleegster naar een patiënt werd verwezen. Er waren toen net de eerste mobiele telefoons op de markt, die we nu "van het model koelkast" noemen. Samen verzonnen we onderstaande prent voor het personeelsblad, Gert tekende beter, dus dat deed hij.

Bij deze gedachten zocht ik naar een passend muziekje. Het zoekwoord "method" leverde niets bruikbaars op, dus probeerde ik "systematic", en dat had wel een bevredigend resultaat. De Canadese groep Arkells, waarvan ik het bestaan zelfs niet vermoedde! (tekst Systematic.)

ARKELLS - Systematic:


En als we het dan toch over "boerenfluitjes" hebben, ik vond een vrolijk muziekje dat daar goed bij past. Ik krijg altijd zo'n warm en tegelijk melancholiek gevoel bij Cajun muziek (nl), en de setting in deze video is zo heerlijk relaxt.
Lee Benoit bespeelt een instrument dat ik nog nooit beter bekeken had, de Cajun accordion, en zingt over Lacassine, Louisana.

Lee Benoit - Lacassine Special:

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.

190817 - ZOZ - Van Parels, Morsen en Zwijnen

Lang geleden las ik in de Volkskrant een recensie over een groep die ik nooit intensief gevolgd heb, maar waarvan ik de naam gemakkelijk kon onthouden: Pearls Before Swine. Die recensie heb ik opgeslagen en kwam 'm nu weer tegen. Dat mijn aandacht er nu bij bleef hangen, komt mede door ons bezoek aan het Jheronimus Bosch Art Center in 's-Hertogenbosch tijdens onze vakantie, als herinnering aan ons bezoek aan de stad in 2011 met Marijke's in 2017 overleden zus Sylvia.

Daar hing niet alleen werk van Hieronymus Bosch, ook wel genoemd Jheronimus, of gewoon Jeroen Bosch , nu was er ook een expositie van "mail-art", met als thema "The Monk", waarin opgenomen een inzending van zwager Nico van Hoorn.

©Nico van Hoorn - Monk

Monnik, Bijbel en Jeroen Bosch, ze zijn niet van elkaar te scheiden. Jeroen Bosch met zijn op Bijbelse interpretaties berustende monumentale schilderstukken, waaraan een satirische knipoog niet vreemd is, werd ook wel genoemd: 'den duvelmakere' (de schepper van duivels).
Dat is een mooi bruggetje naar de muziek van dit blog: de groep Pearls Before Swine ontleent zijn naam aan een Bijbeltekst, uiteraard de Engelse versie: Matthew 7:6:

Give not that which is holy unto the dogs, neither cast ye your pearls before swine, lest they trample them under their feet, and turn again and tear you to pieces.

In de Nederlandse Statenvertaling:

Geeft het heilige den honden niet, noch werpt uw paarlen voor de zwijnen; opdat zij niet te eniger tijd dezelve met hun voeten vertreden, en zich omkerende, u verscheuren.

Over de juiste interpretatie van deze tekst lijken de geleerden nog niet uitgepraat. Ik speel graag even met de gedachte dat hoe ouder de vertaling, hoe dichter die wel eens bij de oorspronkelijke betekenis zou kunnen liggen. Moderne vertalingen worden gemaakt vanuit een leefwereld die zó anders is dan die van toen; de mens staat veel verder af van de basis van het bestaan, de meeste mensen van nu hebben bijvoorbeeld nog nooit zelf op een boerderij gewerkt, of gejaagd en de prooi geslacht.

De groep bedoelde: geef geen waardevolle dingen aan wie het niet begrijpt of waardeert. Ze maakten mystieke-, melancholieke- en protestsongs, zoals in die tijd meer artiesten. Ze vonden zichzelf ook niet zo fotogeniek en gaven niet of nauwelijks interviews, daarmee schiepen ze een mysterie rond de groep.

De verbinding van Pearls Before Swine naar Jeroen Bosch is ook een inkoppertje: voor de hoes van hun debuutalbum, One Nation Underground, kozen ze een uitsnede van het rechter paneel (en), het "hellepaneel", van Bosch's schilderij de Tuin der Lusten (en). Het schilderij hangt in het Museo Nacional del Prado in Madrid, maar de groep koos de uitsnede zoals die stond op de omslag van het boek The Hunger and Other Stories van schrijver Charles Beaumont.

Thomas (Tom) Rapp begon de groep met een paar vrienden van High School. Ze kregen snel een platencontract en namen hun debuutalbum op. Er werden zo'n 200.000 exemplaren verkocht, waar ze letterlijk nooit een cent voor ontvangen hebben. Daardoor werd de band ontbonden, maar Tom Rapp is met wisselende muzikanten doorgegaan, tot hij in 2018 overleed. Van dit album zijn er wel heruitgaves geweest, zoals waar de genoemde recensie over ging. Die versie was alleen fysiek te verkrijgen.

Omdat er weinig of helemaal geen live-beelden zijn, moeten we het deze keer doen met het hellepaneel van Jeroen Bosch als afbeelding. Ach, het gaat om de muziek. Ik denk dat er meer nummers van dit album interessant zijn, maar ik kies er twee. Het eerste is een akoestisch nummer. Ik las ergens dat ze geamuseerd de interpretaties van de tekst hebben gelezen.

Another time

Where have you been to?
Where did you go?
Did you follow the summer out
When the winter pushed its face in the snow?

Or have you come by again to die again?
Well, try again another time.

Did you follow
The crystal swan?
Did you see yourself
Deep inside the velvet pond?

Or have you come by again to die again?
Well, try again another time.

When you set to shape the world,
Was the shape the shape of you?
Or did you cast enchanting glances
Through the eye that all men use?

Or have you come by again to die again?
Well, try again another time.

Did you find that the universe
Doesn't care at all?
Did you find that if you don't care
This whole wrong world will fall?

Or have you come by again to die again?
Well, try again another time.

Did you ever capture
All those jewels in the sky?
Did you find that the world outside
Is all inside your mind?

Or have you come by again to die again?
Well, try again another time.

Pearls Before Swine - Another Time (1967):


Het tweede nummer bevat volgens de omschrijving "gecodeerde obsceniteiten". Dat wil zeggen, teksten die in Morse code (nl) verwerkt zijn in de song. De code die vrijwel iedereen associeert met het noodsignaal SOS (...---…), maar waarin complete berichten kunnen worden weergegeven. Nou zijn ze (publiekelijk) nogal preuts in Amerika, en dit is uitgebracht in een woelige tijd, met o.a. protesten tegen de Viëtnam-oorlog, door jonge kerels, dus hoe erg vinden wij het nu? Tja, wat "zeggen" ze dan eigenlijk?

Oh Dear, Miss Morse

Oh Dear, Miss Morse,
I want you,
Oh yes, I do,
I want you.

Chorus:
Dit Dit Dah Dit
Dit Dit Dah
Dah Dit Dah Dit
Dah Dit Dah

This may strike you
Odd-I-ly
But I want you
Bodily

Don't blame me dear,
Blame McLuhan
His media
Were your ruin

Ik gok dat ze in de tekst deze McLuhan bedoeld hebben.
Dit staat voor een punt, Dah voor een streepje in Morse, dus: Dit Dit Dah Dit = F; Dit Dit Dah = U; Dah Dit Dah Dit = C; Dah Dit Dah = K. Tja, van de woorden die ik nu te pas en te onpas om me heen hoor, daar zou ik vroeger een pak voor op m'n broek gekregen hebben...

Pearls Before Swine - (Oh Dear) Miss Morse:


Nog even over de Mail Art: De tentoonstelling in de toren van het Jheronimus Bosch Art Center in ’s-Hertogenbosch is tot 1 oktober 2019 te bezichtigen. Meer info: Jheronimus Bosch Art Center en het blog Monk Project.

En in Emmen is dit weekend het 31ste Internationaal Vliegerfestival.

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.

190810 - ZOZ - Van indianen en de rivier

De laatste weken heb ik weer de kans gehad langs onze grote rivieren te fietsen. Heerlijk over de dijken, waarbij je de ene kant uitkijkt over het land en aan de andere kant over het water, de schepen en de overkant.
Dan zie je ook de bochten in de rivieren, en uit mijn herinnering kwam een zin naar boven: "Begraaf mijn hart bij de bocht van de rivier". Dat inspireerde me tot een intensieve zoektocht waarvan ik veel leerde.

Melancholie, die te maken zal hebben met de actualiteit die ons toekomt waaien vanuit Amerika: de niet aflatende schietpartijen, waarbij haatgevoelens tegenover bevolkingsgroepen een rol spelen. Een president die die haat lijkt aan te wakkeren door immigranten weg te zetten als criminelen, drugsdealers en verkrachters.
Een president die, toegejuichd door zijn bijbelvaste aanhangers, roept dat hij zal bidden voor de slachtoffers van de schietpartijen, en dat de oorzaak ligt bij geesteszieke personen, maar één van de eerste dingen die hij deed als president, was het terugdraaien van een wet die het voor geesteszieke personen moeilijker maakte om wapens te kopen: Trump ended rule to block mentally ill from getting guns.

Die president is zelf een immigrantenkind, van zijn ouders en grootouders is zijn vader de enige die in Amerika geboren is. Twee van zijn drie echtgenotes zijn buiten Amerika geboren.

Afb. Trump en Sitting Bull: Wikipedia

"Begraaf mijn hart bij de bocht van de rivier" is de titel van een boek, vertaling van Bury My Heart at Wounded Knee van de historicus Dee Brown (nl), (niet te verwarren met thrillerschrijver Dan Brown)! Dat boek beschrijft de geschiedenis van de oorspronkelijke bevolking van Amerika, de indianen, of Native Americans, onderscheiden in 570 stammen, waarvan de helft in Indianenreservaten (nl) leeft.

Brown vertelt eerst de geschiedenis vanaf de ontdekking van Amerika in 1492 tot de Indiaanse onrust die begon in 1860. Hij benadrukt het aanvankelijk vreedzame gedrag van indianen ten opzichte van Europeanen, vooral gezien hun kennelijk gebrek aan weerstand tegen vroege koloniale inspanningen bij Europeanisering. Zo was bij de Indianen grondbezit een onbekend verschijnsel - de grond was gezamenlijk eigendom.
De bevolking werd steeds verder teruggedrongen in reservaten, meestal slechte grond en met te weinig ruimte voor hun eigen leefwijze. Ook waren de mensen niet bestand tegen geïmporteerde ziekten.
Het handelen van de regering wordt afgeschilderd als een voortdurende poging om de cultuur, religie en manier van leven van inheemse Amerikaanse volkeren te vernietigen. Zo kwam er een wet, de Indian Removal Act (nl), gedwongen verhuizingen van indianen en jarenlange oorlogvoering tegen de Indianen (nl) door de federale overheid van de Verenigde Staten.

In die sfeer kreeg een Indiaans spiritueel leider, Wovoka (nl), een hoopvol visioen. Hij was ook bekend als Jack Wilson, doordat hij vanaf zijn veertiende was opgevoed door een blank, christelijk gezin, nadat zijn vader was overleden.
Volgens dat profetische visioen, tijdens een zonsverduistering, zouden de geesten van de doden van zijn stam zich weer mengen met de levenden. De blanke heerschappij zou eindigen en die zouden verdwijnen van hun land. Daartoe moesten de Indianen een rechtschapen leven leiden, en moesten Indiaanse rituelen worden uitgevoerd, waaronder de traditionele Ghost Dance (nl).
De band Redbone (nl) met Indiaanse en Cajun achtergrond noemde een album Wovoka; dit is de titelsong.

Redbone - Wovoka:


De Ghost Dance verspreidde zich snel onder de indianenstammen, in diverse varianten.
Dit fenomeen werd door de autoriteiten opgevat als bedreigend. Waar Wovoka vooral vreedzaamheid voorstond, waren andere leiders gefrustreerd door de kolonisten en de overheid, die zich niet aan de verdragen hielden. Ook meenden ze onkwetsbaarheid te kunnen ontlenen aan de Ghost Dance.

The Ghost Dance of 1889–1891 by the Oglala Lakota at Pine Ridge.
Illustration by western artist Frederic Remington, 1890. (Wikipedia)

De Ghost Dance is terug te vinden in de muziek. De moeder van Robbie Robertson (nl), bekend van The Band (nl), was een Mohawk (nl). Hij schreef zijn eigen Ghost Dance song.

Ghost Dance
©Robbie Robertson

Crow has brought the message
to the children of the sun
for the return of the buffalo
and for a better day to come

You can kill my body
You can damn my soul
for not believing in your god
and some world down below

You don't stand a chance
against my prayers
You don't stand a chance
against my love
They outlawed the Ghost Dance
but we shall live again,
we shall live again

My sister above
She has red paint
She died at Wounded Knee
like a later day saint

You got the big drum in the distance
blackbird in the sky
That's the sound that you hear
when the buffalo cry

You don't stand a chance
against my prayers
You don't stand a chance
against my love
They outlawed the Ghost Dance
but we shall live again,
we shall live again

Crazy Horse was a mystic
He knew the secret of the trance
And Sitting Bull the great apostle
of the Ghost Dance

Come on Comanche
Come on Blackfoot
Come on Shoshone
Come on Cheyenne

We shall live again

Come on Arapaho
Come on Cherokee
Come on Paiute
Come on Sioux

We shall live again

Robbie Robertson - Ghost Dance:


Er zijn meer songs met verwijzingen, ik noem er twee: Jim Morrison (nl) met The Doors - The Ghost Song, en Patti Smith (nl) met haar Ghost Dance.

De ouderen onder ons kennen Redbone van de Europese hit We Were All Wounded at Wounded Knee. In Amerika wilden veel radiostations het niet draaien, omdat het een inktzwarte bladzij uit de Amerikaanse geschiedenis vertegenwoordigde: de massamoord bij Wounded Knee (nl). De doorlopende reeks confrontaties tussen kolonisten en het leger en de indianen mondde uit in een bloedbad toen de cavalerie de indianen wilde ontwapenen. De nauwelijks bewapende indianen werden beschoten met geweren en kanonnen. Er vielen enkele honderden slachtoffers onder de indianen, meest vrouwen en kinderen.

Redbone - We Were All Wounded at Wounded Knee:


Bury My Heart at Wounded Knee werd voor het eerst gepubliceerd in 1970, in een tijd van toenemend Amerikaans Indiaans activisme, en in 17 talen vertaald.
Kort daarvoor was de American Indian Movement (nl) opgericht.

De titel is ontleend aan de laatste zin van een gedicht uit 1927 getiteld American Names van Stephen Vincent Benét (nl). Het volledige citaat staat voorin Brown's boek:

I shall not be there. I shall rise and pass.
Bury my heart at Wounded Knee

Ik zal er niet zijn. Ik zal opstaan en voorbijgaan.
Begraaf mijn hart bij Wounded Knee.

Hoewel het gedicht van Benet niet over de benarde situatie van de indianen gaat, was Wounded Knee de locatie van de laatste grote confrontatie tussen het Amerikaanse leger en de indianen.
Het is ook de omgeving waar de ouders van opperhoofd Crazy Horse (nl) zijn hart en sommige van zijn beenderen begroeven nadat hij gedood werd in 1877.

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.

190717 - Niklas - De schepping van de mens

Ieder denkend mens, in elke cultuur, vraagt zich wel eens af waar de mens vandaan komt, hoe de mensheid is ontstaan, en hoe het allemaal zo gekomen is tot de wereld van nu.
De een verdiept zich er meer in dan de ander. De een houdt zich vast aan wat er in vroeger tijden over is gezegd en vastgelegd en beredeneert het van daar uit, de ander hecht veel belang aan nieuw verworven wetenschappelijke kennis.

Ik ben opgevoed met het christendom, dus de Bijbel. Over de datering van Genesis, het Bijbelse scheppingsverhaal, en het ontstaan, lees ik op Lucepedia:

Over de datering van het boek Genesis bestaat nog geen consensus. Exegeten zijn het er nog niet over eens of het geschrift een samenvoeging van oudere fragmenten is, een document dat doorheen de eeuwen aangepast en uitgebreid is, of een enkel geschrift van een enkele auteur die verscheidene mondelinge tradities bij elkaar probeert te brengen. Mogelijke dateringen lopen uiteen van de twaalfde tot vijfde eeuw voor Christus.

Adam en Eva eten van de boom van de kennis van goed en kwaad,
Lucas Cranach de Oude (Wikipedia)

Doorheen de Bijbel staan teksten die de ondergeschiktheid van de vrouw aan de man benadrukken. Dat begint eigenlijk al in het scheppingsverhaal in het eerste Bijbelboek, Genesis.
Volgens hedendaags theologisch inzicht is aannemelijk dat de volgorde van de hoofdstukken 1 en 2 is verwisseld.
Ik citeer uit de Statenvertaling, waar God eerst de man boetseert, en vervolgens de vrouw "kloont" uit een rib van die man:

Genesis 2:7
7 En de HEERE God had den mens geformeerd uit het stof der aarde, en in zijn neusgaten geblazen den adem des levens; alzo werd de mens tot een levende ziel.

Genesis 2:18, 20-23
18 Ook had de HEERE God gesproken: Het is niet goed, dat de mens alleen zij; Ik zal hem een hulpe maken, die als tegen hem over zij.
[...]
20 Zo had Adam genoemd de namen van al het vee, en van het gevogelte des hemels, en van al het gedierte des velds; maar voor den mens vond hij geen hulpe, die als tegen hem over ware.
21 Toen deed de HEERE God een diepen slaap op Adam vallen, en hij sliep; en Hij nam een van zijn ribben, en sloot derzelver plaats toe met vlees.
22 En de HEERE God bouwde de ribbe, die Hij van Adam genomen had, tot een vrouw, en Hij bracht haar tot Adam.
23 Toen zeide Adam: Deze is ditmaal been van mijn benen, en vlees van mijn vlees! Men zal haar Manninne heten, omdat zij uit den man genomen is.

Heden ten dage staat de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen (niet de gelijkheid, dan zouden alle mensen toch homosexueeel zijn…?) in het brandpunt van de discussie.

Maar Eva dan, die geschapen zou zijn uit een rib van Adam, en later de zondeval veroorzaakte door, op aandringen van de slang, te eten van "de boom der kennis des goeds en des kwaads", en Adam daarin meesleepte?
Overigens: waar moet ik bij Adam, de oervader, het erfelijke litteken zoeken van de weggenomen rib?

Vorige week beleefde ik een verwonderingsmoment. Tijdens een fietstocht maakte ik een noodzakelijke stopt. Ik dronk wat en ik at wat, en keek om me heen. Toen zag ik hoe de natuur een litteken maakt als er een tak verwijderd wordt. Sindsdien twijfel ik aan het verhaal van die rib, die zou zijn weggenomen uit het lijf van de eerste man...

190622 - Van Imagine, maar dan anders

Voor vandaag had ik iets heel anders in gedachten, maar wat ik nu vond kan ik niet laten gaan. En als ik er iets anders naast zou zetten, zit dat alleen maar in de weg. Evenals veel tekst...
Het stond bij een Nederlandse Facebook-groep, alwaar het gedeeld was van een Australische pagina; zo gaat dat tegenwoordig. Even verder kijken leert dat deze video wereldwijd aandacht heeft getrokken.

De muziek is de originele song Imagine, gezongen door John Lennon.
Er is een video bij gemaakt met Kunstmatige Intelligentie-software, waarmee je iemands mond ogenschijnlijk iets kunt laten zeggen dat hij/zij nooit zou zeggen of gezegd heeft. Ja, daar zit een bedenkelijke kant aan...
Ik hoefde niet lang te zoeken om te vinden dat het gemaakt is door een jong bedrijf in Tel-Aviv, Canny A.I., opgericht door twee ex-software specialisten van het Israëlische leger. Voor wie meer wil lezen over deze video en die techniek is dit een interessant artikel.
Knap gedaan, en het zou mij niet verbazen als John Lennon het ook gewaardeerd zou hebben, met de huidige actualiteit…!

Canny AI / John Lennon - Imagine:

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.

190518 - ZOZ - Van Hendrix, Kennedy en Experience

Deze hele week had ik een melodie in mijn hoofd waarvan ik me maar niet kon herinneren waar die vandaan kwam. Ik wist dat ik het gehoord had, maar kon het niet thuisbrengen. Ik had het vermoeden dat ik die melodie op een andere manier gehoord had dan de uitvoering die ik oorspronkelijk gehoord zou moeten hebben, en dat ik nu maar een fragment gehoord had. Zonder tekst, dat maakt zoeken moeilijker.
Dat fragment moest al heel lang in mijn geheugen zitten, omdat het zo helder en duidelijk vast bleef zitten in het nu en hier, maar de herkomst...? Tot… wacht eens even…! De intro van Metallica, in mijn vorige ZOZ was toch geen standaard onderdeel van "Nothing Else Matters"? Ja! Dat is het fragment, maar waar komt het vandaan...?
Er zijn apps en sites die je zeggen te kunnen helpen met "melodie zoeken", maar mijn neuriën zal wel te vals geweest zijn. Uiteindelijk vond ik de hint in het commentaar van een andere video: het komt uit Third Stone From The Sun van Jimi Hendrix (nl)! Te lang geleden dat ik het gehoord heb...

Bij het optreden van Metallica werd het gespeeld door Kirk Hammett (nl). Deze Intro by Kirk Hammett is eigenlijk het instrumentale refrein of chorus van Hendix'"Third Stone From The Sun".

Het is een song die voortkomt uit Jimi Hendrix' interesse voor Science Fiction en zijn gevoel voor humor. De titel duidt op de plaats van de aarde als derde planeet vanaf de zon in ons zonnestelsel. Er komt een ruimteschip met "aliëns" langs, die hier rondkijken en het allemaal mooi vinden.
Als belangrijkste wezens zien ze kippen, maar die worden omringd door teringherrie: geschreeuw, sirenes, metro's, ratelende machinerie, gejank van cirkelzagen, ontploffingen, enzovoorts.

Hendrix haalt alles uit zijn muzikale mogelijkheden en komt zo o.a. langs psychedelische rock, blues en jazz. Daartoe heeft zijn driemansformatie The Jimi Hendrix Experience alles in huis. En er zit heel wat experimenteels in.
Het nummer is grotendeels instrumentaal, met wat gesproken tekst, die begint met een dialoog tussen Hendrix en Chas Chandler (nl), zijn ontdekker in Engeland en toenmalige manager, die we ook kennen als de bassist van The Animals (nl). Het doet een beetje denken aan Major Tom van David Bowie, maar waarschijnlijk was Hendrix er al eerder mee bezig.

Hendrix: Star fleet to scout ship, please give your position. Over.
Chandler: I am in orbit around the third planet of star called the Sun. Over.
Hendrix: You mean it's the Earth? Over.
Chandler: Positive. It is known to have some form of intelligent species. Over.
Hendrix: I think we should take a look.

Third Stone From The Sun

Strange beautiful grass of green,
With your majestic silver seas
Your mysterious mountains I wish to see closer
May I land my kinky machine?

Although your world wonders me,
With your majestic and superior cackling hen
Your people I do not understand,
So to you I shall put an end
And you'll never hear surf music again

De opname die ik vond is aangepast, originele opnamen van deze song lijken wereldwijd geblokkeerd. In deze video zijn de stemmen naar voren gehaald en daardoor herkenbaarder. Veel stemmen zijn met effecten bewerkt in het origineel, dat is zo gebleven.

Jimi Hendrix - Third Stone from The Sun (Enhanced):


Veel artiesten hebben covers gemaakt van Third Stone from The Sun, maar één daarvan is van de klassiek geschoolde violist Nigel kennedy (nl). We hebben muziek van hem laten horen toen we trouwden; dat was afgelopen week 15 jaar geleden.
Hij heeft, met een knipoog naar de Jimi Hendrix Experience, een tijd gespeeld met The Kennedy Experience en daarmee een gelijknamig album gemaakt met zijn interpretatie van de muziek van Jimi Hendrix.
Ik heb een live versie gekozen met een andere groep musici rond Nigel Kennedy.

Nigel Kennedy Quintet - 3rd Stone From The Sun (Live, BBC Proms 2008):

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.

190312 - WE300 - Klieren

PlatoOnline's WE-300 schrijfuitdaging: schrijf een verhaal van exact 300 woorden, waarin het thema-woord niet voorkomt! Themawoord = Klieren

Wikipedia: Ronde zonnedauw met klieren op het blad (vleesetende plant)

Nederland heeft inmiddels zo'n 30 jaar internet. Ik realiseer me dat dat korter is dan de helft van mijn leven. Zonder internet kenden we deze schrijfuitdaging niet, althans niet in deze vorm.

Het themawoord voor deze WE300 kan van toepassing worden geacht voor een groot deel van wat er heden ten dage op dat internet gebeurt. Op zogenoemde "sociale media" lijkt het vaak alsof er vanaf de heup geschoten wordt op alles wat beweegt en voorbijkomt.

De schutter (m/v) denkt dan dat hij zijn kop boven het maaiveld uitsteekt, maar zit feitelijk diep weggekropen in een schuttersputje, en kijkt schielijk met één oog over de rand, of tussen een afscherming van betonblokken door. Met dat beperkte zicht op de omgeving meent hij met grote zelfverzekerdheid te weten dat "iedereen" de boel belazert en er dus op los te mogen schieten.
Dat het niet, zoals in een B-film, aankomt als losse flodders, en personen niet voor de bühne zwaargewond neervallen, dringt niet tot hen door, de etters, de kortzichtige zwamneuzen en zogenaamd onschuldige digipesters.

Dan heb ik het nog niet gehad over complotdenkers, die overal op internet "bewijzen" vinden dat "de mainstreammedia" alleen maar leugens verspreiden, gegrond op "leugenachtige bewijzen geleverd door onbetrouwbare instanties, zoals wetenschappelijke instituten, overheidsdiensten en rechtbanken", die "van alles geheimhouden voor de gewone burger".
Ze schatten de grondig doorgespitte gegevens van die instanties lager in dan de fantasieën van hun companen, die ze navelstarend op hun zolderkamertjes of rond een kampvuur met een grote joint in het hoofd, hebben gedestilleerd uit al gerectificeerde uitglijers van die instanties, of die het niveau van suggestie nooit te boven zijn gekomen.

Kortom, vergelijking met de lichamelijke betekenis van het themawoord dringt zich op: organen die gewoonlijk heilzaam werk doen, maar door een verstoring kwalijke, tot zelfs levensgevaarlijke stoffen voortbrengen. Secreten!

190305 - Niklas - Klimaatonzin?

1900302 - ZOZ - Van Fysica en Musica

Ik heb al vaker verteld dat mijn eerste baan was bij de Rijksuniversiteit Groningen, en wel bij het Natuurkundig Laboratorium.
Ik werd eerst "leerling-bediende" (zeg maar loopjongen) - in die functie kwam ik in aanraking met alle wetenschappers en hun experimenten, en hielp ik bij college's met het opstellen van proeven en het projecteren.

Ik werkte er nog maar net, toen ik Nobelprijswinnaar prof. Frits Zernike nog in levende lijve gezien heb; daar werd ik toch wel even stil van, als knulletje net van de LTS!
Chef instrumentmaker Oosterwijk werd gehuldigd voor 40 jaar trouwe dienst en had prof. Zernike geholpen o.a. bij het maken van de fasecontrastmicroscoop, die uiteindelijk een Nobelprijs waard was, nadat grote optische bedrijven jarenlang zijn uitvinding afgewimpeld hadden. Met deze vinding kon het inwendige van levende cellen zichtbaar worden gemaakt. Eerder kon dat niet, omdat met een gewone microscoop dodelijke kleurstoffen nodig waren.

Later werd ik "technisch assistent" bij de Cyclotron-werkgroep, waar ik elektronische apparatuur bouwde voor metingen, experimenten en besturingen. Deze groep was de aanloop naar het Kernfysisch Versneller Instituut.

1: "Klein" modelcyclotron. 28 ton koper en staal.
Een grapjas schreef er met krijt op: "Niet leunen!";
2: Het testen van delen van een magneetveldmeter;
3: Meetapparatuur. Onder de tafel een voeding voor een quadrupole,
electromagnetische "lens" voor deeltjesbundels.

Bij het solliciteren naar een volgende baan, en nu nog altijd, heb ik plezier en profijt van de kans die ik kreeg om daar te werken; het raakt het vakgebied van mijn verdere loopbaan. Niet dat ik er zoveel verstand van heb of zelfs maar alle deeltjes bij name ken - ik ben er weggegaan omdat ik in mijn privéleven voor een nieuwe uitdaging stond. Ik had die sfeer graag meegenomen.

De aanleiding voor deze ontboezemingen en de aanloop naar deze Zwijmel? Een lieve mevrouw, waarmee ik op Facebook bevriend was. Was, want ik heb haar "ontvriend" - ik kon niet meer aanzien hoe ze steeds meer verstrikt raakte in nep-nieuws en complot-theorieën, en fel van zich af beet als je probeerde een beetje bij te sturen.
Ze is niet dom en behoort tot de enigszins wetenschappelijk geïnteresseerden, eidoch, ook zeker niet tot de wetenschappelijk geschoolden. Maar als je online gaat beweren dat quantum-mechanica (onderdeel van de theoretische natuurkunde, waarzonder er geen computers, internet en smartphones zouden zijn!) alsmede onderzoek naar de quantum computer onzin zijn, waar "alleen maar decadente figuren grote bedragen ontvangen om experimenten te doen in een onzichtbare wereld", pleit dat niet voor je kennis van zaken.

En als je beweert dat de "large collider hadron" (moet zijn: Large Hadron Collider of LHC, momenteel de grootste deeltjesversneller ter wereld), nog nooit iets heeft opgeleverd, heb je iets gemist: in 2012 is aangetoond en in 2013 bevestigd dat het reeds in 1964 voorspelde Higgs-deeltje bestaat. Dat deeltje moet bestaan om het standaardmodel van de deeltjesfysica te laten kloppen. Het is genoemd naar Peter Higgs, die samen met collega's in 2013 de Nobelprijs ontving.
Nou is een Hadron een subatomair deeltje dat uit Quarks bestaat.
Ik stel voor dat we ons dan maar op Kwark gaan richten en dolende zielen laten dolen waar ze zelf naartoe willen. Of zich laten meeslepen...

How to make Quark: (nee hoor, dit is géén muzikale zwijmel!)


Wetenschappers zijn echt niet zo saai en verstrooid of kwaadaardig als het stereotiepe beeld uit stripverhalen. Zo is er een muzikale uitleg gemaakt over de LHC.

Alpinekat - Large Hadron Rap:


Het is geschreven en uitgevoerd door wetenschapsjournaliste Katherine McAlpine, hier staat een Nederlandse vertaling.

Er zijn songs die niet over natuurkunde gaan, waarin deeltjes en botsingen daarvan als metafoor dienen, meer dan ik had gedacht. Zelfs heel specifiek: Nick Cave & The Bad Seeds - Higgs Boson Blues, maar die is lang en duister.

Nee, dan een heerlijke ontdekking uit IJsland: de zesde song uit het project Island Songs van Ólafur Arnalds (nl). Hij trok in zeven weken langs zeven steden op IJsland en maakte in elke stad een song samen met een lokale artiest. Het hele project is gefilmd. Deze aflevering is gemaakt samen met de zangeres Nanna Bryndís Hilmarsdóttir.

Olafur Arnalds begon als drummer in hardcorepunk / heavy metal-bands, maar maakt nu héél andere muziek: hij mengt strijkinstrumenten, piano en elektronische muziek, ook wel aangeduid als eigentijdse klassieke muziek.

Particles werd opgenomen in de vuurtoren van Garður in het zuidwesten van IJsland, de geboortestad van zangeres Nanna Bryndís.

Ólafur Arnalds - Particles / ft. Nanna Bryndís Hilmarsdóttir:


Wetenschappers moeten natuurlijk ook opgeleid worden; dat begint al vroeg, als het goed is. De groep Spring, die voortkwam uit de gelijknamige Vlaamse TV-jeugdserie, had daar oog voor...

Spring - Juf van fysica:

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.