Er is de laatste tijd veel te doen rond de herdenking van de doden uit de tweede wereldoorlog. Mensen die vinden dat alleen de "echte slachtoffers" mogen worden herdacht op 4 mei, botsen met degenen die de herdenking breder willen zien. Wat mij verbaast is, dat Nederlandse gevallenen uit andere oorlogen wel in de herdenking worden betrokken, ook oorlogen waar we liever niet op aangesproken worden.
In Vorden wou het plaatselijke 4 Mei Comité het graf van tien Duitse soldaten betrekken in de herdenking. Ik lees net dat in kort geding de rechter verboden heeft dat de burgemeester en wethouder langs de (Duitse) graven lopen tijdens de officiële herdenking. Anderen mogen wel langs alle graven gaan. Een Salomons-oordeel?
Op Schiermonnikoog liggen Geallieerde en Duitse soldaten en zeelieden naast elkaar begraven.
De dodenherdenking op Schiermonnikoog begint bij de kerk in het dorp en voert naar het oorlogs- en zeeliedenkerkhof in de duinen. Al in 2002 heeft een Duitse oorlogsweduwe een krans gelegd bij het centrale kruis op het Vredenhof. Ook het lichaam van haar man, neergeschoten boven het Kanaal, was aangespoeld op Schiermonnikoog.
Elke keer dat ik er kom, ben ik ontroerd. Vooral jonge mensen, helemaal aan het begin van hun volwassen leven gesneuveld, verdronken.
De dood maakt geen onderscheid tussen beide kampen; verschilt het verdriet van de moeders?
Ja, het maakt verschil of machteloze mensen systematisch worden uitgemoord, of dat soldaten elkaar bevechten en daarbij sneuvelen. De wreedheid in het eerste geval is vele malen misdadiger, doch niet elke soldaat heeft zich daaraan schuldig gemaakt.
Maar we herdenken op 4 mei niet alleen de slachtoffers van Hitlers "Endlösung".
Heftige reacties ook op het gedicht van een 15-jarige jongen, die vernoemd is naar zijn oudoom, die een, achteraf bezien, verkeerde keuze heeft gemaakt. Op mij komt het gedicht van Auke volstrekt integer over. Nee, ik zie er geen verheerlijking of zelfs maar vergoeilijking van een nazi-misdadiger in, integendeel!
Ik zou nu, als de dienstplicht nog bestond en als ik dan de leeftijd zou hebben om opgeroepen te worden, misschien dienstweigeraar zijn.
Toen ik net 17 was geworden haalde ik mijn LTS-diploma, en meldde me aan als beroeps bij de marine. Mijn gedachte was: dan kan ik weg bij die rampzalige stiefvader, die mij sloeg en schopte in blinde drift zonder bergrijpelijke aanleiding. Bij de marine zou ik onderdak hebben en nog een verdere opleiding krijgen ook.
Als ik die keuze had moeten maken in 1940 in plaats van 1960, hoe zou daar nu tegenaan gekeken worden? Hoeveel jongens moesten in die crisistijd kiezen tussen Arbeitseinzats en militaire dienst?
Ik ben afgekeurd voor zowel beroeps als dienstplichtig militair.
Ja, het is vreselijk wat er gebeurd is en dat mag nooit vergeten worden! De nog levende nazi-beulen dienen hun straf te ondergaan, ook al is "levenslang" voor hen nog slechts 2 uren.
Maar we moeten in vrede verder leven met de levenden van nu, ook die "in het andere kamp", dat al lang geen ander kamp meer is. Veel "Nederlandse" Joden waren gevluchte Duitse Joden – laat de huidige Duitse generatie om hen mee-rouwen.
En al die soldaten die gevallen zijn voor onze vrijheid: wat betekent die vrijheid als er rechters bijgehaald worden om dat samen rouwen onmogelijk te maken?
5 opmerkingen:
Ik geloof dat ik het eens ben met de woorden van Aleid Truijens en Elma Drayer.
Wellicht een oom die een verkeerde keuze heeft gemaakt, verdrietig voor de familie dat hij is omgekomen.
Maar op 4 mei een belediging aan zij die geen keuze hadden, of wél de juiste keuze maakten.
.
Ik vind het geen makkelijke discussie. Zelf
http://apenstaartjeweblog.wordpress.com/2012/05/02/we-300/#comments
heb ik er ook aandacht aanbesteed nav het gedicht van Auke: foute keuze. De gemoederen lopen dit jaar tav 4 mei hoog op en de stellingen worden betrokken(Vorden: foute keuze; hoe haal je het in jehoofd..; beledigen van groepen) Ergens is het makkelijk om te zeggen: we beperken 4 mei tot het herdenken van de directe slachtoffers van de oorlog. Een oorlog is echter meer: het stelt mensen voor keuzes en brengt ze in situaties waar het moeilijk is beslissingen te nemen.Achteraf is dat te duiden. In de film 'Incendies' wordt dat nadrukkelijk in beeld gebracht en beschreven als: 'iedere geschiedenis is verantwoordelijk voor zijn volk, en ieder volk is verantwoordelijk voor zijn verraders en zijn helden'. Daarom ben ik het ook niet eens met Aleid Truijens. Ze versimpelt het tot een goed en een slecht. Zo zit de oorlog niet in elkaar. Zo simpel is het niet. Er zal heel duidelijk debat over moeten worden gevoerd. Geen gemakkelijk debat.
PS: Tirade verwoordt mijn ideeen wel heel mooi.Sander Kollard 3 mei.
...Het zijn valse tegenstellingen. Oorlog is rotzooi, geklieder en troep. In geen enkele oorlog zijn de lijnen scherp. Wie scherpe lijnen trekt, schept valse tegenstellingen. Dat is pijnlijk: als we iets zouden moeten herdenken, is het dat juist valse tegenstellingen aan het begin van oorlog staan.
Ik ken de discussie. Hij wordt niet altijd even genuanceerd gevoerd. Ik zou zeggen:
nog levende oorlogsmisdadigers die zelfs nu nog hun daden en de ideeën van hun Führer verheerlijken, horen gestraft te worden. Hun ideeën zij meer dan verwerpelijk.
Maar er zijn talloze (vaak jonge) mensen, ook van Duitse zijde, die zo maar, vaak zonder het te willen, die oorlog in werden getrokken. De een sneuvelde, de ander overleefde. En of dat nu een gevecht in Nederland, Duitsland of Vietnam inhield, maakt m.i. weinig uit.
Geen zinnig mens zal een overtuigd oorlogsmisdadiger willen uitnodigen voor een gemeenschappelijke herdenking.
Veel zinnige mensen zijn ervoor om die duizenden min of meer onvrijwillig bij de oorlog betrokkenen en hun nabestaanden, uit te nodigen samen te rouwen en te gaan staan voor dat veel belangrijker item: NOOIT meer oorlog, NOOIT meer rassenhaat, NOOIT meer achter een populist aanhollen.
Bij die laatste groep sluit ik me aan. We kunnen onze energie beter gebruiken ons te verzetten tegen mannekes als Wilders die leeft van angst, behoudzucht en kortzichtigheid.
Dodenherdenking roept toch ook vaak valse sentimenten op. Wie mag oordelen over goed of fout in een oorlog?
Een reactie posten