Al veel langer dan mensenheugenis spelen enge figuren een rol in het menselijk bestaan en denken. Soms door optisch bedrog in een unheimische situatie, soms door deskundig vertelde spookverhalen. En soms blijven narigheden uit het verleden in je brein rondspoken; misschien ben je zelf voor iemand anders zo'n spook.
Ik las gisteren bij Omroep Zeeland: "De opkomst van de Halloweenfeesten zorgt voor onrust bij de Christengemeente in Zierikzee. De christenen zien de hand van de duivel in het feest dat in toenemende mate in Zeeland wordt gehouden."
Wel bijzonder, want ik had altijd begrepen dat Helloween een christelijke oorsprong had, en dat wordt bevestigd als ik het opzoek op Wikipedia. Het wordt vooral gevierd in Ierland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada.
De jaarlijkse Greenwich Village Halloween Parade in Manhattan
is 's werelds grootste Halloween-parade. (foto:Wikipedia)
is 's werelds grootste Halloween-parade. (foto:Wikipedia)
Wikipedia: "De naam 'Halloween' is afgeleid van Hallow-e'en, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond vóór Allerheiligen, 1 november."
Voor de Kelten was het dan oudjaarsdag, oftewel Samhain, een moment waarop de doden van het afgelopen jaar gedacht werden terug te komen om zich te "reïncarneren" in een levend lichaam.
Je zou kunnen zeggen een "heidens" feest dat bij de kerstening vervangen werd door een christelijk feest, zoals vaker gebeurde. In dit geval door All Saints' Day ofwel Allerheiligen, dat wel in Rooms-Katholieke en Anglicaanse kringen wordt gevierd, niet in protestantse, voorzover ik weet.
Misschien dat daar ook de schoen wringt: de boze christenen blijken te behoren tot het genootschap de Christengemeente Zierikzee, die ons uitnodigt om ons aan te sluiten bij "de levende steen". En die gemeente is dan weer onderdeel van de Pinksterbeweging. Het begrip "levende steen" vond ik intrigerend, daar zijn zoekmachines voor.
Wikipedia: Levende steen (of palingbrood) (Einhornia crustulenta) is een mosdiertjessoort uit de familie van de Electridae. De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1766 door Pallas. Meer niet, maar het blijkt dus echt te bestaan.
Palingbrood - dat roept bij mij meteen een associatie op met Lou de Palingboer, die vanuit een streng gereformeerde achtergrond, via een baptistische evangelist en de lokale pinkstergemeente, uiteindelijk zijn eigen religieuze beweging oprichtte. Hij had zichzelf onsterfelijk verklaard - zijn toch al niet zo grote schare volgelingen lijkt na zijn dood in 1968 uiteindelijk verdwenen te zijn.
Allerheiligen schijnt te zijn bedacht om alle heiligen te eren, die geen eigen naamdag meer konden krijgen omdat er meer heiligen benoemd zijn dan een jaar dagen heeft. (Zoals me ooit verteld is dat er in Frankrijk meer kaassoorten, en in Nederland meer religieuze stromingen zijn dan dagen in het jaar.)
Zo is dus een heidens feest vervangen door verering van christelijke heiligen, en er zijn dan weer christelijke mensen hellig over de vorm die het vervolgens gekregen heeft. "Hellig" is een Nedersaksisch woord, dat zoveel betekent als "kwaad". Aan associaties geen gebrek!
Ik raak even verzeild bij Helligen Hendrik, gespeeld door de Twentse cabaretier Bert Eeftink (ik vind 'm hier nog erg rustig). Ter illustratie, het is geen muziek. Kan nu toch wel, Melody…?
Helligen Hendrik - rookverbod:
In de Engelstalige Wikipedia lees ik (veel uitgebreider) over Halloween, b.v. onder Christian influence een paar fragmenten, vertaald:
Over de gewoonte om kostuums te dragen, schreef christelijke predikant Prince Sorie Conteh: "Er werd traditioneel geloofd dat de zielen van de overledenen over de aarde dwaalden tot Allerheiligen, en Allerheiligenavond bood de doden een laatste kans om wraak te nemen op hun vijanden voordat ze naar de volgende wereld verhuisden. Om te voorkomen dat ze worden herkend door een ziel die mogelijk naar wraak zoekt, zouden mensen maskers of kostuums dragen om hun identiteit te verhullen ".
en:Veel christenen op het vasteland van Europa, vooral in Frankrijk, geloofden "dat eenmaal per jaar, op Hallowe'en, de doden van de kerkhoven opstonden voor één wild, afschuwelijk carnaval" bekend als de dance macabre (dodendans), dat vaak is afgebeeld in kerkdecoraties. Christopher Allmand en Rosamond McKitterick schrijven in The New Cambridge Medieval History dat "christenen ontroerd waren door de aanblik van het kind Jezus dat op de knie van zijn moeder speelde; hun harten werden geraakt door de Pietà; en beschermheiligen stelden hen gerust door hun aanwezigheid. Maar de Danse Macabre spoorde hen intussen voortdurend aan, het einde van alle aardse dingen niet te vergeten." De Danse Macabre werd opgevoerd in dorpswedstrijden en in maskerades aan het hof, met mensen "verkleed als lijken uit verschillende lagen van de samenleving", en is misschien de oorsprong geweest van hedendaagse Halloween-verkleedpartijen.
Deze gebruiken werden aangevallen tijdens de Reformatie, omdat sommige protestanten het vagevuur verwierpen als een "pauselijke" doctrine die niet verenigbaar was met hun idee van predestinatie, de door God bepaalde voorbestemming van alles.
Nou ja, dit is eigenlijk een versimpelde samenvatting van veel theologisch geëvaluoer (eh… zelfgebakken woord).
Nou, van die Danse macabre is een symphonisch gedicht (klik de link voor NL tekst) gemaakt door Camille Saint-Saëns. Dat stuk ging in premiere in 1875 als orkestwerk.
Ik vond een videoclip (gemaakt door See me fly productions) met muziek uitgevoerd door het Orchestre de Paris o.l.v. Daniel Barenboim met violist Luben Yordanoff.
Luben Yordanoff, Orchestre de Paris, Daniel Barenboim - Danse Macabre 2010 ( Saint-Saëns ):
Van een andere orde zijn twee bands, die hun naam hebben afgeleid van dit gebeuren, de ene uit Duitsland, Helloween, de andere, met één letter verschil, uit Amerika, Halloween. Beide behoren tot de "Metal"-sferen. Van die met de "a" kon ik niet zo gauw een geschikte clip vinden.
Helloween - Future World:
Ik plaatste hierboven een foto van de Halloween Parade in Greenwich Village. Iemand die daar bekend was, zeker in zijn Velvet Underground periode, is Lou Reed. Hij zingt ook over de Parade.
Lou Reed - Halloween Parade:
Allerheiligen, All Saints' Day… Ach, dan is dit misschien wel een mooie afsluiter, die kwam toevallig op mijn pad, en sommige mensen vinden dat "toeval niet bestaat". Welwaar, het is een woord! Ik had nog nooit van Billy Raffoul gehoord, nu wel. Met link naar de songtekst.
Billy Raffoul - I'm Not A Saint (Acoustic) Live:
Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.
2 opmerkingen:
Wat weer een prachtige compilatie... al zette je me wel even (bijna) op het verkeerde been met het laatste woord van je titel, tot ik er even wat langer over nadacht ;-)
Wat die christenen in Zierikzee nu roepen kun je vergelijken met wat de zwartepiet-tegenstanders doen... iets dat een bepaalde oorzaak heeft uit diens verband scheuren, er een andere oorzaak aan koppelen en dan afkeuren... (klinkt bekend als iets van AH in Polen, andere omvang maar de basis is gelijk)
Je muziek past er weer prachtig bij, zoals we natuurlijk gewend zijn...
Enge mensen bestaan, met en zonder maskers.. en ja spoken, ze bestaan wel. Iedereen krijgt ermee te maken en moet er op de voor hem mogelijke manier mee dealen. Hopelijk maken jouw spoken het jou niet moeilijk!
Fijn weekend.
Je begrijpt dat ik voor de Dance Macabre ga. Prachtig stuk muziek. En iedereen kent het omdat het in het spookhuis van de Efteling gebruikt wordt.
Ik verbaas me er steeds weer over dat de christenen overal zo'n ophef over maken.
Veel komt er uit het christendom zelf alleen werd het heeeeel vroeger zo gedaan of gebruikt.
De meeste mensen weten daar totaal niets van en in principe veroordelen ze daar hun eigen gebruiken (van vroeger) mee.
Voor mijn eigen allerzielen had ik er ook al het een en ander over gelezen en begon het eigenlijk een sympathiek feest te vinden.
Je hebt weer een mooie collectie aan muziek opgedoken, leuk om het hele verhaal te lezen en te luistern.
Een reactie posten