Eergisteravond ging op een ongebruikelijk laat tijdstip onze deurbel. Geen kattekwaad, maar twee nichtjes van me. De één woont bij ons in de straat, de ander logeert er een paar dagen, en maakte van de gelegenheid gebruik om mij iets te brengen. Ze is vernoemd naar mijn moeder, en dat was een van haar twee lievelingstantes.
Wat ze mij kwam brengen, is een bericht uit februari 1940: een brief van mijn vader aan haar moeder (jongste zus van mijn moeder; ze scheelden 10 jaar), ter felicitatie met haar verjaardag. (Van dat grote gezin leeft niemand meer, wij zijn nu de oudste generatie.)
Momenteel is iederen bezig met de terreur/dreiging in Parijs en Brussel, maar mijn vader was sinds september 1939 gemobiliseerd: het Nederlandse militaire apparaat stond klaar om ons land te verdedigen in die turbulente tijd, na de brutale annexaties door Duitsland van Oostenrijk en Sudetenland.
Mijn vader was ingedeeld bij de Genietroepen, bij een Zoeklichtafdeling. Ze moesten helpen om "vliegpark Bergen" te verdedigen tegen nachtelijke aanvallen door vijandelijke vliegtuigen.
Wie vaker bij mij leest, weet misschien dat mijn vader te jong overleden is om mij zijn verhalen te vertellen, ik had net mijn eerste verjaardag gehad en hij was bijna 28.
Uit nagelaten correspondentie heb ik een deel van zijn diensttijd en mobilisatie kunnen reconstrueren. Helaas zijn veel van mijn blogs hierover teloor gegaan door het fiasco dat Sanoma maakte van web-log.nl...
De brief die ik nu kreeg van mijn nicht, is uniek in mijn verzameling, doordat er beschrijvingen in staan, zoals ik die nog niet had!
De omgeving waar het zich afspeelt, ken ik intussen enigszins, door mijn "speurwerk" in die streek tussen Egmond en Bergen.
Mijn vader had contacten in die omgeving. Zo ging hij in Egmond aan Zee naar de kerk en via de kerk had hij contacten gelegd. Ook beschik ik over een ansichtkaart, naar mijn vader gestuurd door een onbekende "Annie", met een foto uit de nabijheid van de plaats waar hij gestationeerd was: Landgoed Schuylenburg. Vanavond ontdekte ik bij toeval, dat Schuylenburg eeuwenlang in bezit is geweest bij de familie van Diederik van Vleuten.
Die omgeving stond bekend als 't Woud, en dat is ook wat mijn vader in het adres op deze brief zette. Hier een paar citaten uit de brief, die verder wel iets van, wat we nu zouden noemen, meligheid uitstraalt - door de sleur van het wachtlopen en noodgedwongen niet in je eigen omgeving zijn, niet je eigen dingen te kunnen doen.
Werk je nog altijd in Emmen? Maar je zult er de laatste tijd wel niet op de fiets gekomen zijn. 't Is hier ook bar koud geweest, en sneeuw, nee maar, dat was niet mooi meer. Nu is 't hier gelukkig weer dooi, maar alles is nog lang niet weg.
De afstand naar haar werk zal, op fiets, ca. 10 km zijn geweest. Hij vervolgt met een kwinkslag, en dan voor mij de eerste keer dat ik lees dat hij daar gaat wachtlopen en hoe hij zich daar op voorbereidt: warme chocolademelk!
Ik werk nog altijd bij dezelfde baas en op dezelfde plaats. Nu, zit ik ook weer in ons nachtverblijf, te wachten dat de melk kookt om chocolade te maken. Deze keer heb ik een mooie wacht, van 3 tot 7 uur, dus de laatste. Tot 3 uur kan ik dus nog lekker "pitten".
We kunnen het nu best warm houden, beter dan laatst met die harde wind en vorst. Alleen is 't nu nog een erge sneeuw en waterboel.
We kunnen het nu best warm houden, beter dan laatst met die harde wind en vorst. Alleen is 't nu nog een erge sneeuw en waterboel.
Ik begin te rillen als ik dat lees, over die kou, want ik heb fotootjes gezien van de barakken waarin ze verbleven: dunne wanden en zouden die winddicht zijn geweest? Brrrr! Af en toe hadden ze wel lol met elkaar, en blijkbaar moesten ze zelf het kachelhout op maat maken. Ook het zoeklicht is vereeuwigd voor zijn "schuurtje".
Zaterdagavond hadden we en de trekker en de dynamowagen van de weg af, in de sloot. Eerst zouden we Zondag de zaak op de weg moeten brengen, maar we hebben net zo lang geploeterd dat om een uur of elf alles weer op z'n plaats stond.
Nu laten we voorlopig alles staan en lopen van en naar ons dagverblijf, want de wegen zijn nog onbegaanbaar.
Nu laten we voorlopig alles staan en lopen van en naar ons dagverblijf, want de wegen zijn nog onbegaanbaar.
Deze brief geeft me nieuwe details, en het is de eerste keer dat ik zo'n duidelijke omschrijving van de winterse omstandigheden lees, en dat ik iets over het voorval met de in de sloot geraakte voertuigen, de niet eerder expliciet genoemde trekker en dynamowagen, te weten kom!
De link van Diederik van Vleuten herbergt nog een Stafkaart uit 1884 van die omgeving.
Tegenwoordig wordt de aanduiding Wimmenum meer gebruikt.
3 opmerkingen:
Goh, wat mooi!
Dit soort dingen zou mij ook echt heel erg raken.
Mooie aanvulling voor je verzameling!
Bijzonder bericht uit het verleden. Goed bewaren, Gauke.
Mooi dat je dit unieke document hebt gekregen.
Vriendelijke groet,
Een reactie posten