170429 - ZOZ - Van Oranje en Bitter

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Marja.

Denkt iemand dat ik de hele week bezig ben met de volgende zaterdagse zwijmel? Ach, tot op zekere hoogte is dat misschien ook wel zo. Soms krijg ik al een idee terwijl ik met de actuele ZOZ bezig ben. Maar meestal ben ik er dan alleen in gedachten mee bezig, en dan rijgen zich soms verbindingen aan elkaar, meestal in de vorm van vragen: hoe zat dat ook alweer? Tussen de bedrijven door eens wat opzoeken en eventueel een notitie maken. Meestal begint het met een stukje melodie, soms met een regel tekst. Tegenwoordig kunnen we zóveel opzoeken! En ik vind heel interessant wat ik dan soms tegenkom, noem het een hobby waarmee ik al bezig was in de 60er jaren, toen ik in schriftjes de muziek noteerde die ik op de radio hoorde!

Donderdag was het Koningsdag. Daar denk je in het begin van de week al aan. Er zijn mensen die er helemaal van uit hun bol gaan, en mensen die "die poppekast" helemaal niet zien zitten.
Ik vind dat dat mooi samenkomt in het woord Oranjebitter (links naar een promotieclip voor De Kuyper Oranjebitter en een sketch: Oranjebitter Zeeland Oostkapelle Koningsdag.

Het woord Oranjebitter in een Nederlandse liedtekst vond ik alleen op twee plaatsen gekoppeld aan Drs. P., de ongeëvenaarde Nederlandstalige taalkunstenaar, waaraan ook in de Engelse, Duitse en Esperanto versies van Wikipedia aandacht wordt besteed.
Geen bevestiging ergens anders dat deze tekst van hem is, en geen enkele gezongen uitvoering, ook niet in overzichten van zijn oeuvre. Het plot is bizar genoeg om van hem te zijn, qua taalgebruik twijfel ik.

Drs. P - Achter de wolken schijnt de zon

Toen ik begon te rijpen, werd mijn vader weduwnaar
En bleven hij en ik in ’t huis alleen
Hij had een goed karakter, ook al was hij makelaar
Maar nooit meer was hij vroolijk als voorheen
En om vergetelheid te zoeken, greep hij naar den drank
Zijn zakenvrienden wezen hem de deur
Hij raakte in verval, had geen crediet meer bij de bank
Verkwanselde daarna ons interieur

En om de rekeningen te betalen –
Het gas, het brood, de kolen en de flesch –
Moest ik al spoedig door de straten dwalen
Als jonge, welgevormde beed’lares

Mijn vader dronk chartreuse, rum, absinth, krambamboli
Citroenjenever, kirch, koetsierscognac
Oranjebitter, advocaat, trappistenbier, chablis
Kaneelwijn, boerenjongens en arak
En als dan na verloop van tijd de zon ter kimme zonk
Begaf hij zich met waggelenden tred
Naar slecht befaamde kroegen, waar het naar sigaren stonk
Ja, zelfs naar een bordeel of cabaret

Wanneer ik niet voldoende centen beurde
Bracht hij mij wonden toe met vork en mes
Daarom werd ik, ofschoon ik het betreurde
Een jonge, welgevormde tipp’lares

Naadat mijn eerste klant vertrokken was, dacht ik vermoeid:
‘Dit is gewis het einde van mijn bestaan
Mijn vader is een man wier alcohol door d’aad’ren vloeit
Ikzelve ben een sloerie van de baan’
Maar juist toen ik de moed liet zakken, keerde het getij
En sedertdien heb ik het aardig druk
Mijn vader is geen dronkaard meer, hij houdt de boeken bij
En werkt zodoende mee aan mijn geluk

Wij leven met zijn beiden zonder zorgen
In ons riant en goedbeklant adres
’t Geluk zit vaak in tegenspoed verborgen
Dat is des levens waardevolle les

Op een avond in 1972 hoorde ik een gitaarintro op de radio, die me meteen pakte, en waarvan ik direct dacht dat het en hit zou worden. Een song over drank met een kleur die niet zo heel ver van Oranjebitter af staat:

Thin Lizzy - Whiskey In The Jar:


Thin Lizzy (nl) was eerst boos dat deze single werd uitgebracht, omdat het niet hun gangbare werk representeerde, maar het werd een hit.
"Whiskey (let op de "e": het is Ierse whiskey en geen Schotse whisky) in the jar" is een traditioneel Iers drinklied. Geen wonder dat The Dubliners (nl) het op hun repertoire hadden.

The Dubliners - Whiskey in the jar:


Zowel Oranjebitter als Whiskey valt in de categorie "sterkedrank", ofwel in het Engels "booze". Met "to booze" kan ook een slemppartij worden aangeduid.

Dat brengt me bij een notoir Nederlands dranklied van Jan Boozeroon... oeps: Jan Boezeroen, alias van Johnny Goverde.

Jan Boezeroen - De Fles:


Jan Boezeroen neemt dit lied in 2015 opnieuw op, nu in duet met zijn dochter: Jan Boezeroen & Karin Goverde - De Fles 2015: Nieuwe versie en ik vond ook deze versie: Duet Luna met haar overgrootvader Jan Boezeroen - De Fles: "Luna (4 jaar) kent alle teksten van de liedjes van haar Bompa uit haar hoofd vanaf het moment dat ze 2½ jaar was. Volgens haar vallen ze onder de categorie 'kinderliedjes'. Hilarisch!"

Een heel andere sfeer ademt de welbekende smeekbede van de Zangeres Zonder Naam : Zangeres Zonder Naam - Ach Vaderlief, toe drink niet meer.
Tja, na de voorgaande taal/woordspeling krijgt de bede: "verlos ons van den booze" dan toch een andere associatie...

Ach, 't zal toch niet helpen. Ook Ede Staal beschreef dat al eens. Wie de tekst wil meelezen (de video is zonder beeld): Wie schenken ons nog ain in.

Ede Staal - Wie schenken ons nog ain in: