Yolande en het Seelenlandschaft

Update 11 april: foto's van onze entree

Op donderdag 29 maart vertrokken wij om 8:30 uur, voor de ca. 180 kilometer naar Kleve.
Onze oude Garmin-navigator meldt bij elk gebruik dat zijn gegevens over datum zijn. Desondanks leidde hij ons feilloos naar de Schweinemarkt. De avond tevoren had ik middels Google Maps en de site van de Stadt Kleve uitgezocht dat daar de dichtst bij ons doel zijnde parkeerplaats was.
Daarna was het nog 140 meter lopen naar de FBS-Kleve, voluit: Familienbildungsstätte.
We bleken hier maximaal 5 uur te mogen parkeren á € 0,75 per uur. Ter vergelijking: onlangs parkeerden we een middag in Nijmegen, 25 km van daar, voor € 2,35 per uur.

Bij de parkeermeter zagen we aan de overkant Reinier. Hij is de partner van de reden van onze reis: Marijke's jongste zus Yolande. Meer specifiek - ter gelegenheid van de presentatie van Yolande's muurschildering in de yoga-ruimte van de FBS, waaraan ze enige maanden heeft gewerkt.

Yolande wist niet dat we zouden komen. Toen ze Marijke's stem hoorde, kwam ze als een wervelwind op haar af. Ook mij viel een warm welkom ten deel. De reeds aanwezigen kan niet ontgaan zijn dat de verrassing volkomen geslaagd was.

En terwijl Marijke zich door Yolande alles laat vertellen over de muurschildering, vraag ik Reinier hoe het gaat met zijn kunstwerk, zijn boomgaard, en vertelt hij me hoe trots hij is op Yolande. (Foto's: Marjella Offermans; montage:Dwarsbongel.)

---

We hadden via internet al foto's gezien van de vorderingen van de muurschildering, maar de werkelijkheid was veel mooier en indrukwekkender.

Het moest een schildering zijn die rust uitstraalt en toch levendig is, maar niet teveel afleidt. Ik denk dat dat goed geslaagd is.
Wolken spelen een belangrijke rol in het schilderij – donkere, lichte, en dunner wordende wolken waar de helderblauwe lucht doorheen breekt. En wolken waar de zon, onze ultieme lichtbron, een hoofdrol opeist in het centrum van het schilderij.

Het bijzondere is, dat naarmate je langs het schilderij wandelt, het beeld verandert. Eerst kijken we vanaf links, waar je binnenkomt in deze ruimte:

Het pad lijkt helemaal naar rechts te gaan. Deze kant van het landschap is breed, en aan de andere kant van het pad is een beetje water te zien.
Daarna kijken we vanaf rechts:

Het pad lijkt nu meer naar links te lopen, aan deze kant is een grote waterplas en de rotsen links liggen dicht opeen.
Dat verschil ontstaat door het gebruik van perspectivische mogelijkheden in een plat vlak.

---

De ceremonie begon met een kort openingswoord van de directeur. Hij introduceerde de eigenlijke opdrachtgeefster, de beheerster/gebruikster van deze zaal. Die hield een mooie, interessante toespraak over de totstandkoming van de muurschildering, vanuit haar perspectief. Dat perspectief was warm en zeker niet zonder humor.
Vervolgens deed de directeur er nog een schepje bovenop met lovende en humoristische woorden.
Tenslotte werd Yolande verleid om een toelichting te geven. Met de van haar zo bekende bescheidenheid, roemde ze direct de steun van haar leraar en toeverlaat, Jochen Vogel. Ze had al veel mooie schilderijen gemaakt, één daarvan hangt boven onze side-table. Maar ze had nog nooit eerder zó'n groot schilderij gemaakt, en nog nooit een muurschildering.

Jochen kwam naar voren en vertelde dat zijn adviezen marginaal waren geweest, en dat ze het eigenlijk allemaal zelf gedaan had. Waarop Yolande reageerde, dat Jochen nu voor het eerst Duits tegen haar sprak...
Dat behoeft misschien enige uitleg. Yolande, geboren en getogen Nijmeegse, woont al een aantal jaren met partner Reinier in Duitsland, en daar volgt ze schildercursussen.
Yolande gaf nog een toelichting op de ontwikkelingen die de schildering had doorgemaakt. Elementen die waren verdwenen of later toegevoegd. Gedachten die waren verwerkt.

Nadat de directeur dit gedeelte had afgesloten werd de sekt ingeschonken, voor de BOB's was er alcoholvrije sekt of orangensaft. De directeur ging ook zelf rond met een dienblad. En er waren lekkere hapjes.

Toen dat deel van het feestje een aanvang had genomen, stopte ik met filmen. Kort voor het begin had Yolande me gevraagd te filmen en me een (mij onbekende) camera gegeven.
Het staat er allemaal op. Ik heb er nog weinig van kunnen bekijken, maar Yolande is er blij en tevreden mee, en daar gaat het om.

Temidden van het geroezemoes sprak ik Jochen aan: "Ik begrijp dat we in het Nederlands kunnen praten?" Hij vertelde toch echt Duitser te zijn, doch artistiek geschoold in Arnhem. Hij had eerst gedacht zich daar wel te kunnen redden met z'n Duits, zo vlak over de grens. Uiteindelijk was hij toch maar een cursus Nederlands gaan doen. Met zeer goed gevolg, zoals ik heb kunnen constateren!

Met de directeur, Gerald, kon ik even weer mijn Duits ophalen, waarvoor hij me een compliment gaf. Ik legde uit dat gesproken Duits me dan misschien goed afgaat, ook al omdat als je "platt" praat, je elkaar een heel eind over de grens verstaat. De discussie over de erkenning van het Nedersaksisch is bij ons actueel, een taalgebied dat tot ver in Duitsland reikt. Dat ik geschreven Duits moeilijk vind vanwege de grammatica, begreep hij volkomen.

We spraken niet alleen over koetjes en kalfjes. Gerald vertelde, dat de nieuwe Duitse bondspresident in Breda de 5 mei lezing houden zal – nog niet zo lang geleden leek dat ondenkbaar. Ik vertelde dat de naam van Gauck, de president, veel lijkt op mijn voornaam, Gauke. We waren het er roerend over eens dat die oorlog niet vergeten mag worden, maar dat we wel samen verder moeten en dat ook willen.

---

Toen ik, aan het begin van de ceremonie, in de rechterhoek van de zaal stond te filmen, dacht ik ineens aan een gedicht dat ik ooit gemaakt heb voor de opening van een tentoonstelling van twee Duitse schilderessen in een galerie hier in de omgeving. De Nederlandse versie had ik vertaald, in samenwerking met onze schoondochter die in Duitsland gestudeerd heeft. Jammer dat ik er niet eerder aan gedacht heb...
De Nederlandse titel is Stemmenkleur, de Duitse Stimmenfarbe. Jochen zei later dat hij het wel graag wou lezen, en ik meen me te herinneren dat Gerald, ook zoiets gezegd heeft. Het stond al op onze website met schrijfwerk. Hier dan naast elkaar:

Stemmenkleur	Stimmenfarbe
De kunstenaar aarzelt	Der Künstler zaudert
doorzoekt zijn palet	erforscht seine Palette
van vormen en kleuren	aus Formen und Farben
naar de stem die vertolkt	zu die Stimme, die ein Bild
een beeld van zijn ziel	seiner Seele Ausdruck verleiht
vindt dan misschien	findet vielleicht
een weg die leidt naar	ein Weg der führt zu
het begin van de doolhof	des Labyrinths Anfang
Als de geur van de verf	Wann die Duft der Farbe
aarzelend zwijgt	zögernd schweigt, das Gemälde
het doek langzaam tot rust komt	sich langsam in Ruhe versetzt
de schilder zijn zoektocht verlegt	der Maler seine Suche verlegt
begint het beeld een nieuw leven	fangt das Bild ein neues Leben an
De kijker wandelt voorbij	Der Zuschauer spaziert da vorbei
De toeschouwer aarzelt	Der Betrachter zaudert
zoekt overeenkomende	sucht übereinstimmende
vormen en kleuren	Formen und Farben
in de levende wirwar van	in lebendigen Gewirr von
beelden diep in zichzelf	Bildern tief in sich hinein
vindt dan misschien	findet vielleicht
een beeld dat past bij	ein Bild daß paßt zu
het oor van zijn hart	das Ohr seines Herzens
© Gauke Zijlstra, 2004 - Assistenz Übersetzung: José Wortelboer
Opening Expo von Anne Fellenberg und Ingrid Mieske
in Galerie de Omgeving te Borger, 14 augustus 2004

Na afloop reden we uiteraard "nog even" met Yolande en Reinier mee naar huis. Daar genoten we van een stuk Christoffeltaart, die vriendin Marjella had gemaakt. Die was voor de gelegenheid een paar dagen over vanuit Zuid-Limburg. Daarbij waren ook vriendin Mieke, buurvrouw Gabi en Jochen aanwezig. Jochen was op fiets gekomen – zijn optimistische schatting van de afstand bleek te kloppen.

Het bezoek aan huis en tuin van Gabi, beide vol verrassingen, was ook de moeite waard.
Etenstijd vierden we in China Palast, wederom in Kleve. Er werd over en weer druk gefotografeerd.

Vandaar reden wij regelrecht weer de 180 km naar huis, waarbij we alleen de eerste dertig kilometers de oude Garmin zinvol hebben ingezet. Thuis hing Yolande's vertrouwde schilderij nog steeds boven onze side-table.