...en Niklas "logeert" hier ook. (v/h dwarsbongel.web-log.nl en niklas.web-log.nl)

22 oktober 2012

Waar is het knollenland gebleven?

Fietsend door het herfstlandschap herinner ik me vaak dat we in dit jaargetijde, naar of van school fietsend, ons wel eens vergrepen aan een lekkernij, die rechtstreeks van de akkers kwam die we passeerden: knollen.
Of soms kaapten we die in het voorbijgaan van een boerenkar, toen vaak nog met "één-PK-aandrijving".

Als je het niet te bont maakte, maakten de boeren er geen probleem van.
Destijds stond in het najaar akker aan akker vol met knollen, nu zie je ze nergens meer. Ik ben verscheidene keren afgestapt naast een akker die een vergelijkbaar loof droeg, maar nee...
Als ik de smaak nu moet omschrijven vanuit mijn herinnering, dan zeg ik: radijs, maar dan zachter, en heel sappig.

Dankzij het herfstlandschap en mijn herinneringen zitten er nu steeds twee kinderliedjes in mijn kop. De tekst van het eerste (althans wat ik me ervan herinner) is, steeds herhaald:

Do, re mi, fa, sol;
De boer, die stal een knol
Van een wagen, zonder vragen,
Do, re mi, fa, sol;
De boer, die stal een knol

Zou je er rekening mee moeten houden dat het woord "knol" ook "paard" kan betekenen?

Het tweede liedje is te vinden op JoetJoep: In een groen, groen knollenland.
Daarbij kan ik mijn geheugen niet geheel bevrijden van een scabreuze variant van dit lied, dat door dienstplichtige broers wel eens besmuikt werd "gezongen", maar blijkbaar te ranzig voor internet...



Knollen werden gebruikt als veevoer. Die functie zal wel overgenomen zijn door "brokjes".
Een zoektocht op internet bracht me niet verder; afbeeldingen waren onvindbaar. Totdat ik uiteindelijk een associatie vond met het begrip: Stoppelknollen.
Niet onlogisch, want knollen werden ingezaaid op dezelfde akker na de graanoogst. Bepaalde rassen, zonder knol, worden nu nog wel ondergeploegd als groenbemesting.

Stoppelknollen / Brassica rapa; Bron: Joordens zaden, Kessel

Zelf heb ik een enkele keer geholpen op de boerderij van een oom bij het "knollentrekken". Veel vaker heb ik hem met plezier geholpen bij het oogsten van rogge en haver, het hooien en het ploegen.
Die oom had een boerderij, "gemengd bedrijf", met een stuk of acht koeien die door hem en zijn vrouw met de hand gemolken werden.
Hij had iets van 12 bunder land, waarvan de verste delen meer dan 10 km van de boerderij lagen. En dat alles moest met paard en wagen beredderd worden.
Na een dag hard werken op zijn verste akkers, reden oom en tante dan op de brommer naar het weiland waar de koeien stonden, en ging ik als 15-jarige met twee hoog opgetaste wagens en een maaimachine daar nog weer achter, naar de boerderij.
Zwaar voor het paard? Eenmaal in de wei, werd er eerst eens even lekker rondgedraafd!

Nu zijn ze er niet of nauwelijks meer, zulke boeren. Hij is er niet rijk van geworden, hij heeft zijn zorgen gehad met zijn grote gezin, toen met nog jonge kinderen, maar hij straalde een relatief gelukkig leven uit.



Verder vond ik nog dat Stoppelknollen soms Pisknöllekes worden genoemd, en dat de uitdrukking: "iemand knollen voor citroenen verkopen" wordt geclaimd door een site over Soesterknollen, omdat die geel zijn.
In elk geval vond/vind ik (Stoppel-)Knollen véél smakelijker dan citroenen!

4 opmerkingen:

tagrijn zei

Tja, knollen... Waarvan eigenlijk?

Groninganus zei

Ja, wij aten ze als Havelter jongens ook wel, maar ik vond ze niet echt lekker, toen. Wat je zegt over de smaak kan ik onderschrijven, ik denk dat ik ze nu beter zou waarderen.

Meen dat ik laatst in de buurt van Roden nog een veldje gezien heb. Daar staken tenminste wit-purperen ronde bovenkanten boven de aarde uit onder weelderig heldergroen loof.

Therese zei

Ik heb mij (vroeger dan, toen ze er nog waren) altijd afgevraagd hoe je ze moest klaarmaken, maar het was veevoer dus. Ze zien er zo smakelijk uit op de foto.

Jille van der Veen zei

Miegknollen noemden wij die omdat je er naar het schijnt hevig van moest plassen. Dat kan ik me trouwens niet meer herinneren, wel dat ik ze lekker vond. Als radijsjes, maar zachter van smaak inderdaad.