161231 - ZOZ - Van vuurwerk en stilte

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de lijst en de links bij Marja.

Ik had al een paar ideeën voor deze speciale ZOZ op Oudjaarsdag, o.a. "muzikaal vuurwerk" maar ik begin heel ergens anders.
Eergisteren begon de reguliere verkoop van oudjaarsvuurwerk, en dat is te merken. De tijd dat het mag worden afgestoken is beperkt, maar wie zal, en hoe kun je dat handhaven, als ieder die daar zin in heeft, alom verspreid over stad en land, het tóch doet?

Op een site van een vuurwerk-webwinkel ("We verzenden in neutrale verpakking via PostNL"... eh...: vuurwerk verzenden per post is toch verboden?!) lees ik in een zure tekst:

Vanaf hoe laat mag je vuurwerk afsteken?
Sinds 2014 zijn de afsteektijden waarin je vuurwerk mag afsteken veranderd. Voorheen mocht je altijd vanaf 10 uur ’s ochtends tot 2 uur ’s nachts ongehinderd stoken. De regering heeft dit echter gewijzigd vanwege de vele klachten van zeurende mensen die overal iets op aan te merken hebben. Vanaf vorig jaar mag je pas om zes uur ’s avonds je vuurwerk gaan afsteken.
De officiële tijden waarop je vuurwerk mag afsteken in Nederland in 2016 zijn dus van: Oudejaarsdag 18.00 uur tot Nieuwjaarsnacht 02.00 uur.

Tja, handel vóór alles, nietwaar? Mensen die zich dagenlang steeds de pleuris schrikken door bijna Aleppo-achtige knallen, dieren die onder de kalmeringsmiddelen zitten, allemaal gezeur, toch? En geen woord over het knallen alom vanaf het moment (29 december 's ochtends) dat het eerste bommetje over de toonbank is gegaan...

Even blozen. Tja, ik heb als puber zelf ook mijn aandeel geleverd... Wie boter op zijn hoofd heeft, krijgt vet haar. Als hij haar heeft...

Dus leek me het thema "Stilte" voor deze aflevering gepast. En door te zoeken op een bekend stuk dat ik associeerde met dat thema, leerde ik direct iets bij. Ik dacht namelijk aan John Cage (nl), en zijn bekendste compositie 4'33" (nl) uit 1952.

Ik werd meteen terechtgewezen: de inhoud van het stuk is niet: "4 minuten en 33 seconden stilte", zoals ik (en velen met mij) veronderstelden, doch de "spontane" omgevingsgeluiden, zonder het uitvoeren van vooropgezette klankpatronen.
Zijn filosofie was om geluiden "van buitenaf" niet slechts te tolereren, maar zelfs als wezenlijke muzikale elementen in zijn composities op te nemen.
Ik koos voor deze uitvoering:

Sinfónica Conservatorio Nacional Quito-Ecuador - 4' 33'' (John Cage):


John Cage kwam voort uit een streng christelijke familie. Hij hield zich eerst niet veel bezig met muziek en dacht schrijver te willen worden. In zijn bekroonde eindscriptie van de High School stelde hij het idee voor van een "dag van stilte". Hij raakte geboeid door Indiase filosofie. Na een zeer gevarieerde studietijd in Amerika (hij begon met theologie) en Europa was hij begonnen te componeren, en onder de indruk geraakt van gelijktijdige visuele en akoestieke belevenissen, waarin hij kansen voor theater zag.
Ik zou de hele Wikipedia-hoofdstukken over deze boeiende man kunnen overschrijven, maar wie geïnteresseerd is kan het daar zelf wel lezen.

Een mooie woordspeling vind ik wel, dat John Cage (cage = kooi) in feite een grote omwenteling heeft bewerkstelligd in het denken over (klassieke) muziek.

"Onze eigen", in de moderne klassieke muziek niet te missen Reinbert de Leeuw (en) kon het mooi uitleggen, dat 4'33" geen grap was, en hoe John Cage gefascineerd was door leegte, stilte, het minimale. Hoe hij zich in een geluiddichte kamer liet opsluiten, en in die "absolute stilte" luisterde naar zijn hartslag en bloedsomloop. Marijke vind via het literaire blog Hanta dit fragment uit DWDD met Reinbert de Leeuw, waar hij in het meest dynamische programma dit werk heeft uitgevoerd. Als ik het goed begrijp is dit aan de orde geweest in "zijn" aflevering van Zomergasten.

Tot mijn blijde verrassing vond ik een uitvoering van John Cage's compositie uit misschien wat onverwachte hoek. Een Oostenrijkse Metalband met de Mitglieder Matthias Bieregger - Gesang, Robin Grabenberger - Gitarre, Michael Renzl - Gitarre, Markus Itzenberger - Bass, und Christoph Brandstötter - Schlagzeug. Ze noemen zich: Dead Territory. Druk de stopwatch maar in als ze klaar zijn met hun korte intro.

Dead Territory - John Cage : 4' 33'' (Death Metal Cover):


Als je nou denkt: het was helemaal niet stil, ik kuchte, snoof, of mijn partner, of ik hoorde de ventilator van de computer, dat hoort ook, zoals John Cage het bedoeld heeft, bij de omgevingsgeluiden bij het beluisteren...

Prettige jaarwisseling en alle goeds gewenst voor 2017!