Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.
The Allman Brothers Band (nl) heeft een instrumentaal nummer opgenomen, Jessica.
Het nummer is geschreven door gitarist Dickey Betts. Hij werd geïnspireerd door zijn toen 1-jarige dochter Jessica, die door de kamer kroop, en hij probeerde haar doen en laten te vangen in de melodie.
In die periode was Betts gefascineerd door jazz-gitarist Django Reinhardt (nl), die opnieuw opnieuw gitaar had leren spelen nadat hij ernstig gewond was geraakt bij een brand in zijn woonwagen. De artsen wilden zijn ene been amputeren, maar dat weigerde hij. Zijn linkerhand was blijvend verminkt, zodat gitaarspelen onmogelijk leek. Maar door fanatiek oefenen leerde Django zichzelf weer gitaarspelen, op zijn eigen manier, en werd later erkend als een van de beste gitaristen in zijn genre. Hij leerde ook weer lopen met een stok.
Als eerbetoon aan Django Reinhardt schreef Dickey Betts het nummer Jessica zo, dat het met Django's verminkte linkerhand gespeeld zou kunnen worden.
In het (Engelstalige) artikel Dickey Betts on Writing the Timeless Classic, "Jessica" vertelt hij het allemaal zelf uitgebreider.
De naam Jessica is actueel voor ons, omdat het de roepnaam van mijn dochter is en ze vandaag 50 wordt. Ze is niet van plan het te vieren, appte ze.
Ze is, met dichterlijke vrijheid, naar haar beide oma's vernoemd: zeker de ene oma vond een rechtstreekse vernoeming niet zo'n goed idee.
...en dan schakel je ineens steeds tussen techniek en vaderschap;
op mijn werkplek kon ik haar niet over de vloer laten kruipen...
The Allman Brothers Band - Jessica (1/16/1982 - University Of Florida):
Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.
Zoals in mijn vorige ZOZ aankondigde, ben ik inmiddels 75. We hebben mijn verjaardag doorgebracht in de omgeving van de Waal.
De Cotton Blossom was een varend theater, en de musical volgt het leven van de artiesten, toneelknechten en dokwerkers aan boord, met thema's als raciale vooroordelen en tragische, langdurige liefde.
De musical laat het contrast zien tussen het harde, zware leven van Afro-Amerikanen en het eeuwige, onbezorgde stromen van de Mississipi (nl).
"Ol' Man River" wordt gezongen vanuit het gezichtspunt van een zwarte dokwerker.
De beroemdste versie werd gezongen door Paul Robeson (nl). Hij was een van de eerste zwarten op Rutgers College, en blonk uit zowel sportief als intellectueel. Hij studeerde vervolgens op Columbia University.
Hij werd beroemd door wat hij zowel op cultureel gebied bereikte als door zijn activisme voor burgerrechten. Dat laatste bezorgde hem ook een plaats op de "zwarte lijst" tijdens het McCarthyisme (nl).
Paul Robeson - Ol' Man River:
Een bas als solist was heel ongebruikelijk in een musical, meestal was het een tenor of een bariton, maar dit lied komt het best tot zijn recht met zo'n donkere stem. Veel zwarte zangers hebben het op hun repertoire, zoals Sammy Davis Jr. (nl): Sammy Davis Jr - Ol' Man River.
William Warfield heeft ook in een paar producties van Showboat gezongen: hier zingt hij "Ol' Man River" in het Duits en in het Engels op een Schiller Institute Conference, een internationale politieke en economische denk-tank, onderdeel van het politieke en culturele netwerk Larouche Movement.
William Warfield - Ol' Man River, sung in German!:
Dat ook een vrouw dit lied soulful kan brengen, bewijst Aretha Franklin (nl) tijdens een bijeenkomst in 1994 met president Clinton.
Aretha Franklin - Ol' Man River:
De op 30-jarige leeftijd bij een vliegtuigcrash omgekomen folk/rock singer-songwriter Jim Croce (nl) heeft het ook opgenomen: Jim Croce - Ol' Man River.
Tot mijn verbazing vond ik een opname door een zangeres waarvan ik de naam nog ken van de plaatjes die in mijn jonge jaren bij kauwgum zaten. Ze was toen bekend als filmster: Rosemary Clooney (nl). Ze is, net als ik, ook wat ouder geworden: Rosemary Clooney Ol Man River.
Ook de man waarmee ik mijn eerste Zwijmel plaatste, nam "Ol' Man River" op in zijn privé-studio. Voor mijn Zwijmeldebuut had ik al meermaals iets van hem op mijn blog laten horen: hij speelt "alle" gitaargroepen uit mijn jeugd na!
Eugene Mago - Ol' Man River (The Spotnicks variation):
En zo stroomde de muziek langs, zoals de rivier langsstroomde terwijl we genoten van een paar heerlijke dagen in de omgeving waar Marijke geboren is, waar oude en recente herinneringen aan lief en leed ons omringden. We hadden onze uitstapjes met ons tweeën, naar Persingen en plekken bij de rivier, naar het graf van Marijke's ouders.
En we hadden mensen om ons heen die ons dierbaar zijn. Zoals zwager Nico, die ons fotografeerde bij een niet-geplande, maar zeer gewaardeerde ontmoeting. We aten op mijn verjaardag bij Zarzuela, het restaurant van neef Hein, samen met Nico en (schoon)zus Yolande. Jammer dat we er niet dichterbij wonen...
Nu zijn we weer thuis en het is mooi weer, we zaten alweer tot donker in de tuin! Merel, maan en vleermuizen:
Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.
Dezer dagen heb ik redenen om terug te kijken, want ik hoop de 75 jaren vol te maken, maar het wordt geen groot feest. Er is veel gebeurd, er zijn veel vragen onbeantwoord gebleven, en zullen ook altijd onbeantwoord blijven.
Nee, niet de vraag waarom juist mijn vader ziek moest worden en bijna een maand na mijn eerste verjaardag moest overlijden, een week voordat hij 28 werd: dat is het leven. Wel, hoe mijn leven geweest zou zijn als hij was blijven leven: dat het heel anders geweest zou zijn is evident, niet hoe anders.
Een vraag die misschien nog wel opgelost kan worden, gaat over het huis waar ik geboren ben. Na de begrafenis van mijn tante reden we langs een nostalgische route naar huis. Eerst langs het graf van mijn vader, dan langs zijn geboortehuis, en vervolgens langs mijn geboortehuis. Dat alles binnen 15 kilometer.
Mijn geboortehuis staat er nog, maar is in de loop der jaren uiteraard veranderd. Ik heb het wandbord met de foto van toen, en het telegram over mijn geboorte naar de ouders van mijn moeder is er ook nog.
Twee foto'tjes van mijn trotse ouders. Het is de enige foto waar ik met mijn vader op sta; ik vermoed dat hij hier al ziek was.
Ondanks de oorlog was het blijkbaar nog mogelijk om een aantal babyfoto's te maken.
Toen ik mijn eerste verjaardag vierde, lag mijn vader in het ziekenhuis. Hij stuurde mij een ansichtkaart, die mijn moeder uit mijn kinderknuistjes heeft gered en weer gladgestreken.
Ter gelegenheid van die verjaardag had mijn moeder voor mijn vader een "statiefoto" van me laten maken, met mijn babykrul. Daarna ging de babykrul er af.
De foto was mislukt, dus werd er een nieuwe gemaakt - zonder babykrul. Maar die was pas klaar toen mijn vader al was overleden...
Ik ging pas laat lopen. Mijn moeder vertelde dat een neef van haar op visite was, die vroeg of ik al kon lopen, ik was immers al meer dan een jaar? Nee, nog steeds niet, zei mijn moeder. Toen die oom wegfietste en nog net in de verte te zien was, deed ik mijn eerste zelfstandige stapjes, met een schaterlach!
Rond dat huis was het goed toeven. Kijken naar de geit en de konijnen die blijkbaar soms losliepen. Het huis was in tweeën gedeeld, het andere gezin - van Es of zo iets - had twee kinderen. Ze zitten op dat laatste foto'tje samen in de andere teil. Het meisje herinner ik me als Cobi, ik heb geen naam van haar broertje. Ik was 4 toen we van hier verhuisden. Ik heb de laatste jaren nog wel eens gezocht, maar geen aanknopingspunt gevonden.
Het huis ziet er inmiddels heel anders uit. Het was opgebouwd met witte bakstenen met randen rode baksteen ertussen. Nu is het geel gepeisterd. In de loop der jaren is het verborgen geweest achter grote coniferen, nu is het helemaal zichtbaar. Destijds was het in tweeën gedeeld, waarbij links "ons" pad naar de straat liep, met een hekje.
Ik had een tijd geleden gelezen, dat voor mijn geboortehuis een Stolperstein zou zijn geplaatst. Ik heb het nu met eigen ogen gezien, en waarom dacht ik meteen aan een preek uit 1938, die ooit op onduidelijke manier in mijn bezit gekomen is, en die ik bewaard heb als bedenkelijke curiositeit?
De gegevens die bij de Stolperstein horen, roepen vragen bij me op. Ik las op de site Joods Monument Hermann Stein hier gewoond heeft: Hermann Stein (Keulen, 7 januari 1908) was op 22 oktober 1923 in Essen getrouwd. Het echtpaar vluchtte in 1936 vanuit Essen naar Leek, waar ze woonden op het adres E 66, nu Hoofdstraat 241 in Oostwold. Om in zijn onderhoud te voorzien, trok Hermann Stein met een koffer met handelswaar in de omgeving rond. Zijn echtgenote heeft de oorlog overleefd.
Op de site van Museum "Het Joodse Schooltje" lees ik dat Hermann Stein behoorde een van de Joden was, die op 27 november 1942 rond 12 uur ’s nachts, op sjabbat-avond werden opgepakt. Ze werden gevangen gezet in het gemeentehuis van Leek en op 28 november naar Westerbork getransporteerd.
Zijn vrouw Ruth Issen werd in februari uit Westerbork gedeporteerd en heeft de kampen overleefd. Zij was de enige overlevende.
Hermann Stein werd op 1 juni 1943 vermoord in Blechhammer (nl), een groot dwangarbeiderskamp, vanaf april 1944 een subkamp van Auschwitz (nl).
Hoewel Stein er niet in genoemd wordt, vond ik een uitgebreid artikel over de omvangrijke Joodse gemeenschap in Leek.
Ik blijf achter met het raadsel of mijn ouders tegelijk met Hermann Stein en zijn vrouw in dat huis gewoond hebben: zij zijn in mei 1942 getrouwd en als toekomstig adres staat op hun trouwkaart: "Oostwold W.", waarbij de W staat voor "Westerkwartier". Was het huis toen ook al opgedeeld, en hebben mijn ouders van mei 1942 tot eind november 1942 dat huis gedeeld met Herman Stein en Ruth Issen?
Ik vond muziek die ik vind passen bij mijn stemming en bij deze geschiedenis. Marijke bracht me op het idee, doordat ze zich een lied van de Griekse zangeres Maria Farantouri (nl) herinnerde. Het is een gedicht, geschreven door
Giorgos Seferis (nl), waarvan Wikipedia meldt: Zijn gedichten ademen een sfeer van diepe melancholie, die wordt veroorzaakt door het besef van het menselijk tekort en de machteloosheid ten aanzien van onderdrukking, machtsmisbruik, geweld en oorlog. Typerend voor zijn literair werk is de alomtegenwoordigheid van het verleden in het heden, niet het minst door de vele verwijzingen en citaten uit de klassieke en de moderne Griekse dichters.
Het is op muziek gezet door Mikis Theodorakis (nl), die we kennen van de Mauthausen cyclus, over het concentratiekamp Mauthausen (nl).
(De ondertiteling kun je aan of uit zetten met een soort pinpas-symbooltje, en met het tandwieltje voor de instellingen kun je de taal kiezen).
Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Trees.
Afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij Marja.
Gisteren begroeven we mijn tante Hilly. Niet zomaar een tante, ik heb 6 jaar lang elke werkdag 's middags bij haar en haar gezin mogen meegenieten van de warme maaltijd die zij had bereid. Het was de periode dat ik mijn eerste baan had en als 17-jarige de onhoudbare thuissituatie achter me had gelaten.
In een van de toespraken werd gerefereerd aan de soms pittige discussies die we aan tafel voerden. Dat was het domein van mijn oom, die ik beschouwde als de intellectueel onder de broers van mijn vader.
Na de afscheidsdienst werd dat onderwerp nog aangevuld met de herinnering aan het thema West Side Story (nl): was het wel wenselijk dat ik naar die film ging? En sowieso: naar een bioscoop?
Het was, samengevat, een film over een etnisch conflict tussen jeugdbendes en falende autoriteiten rond een Romeo & Julia verhaallijn, dus echt iets voor mij toen, en ik was al eens in een bioscoop verzeild tijdens een verregende schoolreis.
Hoe dan ook, ik vond het eigenlijk prettig dat er gediscussieerd kon worden, dat was ik ontgroeid.
Dit werd ook nog even duidelijk gemaakt: tante Hilly was niet van de woorden, maar van het zonder veel woorden verbinden, zonder aanzien des persoons, tot het laatst toe. Zo kregen de mannen van de plantsoenendienst koffie van haar, en dan kwamen ze haar b.v. 's middags een bos bloemen brengen. Haar kinderen hadden nu forsythia langs het pad naar de ingang van de kerk gelegd.
Ze was de laatste van die generatie, de broers en schoonzussen van mijn vader. Ze is met een heldere geest, maar afnemende lichamelijke gezondheid, 94 geworden. Op Goede Vrijdag was ze nog naar de kerkdienst geweest, op Stille Zaterdag is ze overleden. Haar laatste brief met haar laatste adres lag klaar, om haar nog eens op te zoeken.
Bij een van mijn Facebook-vrienden zag ik een passend lied: Gracias a la vida - Dank aan het leven. De volledige tekst met vertaling staat hier als .pdf bestand.
Dit is het laatste couplet:
Gracias a la vida, que me ha dado tanto,
Dank aan het leven dat me zoveel heeft gegeven,
me ha dado la risa y me dado el llanto;
het heeft me de lach en de traan gegeven;
asi yo distingo dicha quebranto,
zo onderscheid ik geluk van verdriet,
los dós materiales que forman mi canto,
de twee elementen die mijn lied vormen,
y el canto de ustedes que mismo canto,
en jullie lied, dat eenzelfde lied is,
y el canto de todos que es mi proprio canto.
en het lied van allen, dat mijn eigen lied is.
Gracias a la vida.
Dank aan het leven.
Het lied is geschreven door de Chileense zangeres Violeta Parra (nl). De versie die ik zag was van de Argentijnse zangeres Mercedes Sosa (nl). Ik koos voor een duet van Mercedes Sosa met een oude bekende, Joan Baez (nl).
Wie kent niet zijn beroemde toespraak: I Have a Dream (nl), uitgesproken tijdens de Mars naar Washington op woensdag 28 augustus 1963 om burgerrechten voor de zwarte Amerikanen af te dwingen?
De burgerrechtenbeweging werd gesteund door veel blanke Amerikanen. Er was wereldwijd een sfeer van verandering na de Tweede Wereldoorlog. Het was de tijd van protestsongs.
Op het Newport Folk Festival (26-28 juli 1963) zong Joan Baez, samen met Bob Dylan (nl), zijn iconische song With God On Our Side.
De tekst handelt over de neiging van landen, volken en groepen, om te geloven dat God aan hun kant staat, en zich verzet tegen hun tegenstanders, daarmee voorbijgaand aan de moraliteit van oorlogen en wreedheden door hun volk begaan; Dylan geeft daarbij een opsomming van historische gebeurtenissen.
We horen een nog jong duo, en zien een bijpassende foto.
Bob Dylan & Joan Baez - With God on our side:
Je kunt rustig stellen, dat zonder Martin Luther King Amerika nog langer op de eerste zwarte president had moeten wachten, maar het extreme blanke superioriteitsdenken is nog lang niet uitgeroeid: de schietpartij in een kerk in Charleston op 17 juni 2015 was slechts één van de racistische aanslagen. Dat de dader, Dylann Roof, nog maar 21 was, lijkt een sterk bewijs dat het giftige racisme van vorige generaties nog volop bestaat.
President Obama was bij de herdenkingsdienst voor de slachtoffers. Hij leek moeilijk de goede woorden te kunnen vinden, en zette een lied in:
President Obama sings Amazing Grace:
Joan Baez is nog steeds actief. In een Scandinavische TV-show zong ze onlangs over dat lied gezongen door Obama in de context van de gebeurtenissen in Charleston.
Joan Baez - The President Sang Amazing Grace:
Ze doet me wel een beetje aan mijn tante Hilly denken, die ook graag zong, maar dan in een koor: een mooie, actieve vrouw met een warme uitstraling en zilvergrijs haar, die haar hart liet spreken als ze iets zag dat beter kon...
Ik zit op een bankje in het bos. Een windvlaag afgewisseld met een vleugje zon. Ergens hoog in de nog kale boomtoppen wiegelt een losse tak als een zwaard van Damocles. Op een afstand zie ik een donkere gestalte, half achter een boom, naar me kijken. Als ik wat langer die kant op kijk, lijkt zijn maraboe-snavel bijna onwaarneembaar langzaam naar beneden te draaien. Ondanks het in de verte doordaverende verkeer, dat het uitbundige vogelconcert overstemt, hoor ik geritsel in het bladerentapijt tussen de struiken achter mij. Zouden de wolven al tot hier zijn opgerukt…?
