201229 - Van waarschuwing, slagroom en suikerfabriek

Ik vond op Facebook een belangrijke waarschuwing, die ik graag wil delen:

Ik vind het een mooie hint hoe nep-info zich verspreidt over dit aardrijk middels verzinsels over geheime ontmoetingen en suggestieve verdachtmakingen zonder enige vorm van onderbouwing.

Ik kwam ik de prent tegen in de Facebook groep "Wij zijn vóór de corona-maatregelen".
De herkomst van de prent bleek een Amerikaanse site met een poëtische naam zoals je die alleen verwacht in het wilde westen: Tail Light Rebellion's Wild Party en is daar geplaatst door Tim Moat".

Van de merknamen die in het onderste gedeelte werden genoemd kende ik er niet een en wist dus niet wat die meneer allemaal bedacht had. Ik pikte er één uit om op te zoeken.
Niet de eerste, TANG, want dan zou ik ongetwijfeld uitkomen bij algemeen gangbaar handgereedschap.

Nu ben ik wel eens in een discussie verzeild geraakt over het verschijnsel dat, bijvoorbeeld, iemand een bepaald woord leest en vrijwel tegelijkertijd datzelfde woord hoort noemen op radio of TV, en welke betekenis je aan die coïncidentie moet hechten. Voor sommige mensen is dat een Signaal van Hogere Orde.
Voor mij is de diepere betekenis dat als je het woord niet net gelezen had, het horen ervan via dat andere medium je volkomen ontgaan zou zijn.

In dit geval had ik een ervaring die dit verschijnsel prachtig illustreerde. Mijn lief had een appeltaart gebakken die, als dat kan, haast nog lekkerder was dan eerdere keren. Tijdens mijn online-avonturen zette ze een kop koffie en een schoteltje appeltaart met slagroom bij me neer. Na een paar eerste slokken en happen ging ik even verder zoeken.

Mijn zoekopdracht werd de tweede term van het lijstje uitvindingen van meneer Mitchell: Cool Whip.
Het openen van die pagina was goed voor een lachbui, vanwege de eerste blik op de bijgaande afbeelding: een taartje met een dot (imitatie-)slagroom!

Ik was toch wel geïntrigeerd door het verschijnen in mijn blikveld van Dr. William A. "Bill" Mitchell. Hij blijkt een Amerikaanse voedingschemicus die tijdens zijn carrière meer dan 70 patenten ontving.
En ik las iets dat me erg aansprak: "Hij werd geboren in Raymond, Minnesota. Toen hij een tiener was, runde hij de suikerkristallisatietanks van de American Sugar Beet Company en sliep hij twee uur per nacht voordat hij naar school ging."
Meteen rook ik de geur weer die als 17-jarige dagelijks mijn neus teisterde als ik naar mijn eerste werkgever fietste, in de stad Groningen. Dan kwam ik langs de suikerfabriek Hoogkerk-Vierverlaten. Daar begon ik ongeveer tegelijk met de bietencampagne van 1960.

Op deze linkerfoto op de voorgrond de Kinderverlatenbrug (verlaat is Gronings voor sluis; de sluis was er in een ver verleden), 30 meter vanaf waar ik op mijn fiets stapte, en op de achtergrond de Suikerfabriek. Rechts de fabriek in actie; de rook sloeg vaak in de dikke walm neer op de straat aan deze kant van het Hoendiep, wat je soms het zicht en de adem ontnam. Veel bieten werden nog per schip aangevoerd.

Over TANG: het product verkocht voor geen meter, totdat NASA het ging gebruiken op bemande ruimtevluchten vanaf John Glenn's Mercury-vlucht in 1962. Daardoor ontstond de misvatting dat Tang was ontwikkeld voor het ruimteprogramma. Ook fake news dus.

Onze wensen voor het nieuwe jaar

201203 - Van geloof, bekering en Sinterklaas

Ik ben gereformeerd opgevoed en later heb ik mij bekeerd tot het heidendom, tenminste, vanuit die opvoeding gezien.
Als je met dat gedachtengoed bent opgevoed, blijft er altijd iets van die sfeer hangen. Net als dat met andere opvoedingen het geval is, maar dan anders. Het maakt verschil of je opgevoed bent met de gedachte dat je je behoorlijk gedragen moet tegenover andere mensen, dat lijkt me bij de meeste bevolkingsgroepen vrij gangbaar.
Als je bent opgevoed met de gedachte dat er altijd en overal, licht of donker, in een ommuurde ruimte of in een bos, of op een open vlakte waar nergens leven te bespeuren is, een onzichtbare en ontastbare hogere macht op je loert of je je wel gedraagt volgens regels die in heel oude geschriften zouden zijn opgetekend door of namens die hogere macht, en als je buiten die lijntjes stapt, dat je dan na je dood eeuwig zult branden in een hels vuur, voelt dat toch best een beetje minder gemakkelijk.
Om die ellende na je dood te vermijden, en te belanden in een toestand van eeuwige gelukzaligheid, ligt de lat nogal hoog.

Ook is in die oude geschriften duidelijk omschreven hoe de aarde zou zijn ontstaan, en hoe we de wereld om ons heen moeten interpreteren. Zowel de weersomstandigheden, de fysieke omgeving, het gedrag van onszelf en de mensen om ons heen, als het gewoel der volkeren op aarde.
Ik heb geen theologie gestudeerd, maar wel stevig mijn best gedaan op het schrijven en bespreken van inleidingen voor onze gereformeerde jeugdverenigingen, en uiteraard is "de tale Kanaäns" diep ingesleten door het driemaal daags Bijbellezen aan tafel, de kerkdiensten en de catechisatie.

Er is groepsgewijs verschil in de interpretatie van die oude geschriften. De interpretatie verandert bij de meeste groepen ook met het verloop van de tijd, of misschien beter gezegd: met het toenemen van de algemene kennis die de wetenschap ons verschaft.
Waar men ooit dacht dat de zon om de aarde draaide, heeft men nu algemeen het inzicht dat het andersom is, mede door toedoen van steeds verder ontwikkelde techniek en wetenschap die hand in hand gaan.

Mijn weg door het leven leidde mij langs twijfels over de oprechtheid van de strenge lijn van opvoeders, leraren en geestelijken. Langs kennis die mij toeviel, en in strijd was met de oude geschriften en de uitleg van de opvoeders, leraren en geestelijken. Kennis die ook aannemelijker was dan die uitleg.
Kortom: de cocon waarin ik was opgevoed en opgegroeid werd steeds doorzichtiger, mijn gedachtenwereld vrijer en groter. Uiteindelijk kijk je van buitenaf naar de cocon waar je uit gekomen bent.
Je ziet dan dat de oude geschriften geschreven zijn in hun tijd, met de kennis van toen, met de denkwereld van toen. Tijd had een heel andere betekenis, net als andere maatschappelijke aspecten. Informatieoverdracht was oraal, en hoe nauwkeurig? Hoe interpreteer je een spectaculaire onweersbui als je die alleen kunt waarnemen, zonder de meteorologisch en natuurkundige kennis van nu?
Daar moet dan wel een hogere macht de hand in hebben, als je iets niet begrijpt, en vanuit die gedachte wordt een verklaring gezocht.
Zo zijn er in de oudheid veel verklaringen en verhalen ontstaan en in die oude geschriften terechtgekomen. Er zijn mensen die de kennis van toen een groter gehalte aan waarheid toedichten dan aan de hedendaagse wetenschap.

Het heeft mij ertoe gebracht het christelijke gedachtengoed achter mij te laten, mij er van te bevrijden zogezegd. Een oom, lid van de kerkeraad, zei dat het een groot verdriet voor mijn moeder zou zijn. Hij wist dat ik gelijk had toen ik antwoordde dat mijn moeder veel erger zou vinden als ik net zou doen alsof ik nog geloofde: voor haar was een hypocriet net zo erg als de in haar ogen vreselijke kwalificatie: Farizeeër!

Soms proberen mensen me nog te bekeren, maar die begrijpen iets niet. Ik trek graag de vergelijking met kinderen die ontdekken dat het Sinterklaasgebeuren anders in elkaar zit dan ze verteld is, en met allerlei vergezochte verklaringen bevestigd.
Zoals: dat een stokoude man in een lange jurk, met een hoge muts, op een paard over de schuine daken rijdt, zelfs als die besneeuwd zijn. Zijn knecht pleurt cadeautjes door de schoorsteen (die er tegenwoordig vaak niet eens meer is), en die landen fris en fruitig in een kinderschoen.

Als je de feiten eenmaal weet, kun je niet terug. Dat gaat niet van de ene dag op de andere, maar is uiteindelijk wel definitief. Dan heb je ontdekt dat je geest manipuleerbaar is, en flexibel in het accepteren van merkwaardige verhalen.

Liep ik al een paar dagen rond met deze gedachten, kwam ik vanmorgen de katalysator tegen om deze gedachten te formuleren en vast te leggen: een knipsel uit de Trouw van 6 jaar geleden, als herinnering gedeeld door mijn "domineef" Klaas op Facebook: