250506 - Passanten die virtueel blijven passeren

Ik werd vanmorgen wakker met een heldere herinnering aan iets dat nooit iets geworden is en eigenlijk ook nooit begonnen is.
Het was ′in Stad′ (Groningen), vroege jaren ′60. De bus naar huis was net vertrokken, de volgende zou pas over een uur gaan. Ik had een weekendtas bij me met twee weken vuile was, die nog aan de zorg van mijn moeder mocht worden toevertrouwd. Ik was bezig mijn puberteit achter me te laten en had mijn eerste baan, voldoende ver van huis om niet voortdurend in conflict te zijn met de nieuwe echtgenoot van mijn moeder.

Ook haar bus was was weg. Zij had een grote portfoliomap bij zich op pakweg A2 formaat, met zo′n groen/zwart classic marmer dessin.
Hoe het precies ging weet ik niet meer, maar ook zij moest en uur wachten op haar volgende bus, en haar bestemming weet ik niet meer. Vaag denk ik: zij meer naar oost en ik naar het zuiden van Drenthe.
Het was overdag, maar was het koud? Regenachtig? Winderig? In elk geval niet zonnig en leek bijna een uur rondsjouwen met onze bagage niet zo′n goed idee.

Kwamen we al op het perron in gesprek? In elk geval gingen we tegelijkertijd de toenmalige wachtkamer binnen van het busstation op de kop van het perron, dichtbij het treinstation en met zicht op ′het peerd van Ome Loeks′. Het ′museum van Frans Haks′ (1994) was er nog niet, daar in het Verbindingskanaal. Je kon daar nog op je bus wachten zonder een consumptie te bestellen, want geld daarvoor hadden we niet: mijn bruto maandloon in die tijd was zo rond de fl. 130,00. Daar moest ik mijn kosthuis en alles van betalen.

Waarover we spraken? We wisselden wat uit over onze dagelijkse bezigheden. Ik was loopjongen bij de Universiteit. Leerling-bediende heette het officieel, maar ik installeerde proefopstellingen deed de projecties bij colleges Natuurkunde en stak zo toch wat op.
Zij studeerde op de Academie Minerva, kunstenares dus. Ik was eigenlijk best wel onder de indruk dat ik zomaar met een kunstenares zat te praten.
Mijn moeder heeft me vanaf mijn kleuterjaren aan cultuur laten snuffelen, musea met kunst en oudheden met me bezocht. En de nagelaten tekeningen van mijn vader, het vrije werk naast zijn bouwkundige tekeningen, vond ik zo knap omdat het me in de verste verte niet lukte om iets vergelijkbaars op papier te krijgen, ondanks mijn goede cijfers voor technisch schetsen. Dat ik ooit in een van zijn schetsboeken mijn kinderlijke fantasieën heb geknoeid ′bekijk ik nu heel anders′. Zo ben ik waarschijnlijk meer dan de gemiddelde techneut geïnteresseerd geraakt in kunst.
Door hoe ze vertelde over haar werk, werd ik nieuwsgierig naar wat ze maakte, en ze gunde me een blik in haar map. Ze gaf me haar visitekaartje, ze zou binnenkort meedoen aan een tentoonstelling. Ik kon haar geen kaartje aanbieden, en ik weet niet of ze mijn naam te weten is gekomen.
Wat was het verschil in leeftijd? Ik had het gevoel dat ze ouder was dan ik; ik moest waarschijnlijk nog 20 worden. Als ik de datum nog zou weten zou ik het kunnen narekenen.

Die tentoonstelling is me ontgaan; ik had geen kranten binnen handbereik dus geen aankondiging gezien. Internet werd pas een halve eeuw later gemeengoed. Televisie was er nog weinig, en radio was voor mij de leverancier van voornamelijk Engelstalige populaire muziek. Had de regionale radio al aankondigingen van dergelijke exposities? En was er lokale radio anders dan ′geheime zenders′ met "Hallo hallo, hier een plaatje voor de buurvrouw"?

In de Stad en op het busstation heb ik nog vaak naar haar uitgekeken, maar zou ik haar zonder haar map herkend hebben? Of zij mij, en zou ze geïnteresseerd geweest zijn in een vervolg op onze kennismaking?
Ook durfde ik niet op zoek te gaan naar het adres waar ze woonde, dat zal ongetwijfeld op haar kaartje hebben gestaan. Maar ik dacht waarschijnlijk: ze ziet me aankomen… Of was het te ver uit de koers?

Die ontmoeting is nu ongeveer zestig jaar geleden, was eenmalig, en toch zit het in mijn geheugen. Doordat die op haar kaartje, dat alleen nog in mijn herinnering bestaat, stond afgedrukt weet ik tot op de dag van vandaag haar naam: Joke Thoma.
Zoals dat gaat met oude herinneringen, zijn ze soms heel lang verborgen, maar komen door een ondefinieerbare impuls af en toe even aan de oppervlakte. Sinds internet toegankelijker wordt door steeds uitgebreider technische mogelijkheden, en meer en meer gevuld raakt met wetenswaardigheden en vooral vergeetwaardigheden, kun je nu zoeken op je laptop of vanuit je luie stoel op je smartphone naar wat je op een willekeurig moment te binnen schiet.
Ik vond haar naam op een boekje, ik bestelde het boekje online. In dat boekje vond ik wat meer informatie over haar. Ik ontdekte dat haar geboortejaar één jaar dichterbij is dan het mijne, maar ook dat het niet zinvol lijkt om te proberen haar te vinden en te vragen of zij zich nog iets van die ontmoeting herinnert: ze is al relatief jong ten prooi gevallen aan dementie.

Behalve haar tekeningen en schilderijen heeft Joke gedichten geschreven, en daar blijkt toch een overeenkomst: ook ik heb gedichten geschreven. Die van haar, geïllustreerd met enkele van haar schilderijen, zijn gepubliceerd in een boekje dat is samengesteld en uitgegeven door haar zus Giny, omdat ze er zelf niet meer toe in staat was.

HELP!! (...en zo wat heen…) | Giny Tulp-Thoma en Joke J. Thoma | ISBN 9 789402 110470

Toch maar geprobeerd iets meer te weten te komen: ik wou toestemming vragen om voor dit verhaal iets over te nemen uit het boekje. Dus zocht ik via het ISBN bij welke uitgever het boekje verschenen was. Dat bleek ′Brave New Books′te zijn, maar omdat uitgevers geen privé-gegevens mogen verstrekken, vroeg ik of ze mijn e-mail zouden willen doorsturen.
Zo kreeg ik een reactie van de echtgenoot van zus Giny, die het boekje had samengesteld. Helaas, Giny is overleden. Joke ook. Maar hij stuurde mijn vraag door naar de dochter van Joke, Ike Stubbe. Die reageerde enthousiast op de voorlopige versie van mijn verhaal over mijn ontmoeting met haar moeder en gaf toestemming.

Ook gedichten van mij zijn in boekvorm verschenen, waaronder ook gedichten die bij schilderijen geschreven zijn en met schilderijen die bij gedichten van mij geschilderd zijn.
Maar bij haar zijn zowel de schilderijen als de gedichten van haar eigen hand.

In het boekje vind ik nog een overeenkomst tussen Joke en mij: zij heeft in een cabaretgroep gespeeld, ik ook. Ik vanuit het circuit van gereformeerde jeugdverenigingen in Stad.
Zij, vermoed ik, vanuit haar tijd op de Academie, maar later ook met een vrouwencabaretgroep, Spek en Bonen. Toen ik me realiseerde dat ze overal in het land opgetreden hadden, en de term ′vrouwencafé′s′ genoemd werd, vroeg ik mijn Marijke of ze wel eens van de groep Spek en Bonen gehoord had: nou, inderdaad, zij zat destijds in het bestuur van het vrouwencafé alhier en herinnerde zich dat de groep ook hier had opgetreden! Zoiets als onvermoede losse eindjes die een verhaal rondmaken.

250416 – Mobiel feest

Precies een week geleden was ik jarig. Behalve als het een lustrum is, vieren we dat niet in gezelschap maar met een uitstapje samen. Geïnspireerd door Buienradar trokken we noordwaarts, zoals we vaker doen, nu over de N366. Tot we het bord "Alteveer / Bourtange" zagen, en spontaan besloten om af te slaan, onder het zingen van een gemodificeerde zin uit een kerstlied: "Gij kwaamt van alzo Hoge / van Alteveer".

We gingen in Bourtange lunchen, een van onze favoriete plekken. Ik nam uit nostalgische overwegingen geen koffie, maar chocolademelk – in mijn jonge jaren, als het weer goed was, fietsten we met een groepje vriendjes en neefjes en nichtjes naar Haantjebak in de Emmerdennen, en mijn moeder nam dan een grote kan chocolademelk en een grote pan oliebollen in de fietstassen mee.

Bij de Bovenlanden waren er eindelijk weer eens koolzaadvelden in bloei. Daar moest een verjaardagsfoto gemaakt. Maar gelukkig heeft Marijke ook een selfie gemaakt van ons samen.

Vanaf de Bovenlanden reden we, zoals alweer een tijd mogelijk is, over de vernieuwde Boneschanskerbrug naar Nieuweschans, waarna we langs Oudezijl komen, waar de moeder van mijn moeder geboren is. Ik ben nog steeds nieuwsgierig in welk huis, en of dat er nog is.
Via Drieborg komen we langs de dijkdoorgang tussen de Stadspolder en de Reiderwolderpolder, met het huisje bovenop de dijk waarin materiaal is opgeslagen om bij extreem hoogwater de doorgang af te sluiten.

Zo komen we bij Nieuw Statenzijl, het sluizencomplex waar de Westerwoldse Aa, die de grens met Duitslan vormt, uitmondt in de Dollard. Hier vlakbij heeft Ede Staal een tijd gewoond en daaraan danken we zijn prachtige lied Nij Stoatenziel.

We maken een foto in het (teruggeplaatste) frame en scharrelen wat rond, bekijken de sluisdeuren en kijken over de Dollard in de richting van Emden, maar het is daar heiig. Je kunt hier ook zo Duitsland in fietsen.

Dat je hier aan de grens bent blijkt ook uit de Dijksteen. We lopen naar beneden, dezelfde route als de vistrap – er wordt hier veel onderzoek gedaan naar vismigratie. Beneden is er een smal houten pad naar de Kiekkaaste, vogelkijkhut. Terwijl we bij het begin stonden ging luidruchtig een grote vlucht brandganzen op de vleugels. Marijke maakte een foto terwijl ik dat filmde.

Wat je misschien niet verwacht op de klei in de Carel Coenraadpolder, zo langs de Dollard en de Wadden, zijn bloeiende bollenverden. Wij kwamen er langs op de Dallingweersterweg, net als af en toe een paar prachtig ontluikende abeelen.

De kerk van Termunten is van de Stichting Oude Groninger Kerken. We konden deze keer naar binnen en hebben die kans niet onbenut gelaten. Staande bij de kerk zie je tussen de huisjes, die naast de kerk zo klein lijken, de Dollarddijk.

Het interieur lijkt helder verlicht door de combinatie van witte muren en de hoge ramen. Nu ik de foto′s nog eens bekijk geeft de sfeer me zelfs een associatie met de kerken op Malta, met name de Carmelietenkerk in Valetta, die we bezocht hebben tijdens onze huwelijksreis.
Het orgel is een vervangend exemplaar, het oorsprokelijke is verloren gegaan naar ik meen door oorlogs- en natuurgeweld. De kerk heeft een lange geschiedenis van verkleining.

Marijke bleef in de kerkzaal, ik ging naar de toren, die je blijkens een bord bij de ingang mocht bezichtigen. Ik was onder de indruk van de klok, die je de hele toren door duidelijk maakte dat hij de tijd gestadig wegtikte. Toch hoorde ik zachtjes muziek van beneden, en later vertelde Marijke dat zij op de piano in de kerkzaal gespeeld had. Ik ben niet al te hoog geklommen, ik ben gestopt toen ik bij een trap kwam waar bovenaan tweemaal met grote letters stond: PAS OP!

Op weg naar beneden jeukten mijn handen om eens stevig aan dat touw te gaan hangen, dat uit de top van de toren tot op de eerste verdieping hing, maar het mededogen met de omwonenden, voor wie het een noodsignaal zou kunnen zijn, liet mijn verstand zegevieren.
Weer buiten gekomen, op weg naar de auto, heb ik nog een foto gemaakt van de zijkant van de kerk, waar een rij ronden vensters wordt afgesloten met een gleuf in een soortgelijk rond metselwerk. Elke keer vraag ik me af: wat zou het doel daarvan zijn?

Dan zijn we aan het eind van de middag gekomen en beginnen al een beetje trek te krijgen. Op een dag as deze past een iets uitbundiger maaltijd waar we zelf niet voor aan de slag hoeven. We waren het snel eens over onze eerstvolgende bestemming: Bussemaker in Exloo. Wederzijdse herkenning tussen ons en het personeel, en altijd smakelijk eten.

Een aangename afsluiting van een mooie dag, alvorens de laatste etappe naar huis te voltooien.

240203 - ZOZ - Niet Clean maar Green en Superclean

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Natasja.

Vanmorgen bij het afwassen had mijn geheugen weer zo′n oprisping, een flard melodie en een paar woorden. Soms zijn dat stichtelijke liederen die we op de Lagere School verplicht instampten, maar dit had meer een hippie-achtig sfeertje.
Het klonk als "clean machine", werd toen "clean tambourine", om dan "green tambourine" te worden. Maar wat was dat ook alweer? Jaren 70? 80?
Marijke ging vast zoeken, en kwam uit bij The Lemon Pipers. Dit was hun enige echte hit, al hadden ze dit nummer alleen opgenomen om hun platenlabel een plezier te doen: ze wilden de psychedelische kant op. Het komt uit 1967, dus ze waren er vroeg bij.
Aanleiding voor mij om weer eens te zwijmelen, en deze fraaie song aan de vergetelheid te ontrukken.

The Lemon Pipers - Green Tambourine (1967)


Toen Marijke het afspeelde zei ik: "Ik hoor een sitar!" Ze zei: "Ik zie ze staan spelen, maar ik zie geen sitar". Ik dacht toch echt die karakteristieke klanken gehoord te hebben, dus opgezocht of het misschien in de studio wel met sitar was opgenomen en de video playback was.
Maar The Lemon Pipers hebben de song Green Tambourine opgenomen met een Elektrische sitar, die op het eerste gezicht veel op een gitaar lijkt. Een sitar is veel moeilijker om te leren spelen dan een gitaar, vandaar deze uitvinding. Toch is de klank anders, niet zo vol.

De sitar werd in het westen populair doordat o.a. The Beatles in India oosterse wijsheid probeerden op te doen en zo in aanraking kwamen met Ravi Shankar en die klanken meenamen naar het westen. Uit dat contact ontsproot het legendarische Concert for Bangladesh, het grootste benefietevenement tot dan toe.

De oosterse Sitar wordt qua naam nog wel eens verward met een heel ander instrument, de Europese Citer of Zither.
Let bij de elektrische sitar op de korte, dunne snaren links naast de gewone gitaarsnaren.

Achteraf bekeken waren misschien die woorden "Clean Machine" toch wel een associatie met een roemrijk programma op de late avond van 1968 tot 1980 op Hilversum 3: Superclean Dreammachine. De klankovereenkomst met Green Tambourine is nogal sterk.

Het werd geproduceerd en gepresenteerd door Ad Visser, een multitalent. Menigeen kent hem beter van het hitprogramma Toppop, maar zijn hart lag meer bij de "underground"-muziek van Superclean Dreammachine. Nieuwsgierig geworden, heb ik toch de begintune weten te vinden! Ik heb ′m even aangekleed.

Begintune Superclean Dreammachine

230407 - Passie

Ik was neergestreken in een café omdat ik op mijn lange wandeling toe was aan een kop warme chocolademelk met slagroom en een stuk appelgebak. Aan een tafeltje naast me zaten een man en een vrouw, uit het gesprek op te maken hun eerste date.

Het gesprek ging over op de afgelopen TV-avond, het spektakel "The Passion".
"Dat verhaal van de Kruisiging en Wederopstanding van Jezus wordt zó mooi inzichtelijk en invoelbaar gemaakt,"zei zij, "daar kunnen geen honderd preken tegenop! Het brengt me zoveel dichter bij het gevoel dat je vergeving voor je fouten kunt krijgen door je geloof!
"Ach," zei hij, "Ik kan daar niet zoveel mee. Ik moet zelf in het reine komen met mijn eigen fouten. Er wordt ′gevierd′ dat iemand die uit de pas loopt bij zijn volk en inmiddels een groep volgelingen heeft, op barbaarse wijze wordt vermoord. Het volk is opgehitst door hun geestelijke leiders, die zich bedreigd voelen in hun status quo, en de man heeft zich in hun ogen misdragen door de handel van hun familie en vrienden op het Tempelplein te versjteren.
Het land is bezet en de plaatselijke bevelhebber is bang dat de massahysterie zich tegen het regime zal keren, en beveelt een afschrikwekkende executie.
De volgelingen beweren later dat de geëxecuteerde uit de dood is opgestaan en ′ten hemel gevaren′ is. Tja, dat kon in die tijd nog, zonder raketten en met beperkte kennis van de natuurwetten…"
"Hè bah, waarom doe je toch zo verschrikkelijk rationeel? Geloof je dan helemaal niks?"
"Als ik niet zo rationeel was, kon ik mijn werk niet doen. Maar daardoor realiseer ik me ook dat mensen nu vaak denken dat de mensen toen net zo dachten als we nu denken met de kennis en mogelijkheden van nu.
Het leven van toen is lang niet zo omvattend en reproduceerbaar vastgelegd als we nu doen.
Ze willen nu zelfs alle Nederlandse Tweets archiveren omdat ze bang zijn dat Elon Musk Twitter om zeep helpt! In Duitsland zijn ze er al mee bezig. Hadden Jezus en zijn discipelen destijds iets als sociale media gehad en waren de servers nadien niet gecrashed, dan had de wereld er heel anders uitgezien!"
Ze stond op, pakte haar tasje en sloeg hem met de vlakke hand in zijn gezicht.
"Jij hebt ook helemaal nergens respect voor!" zei ze terwijl ze naar de uitgang liep.

"Ach", zei de man tegen mij, "die symboliek heb ik haar niet meer kunnen vertellen, maar dat zou toch verkeerd gevallen zijn: ik ben de zoon van een timmerman, het is Goede Vrijdag, en ik ben vandaag 33 geworden…"

230211 – Over opruiing met het woord pedofilie als trigger

Vandaag hebben 2000 schrijvers hun naam verbonden aan een paginagrote advertentie als protest tegen de domme hetze tegen schrijver Pim Lammers, waarbij doodsbedreigingen de norm lijken te zijn geworden voor alles wat iemand niet zint.

De hetze is gestart op een obscure website, door een lafaard die zijn echte naam niet durft te noemen, en is overgenomen door een even obscure oerconservatieve katholieke groepering, en opruiers als FvD en van Haga.

Omdat Lammers in een verhaal een situatie beschreef zoals dat in het echte leven zou kunnen gebeuren of in dit geval mogelijk gebeurd is. Veel reacties doen vermoeden dat men het verhaal niet eens gelezen heeft, maar reageert op wat tegenwoordig 'hondenfluitjes' wordt genoemd. Het woord pedofilie is een sterke trigger, waarbij de context achter een bloeddoorlopen waas verdwijnt.

Laat me raden: alle namen in de advertentie worden toegevoegd aan de lijst met 'pedofilieactivisten' van de hetzevoerders; we weten inmiddels vrij goed in welke kringen die zich manifesteren. Die hetzevoerders staan wat mij betreft op hetzelfde mentale peil als volwassenen die misbruik maken van de naïviteit van kinderen.

Mijn naam staat niet in de advertentie, maar ik vermoed dat ik tot pedofilieactivist bestempeld zal worden als ik beken dat ik op dit blog dit verhaal geschreven heb.

230112 Alles in de wind

Onze overbuurvrouw is overleden. Cathy werd 89 jaar en is maandag in kleine kring aan haar laatste reis begonnen.
Ze overleefde haar man; toen ik hier kwam wonen heb ik hem nog wel gezien maar niet ontmoet.
Ook hun beide zonen overleefde ze. Over hen, Erik en Willem, heb ik geschreven in mijn blogs over muziek; het vaakst over Willem, de jongste.
Willem overleed in november 2017, bijna 58 jaar oud. Het beeld hoe Cathy met een paar schoenen van Willem in haar hand keek hoe hij de laatste keer vertrok per ambulance, zal voor altijd op mijn netvlies staan.
Erik, 19 maanden ouder, overleed 9 dagen nadat zijn uitzichtloze diagnose was gesteld in augustus 2018, op de dag af 9 maanden na Willem.
Cathy bleef achter als enige van haar gezin. Maar niet eenzaam en verloren: vrienden en vriendinnen van haar jongens bleven komen, zich om haar bekommeren en haar zaken behartigen. Twee in het bijzonder, tot en met de afhandeling na haar overlijden. Heel bijzonder om te zien hoe twee zulke tegengestelde persoonlijkheden zo liefdevol hebben samengewerkt. Ze konden weliswaar niet continu bij haar zijn, en de thuiszorg vulde de laatste tijd ook veel in.
Ondanks haar verdriet bleef Cathy het leven laconiek benaderen. Ze maakte grappen en zong allerlei liedjes die ze zich herinnerde. Maar de laatste tijd zakte ze langzaam weg in de schemering van dementie en een versleten lichaam.
Ze praatte graag over haar jeugd: ze was een schippersdochter. Toen ik hoorde dat ze was overleden, kwamen een paar regels uit een oud liedje tevoorschijn:
″Alles in de wind, alles in de wind / daar woont een aardig schipperskind″.

Alweer een hele tijd terug heb ik het daar met haar wel eens over gehad. Het schip van haar ouders was de ″Risico″. Als je er vanuit zou gaan dat ze tot pakweg haar twintigste aan boord gewoond heeft, dan is dat zo′n 70 jaar geleden, dus tot omstreeks 1950. Ik kreeg de indruk dat het geen erg groot schip was. Cathy vertelde dat ze van alles vervoerden wat er aan vracht aangeboden werd, zoals bouwmaterialen en landbouwproducten.
Dat bracht mijn gedachten terug naar die tijd, naar Hoogkerk, waar ik toen vaak vakanties doorbracht bij mijn opa en oma. Er lagen daar bijna altijd schepen voor het huis in het Aduarderdiep. De aanvoer van suikerbieten tijdens de campagne naar de suikerfabriek vlakbij vond vrijwel geheel plaats per schip, en restproducten, pulp, afgevoerd per schip.
Voor de N.V. Betonbouw, waar opa werkte, werd zand en grind per schip aangevoerd en de betonnen producten per schip naar hun bestemming gebracht.
Het huis van opa en oma had een buitenkraan. Sommige schippers hadden toestemming om water te halen bij die kraan.
Het leek Cathy heel goed mogelijk, dat ook zij wel in die buurt aangemeerd hadden gelegen om te wachten op het lossen of laden, en dat zij dan water hadden gehaald bij mijn opa en oma. En misschien hebben we elkaar toen al wel eens gezien. Misschien vond ze me toen wel een aardig klein jongetje, maar zekerheid krijgen we daarover niet. We konden het nu in elk geval wel goed vinden met elkaar.

Dat bijzondere gezin is nu weer compleet in een hiernamaals, dat in elk geval gevormd wordt door onze gedachten en herinneringen. De fotocollage die ik maakte na het overlijden van Erik heb ik daarom aangevuld.

Mijn eerdere blogs over (de muziek van) de broers: 180811, 171111, 150328 en 140521.
N.B.: De links zijn gerepareerd...

221126 Edith en lichtjaren langs de Melkweg

Er zijn mensen die op je pad komen doordat je bij dezelfde opleiding of werkgever terechtgekomen bent, en er zijn mensen waarmee je zelf een werkrelatie begint. In het eerste geval ben je tot elkaar veroordeeld, in het tweede geval is er een reden waarom je er aan begint.

Bij mij en Edith Stoel was het een ontmoeting bij een culturele manifestatie, en interesse voor elkaars werk. En, zoals dat heet, een klik.
In september 2000 organiseerde de Bibliotheek, zoals elk jaar, een ″leer- en hobbymarkt″, waar organisaties en clubs uit dit circuit zich presenteren. Edith was er met haar ″Atelier voor Beeldende Kunst″ en liet werk zien van haar cursisten. Ik was er met een paar anderen van onze dichtersgroep, ″Schrijverskamer de Clique″.
Ik liet Edith mijn bundel ″Hoeveel vormen kent vuur″ zien, waarin enkele gedichten die waren geïnspireerd op schilderijen. Daaruit ontsproot spontaan het idee voor een project waarbij haar cursisten zouden werken op basis van gedichten uit onze dichtersgroep en omgekeerd.

Dat project kwam voortvarend van de grond, waarbij Edith en ik intensief contact onderhielden. Ze vond de witlofsalade zoals ik die klaarmaakte, verrukkelijk. Ik herontdekte bij haar, in haar bijzondere huis aan de Melkweg, het strooibusje met Zwitserse kaas.
Dat project liep parallel met een ander, groter project: "Art in Stone" of "De reis van de steen″. De combinatie steen, gedichten en schilderijen, leidden tot de titel: "SteenLetterBeeld", en leidde tot een expositie en een bundel/catalogus. De expo is te zien is geweest in Emmen, Coevorden, Hardenberg en Smilde.

Edith vroeg me in 2001 om haar solotentoonstelling in het Bruggebouw in Emmen te openen met een gedicht. Datzelfde gedicht heb ik daarna voorgedragen bij de opening van een groepstentoonstelling in Burum. Daar ontdekte ik dat die galerie gevestigd was in een boerderij op de ansichtkaart die mijn vader naar zijn ouders had gestuurd toen hij als 14-jarige logeerde bij zijn grootouders in Burum.

Na SteenLetterBeeld hadden we een plan voor een volgend project. Daarvoor namen we contact op met iemand die wel vaker iets regelde met subsidies. Het werd een heel ander idee, en we gingen uiteindelijk verder met vier deelnemers: Jan de Wilde en Hetty Steijger kwamen er bij. Het werd een inspirerende periode waarin veel geëxperimenteerd werd en mooie dingen gemaakt. Helaas hebben we de afrondende fase niet gehaald, want onze regelaar zag de zakelijke kant anders dan wij.
De contacten bleven warm, maar werden zeldzamer.
Inmiddels overleed Jan de Wilde op 2 september, en op 19 oktober is ook Edith Stoel overleden.
Ik herdenk Edith graag met het gedicht dat ik destijds voor haar geschreven heb.

  Lichtjaren

  Een huis langs de Melkweg
  met honderd ramen die licht
  ontvangen en honderd ramen

  waarin een vrouw licht heeft
  gevangen dat gonst van verhalen
  over laaiend vuur in kille kastelen

  en een landschap vol dromen
  van dwalen tot over de horizon
  over groene flanken van heuvels

  langs een waterval tussen de rotsen
  met ritme van eeuwig geruis
  stenen die nat mooier van kleur zijn

  een cirkel van mistige schimmen
  versteend in een oeroude dans
  in de verte fladderen kraaien

  in verlaten kathedralen graast vee
  hun roep stijgt onbelemmerd ten hemel
  tussen resten van graven
  tussen zerken van geesten
  die weer heen zijn gegaan

  herinnering die beelden bewaart en
  teruggeeft in kleuren en zinnen
  getekend door een eigen dimensie

  zoals je niet luistert naar de muziek
  maar je gedachten laat zweven
  je ziel de buitenkant loslaat

  en je binnenkant nieuw voelt
  alsof je verliefd was op alle
  lagen van stilte in de vertelling
  verbonden met oertijd en toekomst

© Gauke Zijlstra, 2001
T.g.v. opening van de tentoonstelling van Edith Stoel in het Centrum Beeldende Kunst te Emmen 29 maart 2001, en in Galerie De Blauwe Roos te Burum op 22 november 2002

220902 Jan de Wilde, 1948 - 2022

Het kwam hard aan.
Ik had ooit gezegd dat ik nog eens op fiets naar de Poffertjessalon in Zuidlaren zou gaan, waar we wel vaker komen.
Dat deed ik vrijdag 2 september; Marijke ging met de auto, en ik zou eventueel mee terug kunnen rijden. Ik besloot terug ook te fietsen, maar dan zonder omwegen: ik zou voor het eerst sinds lange tijd op ca. 100km uitkomen.
Die route voerde langs het huis van onze vrienden Jan en Hetty.
Hoogstens tijd voor even een kort praatje als ze buiten waren, dacht ik. Hun oprit stond vol auto′s: een verjaardag? Of een voorstelling? Boven hun zij-ingang staat: ″Theater″, ik heb er wel eens opgetreden met Jan. Samenklank van de saxofoon of dwarsfluit van Jan met mijn gedichten.
De volgende dag belde Hetty. Geen feestje ofzo, ′s morgens was Jan plotseling overleden, zijn hart. En of een tekst, die ik geschreven had voor een project van Jan, Hetty, Edith en mij, die op een schilderij gezet was, op de rouwkaart mocht…
Even slikken is een fors understatement. We hebben mooie dingen gedaan samen.

Foto′s heb ik eigenlijk alleen van de opening van Kunstkwartier Waanderveld in 2009, waarvoor Marijke en ik beide voor elk van de deelnemende ateliers een gedicht maakten, en Jan met zijn trio de feestelijke stoet langs de ateliers voorging, en we ook iets samen deden met Jan.

Nooit meer improvisaties op Autumn Leaves of andere mooie melodieën gemengd met mijn teksten. Nooit meer Jan′s persoonlijke visie en aanmoedigingen.
Dank je Jan, dat je er was en voor wat je samen met me hebt willen doen.

211219 Dikke brilleglazen, andere kijk op het verleden

Kijkend naar Daar was laatst op RTV Drenthe, met vader en dochter Harm en Willemien Dijkstra, hoorde ik een bekende naam noemen uit een, voor mij, ver verleden: Roelof Sieben.
Drie jaar lang, van 1957 tot 1960, woonde ik tegenover hem, met zijn Winkel van Sinkel, zoals wij dat wel eens noemden. Een beetje vreemde man vond ik, waar ik niet meer contact mee gehad heb dan dat ik er een of twee keren in de winkel geweest ben. Een beetje morsige man met van die hele dikke brilleglazen.
Pas nu ontdek ik dat hij schrijver was, en dat we allebei in dat dikke boek staan: Drentse Literatuurgeschiedenis deel ll – Waor roet en blommen wortel schiet in ’t veld van dr. Henk Nijkeuter over de naoorlogse geschiedenis van de Drentse letterkunde.
Zo zie je maar weer, dat je het verleden wel kunt vergeten, maar dat het verleden jou niet vergeet, en hoe je dan soms iets te weten kunt komen waarvan je in de verste verte geen vermoeden had.
De puber die ik toen was had nooit gedacht dat hij schrijven als hobby had, met zijn slechte gezichtsvermogen (hij blijkt geleden te hebben aan een progressieve oogziekte), en dat hij ooit iets anders gedaan had dan die winkel runnen, en dat hij ooit ergens anders gewoond had dan in Aalden… (voor outsiders: Aalden en Zweeloo worden vaak samen Zweeloo genoemd)

Roelof Sieben bleek veel aan te merken te hebben op het "onechte Drentse volkslied", dat begint met "Ik heb u lief mijn heerlijk landje", iets dat een oprechte Drent nooit zo zou zeggen, en waarvan de schrijver, Jan Uilenberg, nadien ook nog een besmet blazoen kreeg: fout in de oorlog.
Op de Groen van Prinstererschool in Emmen hebben we het wel geleerd - meester Garssen, iemand met altijd een twinkeling in de ogen, zei een keer tegen een klasgenoot: "Ik heb het wel gehoord, Joop, jij zong: ik heb u lief mijn heerlijk Antje!"
Naar verluidt is Antje later in Aalden gaan wonen, maar niet met Joop..

210924 - Terug in de tijd: 1972

Als je je huis overhoop haalt kom je jezelf tegen. In dit geval in de vorm van iets dat ik schreef in ons toenmalige personeelsblad.
Ik werkte bij NIRA, een familiebedrijf dat oproepsystemen maakte voor zorginstellingen: een patiënt drukt op een knopje bij het bed en een verzorgende wordt met een "piepertje" opgeroepen. Nee, draagbare telefoons waren nog Science Fiction, 49 jaar geleden. In veel ziekenhuizen op deze wereld is personeel naar een patiënt geleid met installaties waaraan ik gewerkt heb.
Het was een populair blad, voor en door het personeel, met de titel: 't piepertje.

Ik schreef een reactie op een artikel van een oudere collega (toen jonger dan ik nu), die minder vleiend had geschreven over de populaire muziek van die tijd, en ik was nog vergaand allergisch voor klassieke muziek.
Nu, vele jaren verder, heb ik enkele jaren blogs geschreven over muziek, meest als bijdrage aan de bloggersgroep: "Zwijmelen op Zaterdag", waarbij dat zwijmelen niet al te strikt geïnterpreteerd moet worden.
Grappig hoe ik destijds schreef over muziek, en bijzonder om te zien dat de actualiteit van toen nu vergeten is, zoals de Indiaas-Pakistaanse Oorlog van 1971, die ik aanstipte. Niet dat die regio sindsdien altijd rustig was. Het Instituut voor Sonologie is geen onderdeel meer van de Universiteit van Utrecht, maar opgenomen in het Haags Conservatorium. De Moog synthesizer was een nieuw fenomeen.

De slogan van ons bedrijf was: "Communicatie is fundamenteel". Dat vond ik een mooie voorzet voor de kop boven mijn artikel: MUZIEK = COMMUNICATIE = EEN LEVENSNOODZAAK. Ik maakte zelf een passende tekening bij mijn epistel. De redactie maakte een mooie kop:

Het prilste begin van muziek was al communicatie: "zingen" om het tempo aan te geven bij het werk. Net als de menselijke samenleving zijn de communicatievormen ingewikkelder en gevarieerder geworden.
Muziek is een middel om te zeggen wat je niet zeggen kunt: om tot uitdrukking te brengen wat je voelt, of te voelen wat iemand anders uitdrukt.
Nog vaak ontmoet je (vriendelijke, dat wel) mensen die menen dat muziek beelden moet oproepen van rozegeur en maneschijn. Het misleidend maanlicht heeft echter al veel mensen doen kennismaken met het stekelig milieu, waaraan deze rozegeur ontspruit.
Ook wordt dit genot tegenwoordig door andere luchtjes verdrongen.
In deze snel veranderende wereld zijn al veel "Vaststaande Waarheden" van hun voetstuk gevallen of geduwd en dit is terug te vinden op muzikaal gebied.
Meestal worden die nieuwe soorten muziek niet direct mooi gevonden, maar wat is mooi?
In een opera of ballet kan iemand "heel mooi doodgaan", maar hoe kun je iemand "mooi" dood laten gaan, als je net op de T.V. hebt gezien hoe in Oost-Pakistan om genade smekende mensen genadeloos worden afgemaakt, de lijken overal ln het rond liggen en mensen kreperen van de honger?
Omdat met de traditionele muziek dit niet tot uitdrukking te brengen was, zijn er nieuwe mogelijkheden gezocht. Er worden b.v. andere harmonische samenstellingen toegepast; instrumenten worden op een andere manier bespeeld, of aangepast; en er ontstaan nieuwe, klankvormende toestanden die vaak iets met elektronika te maken hebben.
Vooral bij experimentele- en popmuziek wordt gretig gebruik gemaakt van elektronische mogelijkheden.
Met wat je "muziek-computers" zou kunnen noemen, b.v. de "Moogsynthesizer", kunnen allerlei bestaande klanken geïmiteerd en nieuwe opgewekt worden.
Er zijn studio's voor elektronische muziek (b. v. Rijksuniversiteit Utrecht,' instituut voor sonologle), waar met elektronisch opgewekte of bewerkte (jawel, eerst gewoon opgenomen met een bandrecorder) klanken worden samengesteld tot een muziekstuk.
Soms worden computers gebruikt om muziek "uit te rekenen" (ook voor traditionele instrumenten) of om de ingewikkelde studio-apparatuur te bedienen. Uiteraard is veel van deze muzikale nieuwigheid een kwestie van "even wennen", maar vergeet niet dat ook een viool, gitaar of piano hulpmiddelen zijn om klanken op te wekken, die weer gebruikt kunnen worden om muziek samen te stellen.
Misschien zal deze muziek mijn oor strelen, en bij U aankomen als een oorvijg, of andersom; net als bij andere vormen van communicatie reageert "iedereen op zijne wijs."

210307 - Het Lam Gods

Dit wereldberoemde schilderstuk uit 1432 van de gebroeders van Eyck is weer in het nieuws, en dus weer aan de oppervlakte van mijn herinneringen.
Het is een onderwerp waarin de paden van mijn opvoeding en mijn loopbaan elkaar kruisen: het schilderij is een toonbeeld van de theatrale Rooms-Katholieke interpretatie van het Christendom, terwijl mijn opvoeding zich in sobere protestantse sferen voltrok.
Diep verankerd in het nog aanwezige deel van mijn tere kinderziel gist nog steeds Zondag 30 van de Heidelbergse Catechismus, waar het Gereformeerde Avondmaal als de enig juiste "viering" van de dood van Jezus de verlossing van al onze zonden belooft, terwijl als overeenkomstig ritueel de "paapse mis" wordt gekwalificeerd als "vervloekte afgoderij".

Gelukkig was mijn geest inmiddels flexibel genoeg toen Het Lam Gods via mijn werk op mijn pad kwam. Althans, in de vorm van de existentie van dit schilderij, ik heb het nog nooit in het echt gezien.

Retabel Het Lam Gods, door Hubert en Jan van Eyck
Afbeelding via Wikipedia, Publiek domein

Op 29 december 2019 schreef ik op mijn Facebook-pagina: "De laatste tijd kom ik steeds deze afbeelding tegen op FB. Ik heb het nooit in het echt gezien, maar dit kunstwerk heeft een vaste plaats in mijn geheugen. Begin jaren 1970 heb ik onderdelen mogen maken voor een systeem om het te beveiligen. Het was een project van het bedrijf dat ons in België vertegenwoordigde. Dat systeem zal, gezien de snelle ontwikkelingen in de elektronica, intussen al een aantal keren vervangen zijn, denk ik…"

Het kunstwerk heeft in de ruim een half millenium van zijn bestaan een nogal turbulente geschiedenis ondergaan, met slechte omgevingscondities, censuur (overschildering), diefstal, enzovoorts, maar is nu, door een restauratie die in 2012 begon, voor een groot deel in oorspronkelijke glorie hersteld, en is nu zodanig geplaatst dat het beter tot zijn recht komt. Nog steeds achter pantserglas en streng beveiligd.

In 2020 schreef Trouw een beschouwing over de restauratie: Het echte Lam Gods kijkt ons weer aan, jammer van de armetierige presentatie, toen het teruggeplaatst was in de (oude) beveiligde kooi.
Deze week plaatste de NOS een video over de plaatsing in een nieuwe kooi, beter belicht, beter beveiligd en beter beschermd tegen omgevingsvariabelen: 'Het Lam Gods' na lange restauratie weer te bewonderen in Gentse kathedraal - Na 12 jaar restaureren is het Lam Gods, het 15e-eeuwse meesterwerk van de gebroeders Van Eyck, weer te zien voor publiek. Voor een jaartje dan, want de restauratie is nog niet klaar.

200606 - Geloof en het mysterie van de explosieve lantaarnpaal

Vandaag werd op Facebook een bericht geplaatst, door een vriendin ("V") uit een vroegere, inmiddels uiteengevallen vriendenkring. Het kernthema van die groep was: poëzie. "V" en ik waren er vanaf het begin bij, Marijke kwam later.
Het bericht was een foto met begeleidende tekst, van "V"'s partner, die blij een boek bekeek dat zojuist was gearriveerd. Een amicale man, waarmee we niet vaak, maar wel prettig contact hadden.

Marijke had na lange tijd weer eens bij haar gelezen, en waardeerde dat bericht met een hartje. Niet lang daarna merkte Marijke dat er een reactie was bij haar, van "V".
Tot Marijke's verbazing bleek daar een woedende emoji aan gekoppeld te zijn, als reactie op een bericht dat ze geplaatst had op 26 mei, 11 dagen en 10 berichten geleden, met o.a. herinneringen aan de verjaardagen van haar ouders.
Laten we dus maar bij Marijke's oorspronkelijke bericht beginnen. Dat was een citaat uit een lang interview in de Varagids met actrice Beppie Melissen, en ze heeft het over zelfrelativering. Wij vonden het heel raak en humoristisch geformuleerd, en daarom maakte Marijke er een bericht van:

Meerdere mensen konden er wel iets mee, 7 duimpjes, 6 lachebekjes en 1 had waarschijnlijk medeleven met de lantaarnpaal. Kort na plaatsing was er al een textuele reactie gekomen van een andere vriendin:

En toen kwam vandaag dus die boze kop er bij. En nog een geschreven reactie:
RESPECTLOOS!!!

Marijke vond het woord "respectloos" meer van toepassing op de reactie van "V", en ze had het verwijderd. Terwijl ze een antwoord aan het typen was, merkte ze dat ze geblokkeerd was. De boze emoji was ook weg.

Vanaf onze kennismaking heb ik (en later Marijke ook) intensieve gesprekken gehad met "V". Ik vond dit toch wel raar allemaal, en stuurde haar het volgende bericht:

Een poosje later kwam het antwoord, waaruit ons inziens bleek dat "V" het oorspronkelijke bericht niet goed gelezen heeft. Zat haar nog iets dwars, dat ik in de gesprekken meer wist van de Bijbel en de kerk dan zij, er van kindsaf mee opgegroeid zijnde? En zou er nog een portie merkwaardige jaloezie mee kunnen spelen, want als Marijke hen in de winkel tegenkomt, gaat "V"s partner vaak even het gesprek aan, terwijl "V" haar niet meer dan een knikje waard acht - na alle vriendschappelijke contacten en ondersteuning:

Nou ja zeg, Marijke krijgt van haar ook heel weinig reacties! Terwijl ik een reactie begon te typen, viel de nieuwe tekst op mijn scherm ineens weg, en verscheen onder "V"s reactie, dat "deze persoon niet beschikbaar was op Messenger".
Tja, wat je met dwepend fanatisme, jaloezie en niet goed lezen kapot kunt maken...
Bijvoorbeeld (zelf)relativering en gevoel voor humor.

200520 - Niklas - Puzzelen

Ik herinner me een discussie over puzzelen met een mevrouw die ik Wilma zal noemen, omdat ik haar naam vergeten ben. Ik vertelde dat ik het liefst "Varia"-boekjes kocht met allerlei verschillende puzzels, omdat ik van afwisseling hou. En dat ik toen net de spelregels van de Sudoku had ontdekt, en dat die puzzelvorm me in z'n greep had gekregen. Cryptogrammen daarentegen sloeg ik altijd over. "O," zei Wilma enthousiast, "dat vind ik juist de leukste puzzels, dat is nou echt een kwestie van logisch denken!"
En dat riep bij mij zóveel associaties op, dat ik niet stante pede een reactie klaar had. Ik ben nou eenmaal geen eloquente mathematicus of cryptoloog. Mijn werk was digitale logica.
Het gesprek vond plaats tijdens de uittocht uit een bijeenkomst en was dientengevolge ook meteen beëindigd. Dezer dagen kwam het voorval terug in mijn herinnering; niet vanwege Wilma, die heb ik nooit weer ontmoet. Ons enige nauwere contact was deze small-talk.

Nog steeds sla ik de cryptogrammen over, omdat ik het gevoel heb dat ik daarbij hetzelfde probleem heb als waarom ik vroeger zo'n moeite had om een opstel te schrijven: niet het formuleren van een tekst, maar het vinden van een onderwerp of de volgende stap in het verhaal in de zee van ideeën die zich aan me opdrongen.
In mijn beleving heeft het oplossen van een cryptogram minder te maken met logica dan met associatief denken. Bij een cryptogram is het niet uitgesloten, dat de associaties uit een omschrijving leiden tot een volkomen terechte, andere mogelijke oplossing dan het gevraagde woord. Het gevraagde woord is vantevoren bedacht om een in elkaar passend netwerk van woorden te creëren. Voorbeeld: Het woord vier(de) kan staan voor het Romeinse cijfer "IV", en dus als letters "I en V" te gebruiken, maar ook doelen op de vierde letter van het alfabet de letter de "D", of nog een mogelijkheid; verleden tijd van vieren (= feesten óf een touw laten vieren).
Mijns inziens moet het zelfs mogelijk zijn om een dusdanig netwerk te construeren, dat met de daarbij samengestelde lijst van omschrijvingen verschillende kloppende oplossingen te maken zijn.
Een sudoku daarentegen is netwerk dat voldoet aan strikte, vaste voorwaarden, en is alleen op te lossen door logische regels te volgen. De enig mogelijke creativiteit bij het oplossen van een sudoku is het vinden van de meest effectieve strategie voor elke fase in het proces. Voor elke nieuwe sudoku staan de vooraf ingevulde variabelen op een andere plaats in een andere combinatie, waardoor ook de plaats van de nog te vinden variabelen wordt bepaald.
Ik zie er wel een metafoor in voor het verschil tussen wetenschap en de fantasierijke, onwetenschappelijke beweringen waarmee we overspoeld worden. Curieuze associaties als surrogaat voor logisch houdbare bewijzen.

200217 - Völlig losgelöst von der Erde

  Wie kent het niet: je bent ergens mee bezig, je staat onder de douche, of wat dan ook, en volledig los van dat alles zit er ineens een fragment van een melodie in je hoofd. En dat raak je niet meer kwijt - waar zat dat fragment ook alweer in, wie was de artiest, herinner ik me nog iets, al was het maar één woord van de tekst?
  Vanmorgen had ik het ook weer. Een stem waarvan de woorden verdronken in ruimtelijk galmende klanken met een bijna kosmische melancholie. Hoe vind je zoiets terug, met alleen een fragment van een melodie in je hoofd? Het enige aanknopingspunt was de sfeer.
  Ik ben dan wel gestopt met mijn wekelijkse bijdrage aan Zwijmelen op Zaterdag (nu bij Natasja; ik heb er bijna 6 jaar aan meegedaan) maar soms kom ik niet los van de muziek die ik dan in mijn kop heb!
  Toen ik een poos later weer even rustig zat, kreeg ik de ingeving: was het niet iets in het Duits? Heelal? Ik zocht: [ song space Duits ] - ja, zoeken doe je in het Engels.
  En ik vond meteen: Peter Schilling [DE, EN, NL], exponent van de Neue Deutsche Welle, met Major Tom (völlig losgelöst) [DE, NL]. De titel van de Engelstalige versie is Major Tom (Coming Home).
  In Amerika is deze wereldwijde hitsong in zowel de Engelse als de Duitse versie uitgebracht in de box-set Error in the System, met het originele Duitse album Fehler im System.
  Uiteraard refereert Peter Schilling aan astronaut Major Tom uit Space Oddity van David Bowie.
  Als ik dan de tekst volg, krijg ik wel associaties met de actuele discussies over de klimaatverandering: mensen die vertrouwen hebben in de bevindingen van de grote groep wetenschappers die het met elkaar eens is dat er iets moet gebeuren, omdat anders straks onze planeet, ruimteschip aarde, op een verloren koers terechtkomt. Daar tegenover mensen die roepen dat de "klimaatdrammers" zeuren, en die denken dat het allemaal vanzelf goed komt...
  Eerst de originele, dus Duitse versie, dan de Engelstalige. En eh… dat "Coming Home" heeft niet de betekenis van een veilige landing terug op aarde...

Peter Schilling - Major Tom Völlig Losgelöst:


Peter Schilling - Major Tom (Coming Home):


  Afbeelding: "Pale Blue Dot", de Aarde (gezien vanaf 6 miljard kilometer) is een klein blauw puntje in de duisternis van het uitgestrekte heelal. De gekleurde banden op de foto zijn verstrooiingen van het zonlicht in de lens, als gevolg van de relatieve nabijheid van de Zon bij de Aarde. (Mijn bewerking van Public Domain afbeeldingen uit Wikipedia)

200125 - ZOZ - Van Prikkebeen en Last Date

De hele week loop ik al met een lied in m'n hoofd dat is opgenomen in 1967 en uitgebracht in 1968, en waarvan ik maar een klein stukje intro hoef te horen, om het lang te laten beklijven. Zogezegd, een oorwurm dus: Prikkebeen, vanwege het refrein meestal aangeduid als Meester Prikkebeen.
De tekst is geschreven door de, vind ik, geniale tekstschrijver Lennaert Nijgh (en) - niet voor niets is een prijs voor de beste tekstdichter naar hem vernoemd, en hebben veel artiesten werk van hem opgenomen. De muziek is geschreven door Boudewijn de Groot (en), die het zingt in duet met Elly Nieman, vooral bekend als helft van het duo Elly en Rikkert.

Boudewijn de Groot en Elly Nieman - Meester Prikkebeen:


Om met Monty Python (nl) te spreken: "And now for something completely different: ik heb besloten om, in elk geval voorlopig, te stoppen met mijn vaste wekelijkse routine om mee te doen aan Zwijmelen Op Zaterdag. Het was een mooie tijd en een mooie stok achter de deur, maar ik wil wat meer ruimte maken voor andere zaken; niet persé over muziek, en niet persé blogsgewijs.

Als passend eindschot kies ik Last Date, oorspronkelijk van Floyd Cramer (nl). Ik had eerder al eens een paar versies geplaatst: 150711- ZOZ139 – Van piano's, dates en klavecimbels.
Ik vond een vocale versie door Dave Berry (nl), hier te lande vooral bekend van zijn opvallende nr.1 hit uit 1965, en tot 2016 in de Top 2000, This Strange Effect (nl): Dave Berry - This strange effect.

Dave Berry - My Last Date (with lyrics; 1964):


En nu de versie van de Zweedse gitaargroep The Spotnicks (nl), maar dan gespeeld door iemand die ik meermalen heb laten horen, Eugene Mago.
Eugene is min of meer een collega van me: hij heeft zijn werkzame jaren doorgebracht als programmeur - dat was voor mij een latere toevoeging aan mijn werk. Maar hij speelt gitaar (een enorm repertoire!), en ik niet…

Eugene Mago - Last Date (The Spotnicks):


Wat ik bijzonder grappig vind: toen ik dit blog klaar had, vroeg ik me af wanneer ik ook alweer begonnen was mee te doen met Zwijmelen op Zaterdag. Toen ontdekte ik, dat ik als eerste bijdrage óók een song in de versie van The Spotnicks, óók gespeeld door Eugene Mago, geplaatst had. Dat was mijn blog van zaterdag 10 mei 2014: ZOZ: Zwijmelen Op Zaterdag - Joey's Song, gekozen, omdat ik een kleinzoon heb die Joey heet.

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.

200118 - ZOZ - Van hondenvoer en kunststroming

Bij mijn Facebook-vriend Bertus ten Caat kwam ik een song tegen uit een grijs verleden. Dat was Bonzo Dog Doo Dah Band - Rockalizer Baby. De naam van de band zat nog stevig in mijn geheugen, de muziek niet. Even speuren dus.
Volgens Wikipedia was de Bonzo Dog Doo Dah Band (nl) actief in de jaren 1962–1970, 1972, 1988 en 2002 tot heden, en hun genre wordt omschreven als "Comedy rock, psychedelic pop, trad jazz, avant-pop, experimental pop. Dat is nogal een breed spectrum!

De band kwam voort uit een los-vaste groep kunstacademie-studenten, die traditionele jazz speelden. Vandaar al die blazers, denk ik. Volgens een van de oprichters is de naam ontstaan door het spelen van een woordenspel. Dat spel uit de kunststroming Dada (nl) hield in, dat je woorden of zinnen op papier schrijft, dat papier in stukken scheurt, en willekeurig weer samenvoegt om nieuwe zinnen te vormen.


Eén van de zinnen was Bonzo Dog Dada Band: Bonzo Dog naar Bonzo the dog, een populaire cartoonfiguur, bedacht door George Studdy in de jaren 1920, en Dada naar de kunststroming. Zie ook the George Studdy and Bonzo web site. En inderdaad, dat hondenvoer dankt zijn naam aan de merchandising rond dit hondje!

De Bonzo Dog Doo-Dah Band heeft veel samengewerkt met Monty Python (nl), en dat is terug te zien in hun komische presentatie. Ze schijnen een voorliefde gehad te hebben voor dubbelzinnige teksten. Ze worden ook wel eens de Muzikale Monty Python genoemd.

Laten we beginnen met I'm the Urban Spaceman, geproduceerd door Paul McCartney (nl) van The Beatles en Gus Dudgeon (nl) die voor heel veel artiesten heeft gewerkt, o.a. Elton John.

Bonzo Dog Doo Dah Band - I'm the Urban Spaceman:


De volgende song doet me heel sterk ergens aan denken, maar ik kan er geen vat op krijgen; misschien zoek ik een verkeerde combinatie van melodie en stem…?

Bonzo Dog Doo Dah Band - Canyons Of Your Mind (1968):

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.

200111 - ZOZ - Van uitvaart en postkaart

Gewoonlijk plaats ik mijn bijdrage in deze rubriek om middernacht van vrijdag op zaterdag. Ik doe mijn "research" dan op vrijdag, of Ik ben er al eerder in gedachten mee bezig. Deze week was ik intensief bezig met een ander verhaal.

En gisteren, vrijdag, waren we naar de begrafenis van mijn tante Riet, de laatste van de vorige generatie, waar ik vorige week mijn blog aan wijdde. Lees daar ook de reactie van haar zoon, mijn "domineef".
Het was een lange dag, 10:00 vertrek en 21:00 weer thuis, 215 km heen en 215 km terug.
Een intense dag met het afscheid, en het weerzien met veel neven en nichten: ik heb opgezocht dat mijn grootouders 42 kleinkinderen hadden. Ook die zijn er niet allemaal meer, of waren niet in staat om er bij te zijn - ook gespreksstof nu wij de oudste generatie zijn.
Gezien haar gezegende leeftijd van 96 jaren, nog druk sociaal leven en aan haar en haar man ontsproten familie (inclusief aanhang) van 54 personen, waren er veel mensen om haar de laatste eer te bewijzen.

Ik veroorloof mij hier even een grapje, gebaseerd op mijn eigen waarneming. Zes dragers droegen heel plechtig de kist op hun schouders de kerk binnen, de langste dragers achteraan. Op de kist lag een volumineus bloemstuk, dat bij het passeren een lamp, een soort mini-kroonluchter raakte, die daarna nog een poos bleef schommelen. Wat zou tante Riet daarvan gezegd hebben? Ik denk dat ze de heren gemaand zou hebben de volgende keer iets beter op te letten...

De rouwkaart noemde het: een "dankdienst voor haar dapper en bewogen leven".
Het was een bijzondere kerkdienst, waaruit bleek dat tante Riet, geheel in haar eigenheid, al veel had afgesproken over haar uitvaart, ook al kwam het moment op korte termijn nadat ze nog geheel zelfstandig was: tot zelf haar boodschappen doen en fitnessen toe.

Kleinkinderen staken kaarsen aan bij de kist. Enkele van de kinderen en kleinkinderen spreken liefdevolle woorden.
De ene zoon las de gekozen Bijbeltekst, de andere een verhaal dat voortkwam, zoals hij zei, uit een wereld van dromen en gedachten met het beeld van een engel, die leidde naar het Ave Maria van Schubert, prachtig gespeeld door de op dat mooie orgel van de Dorpskerk in Berkel en Rodenrijs.

Daarvan heb ik geen opname, het heet formeel: Ellens Gesang III (nl) uit „Hymne an die Jungfrau" (D 839, Op. 52 Nr. 6), ik koos de uitvoering gespeeld door Alexander Jörk op het Kreutzbach-Jehmlich orgel in de Johanniskirche in Gera (Thüringen, Duitsland).

Alexander Jörk (Orgel) - Ave Maria (Franz Schubert):


De dominee kon putten uit haar eigen gesprekken met tante Riet, en daaruit kwam ook humor voort, en lachjes van herkenning bij vrijwel de hele kerk.

Eén van de onderwerpen was het sturen van kaarten bij verjaardagen en dergelijke naar heel veel familieleden en kennissen. Wij hebben er ook vele ontvangen. Kenmerk van die blijkne van belangstelling was, dat die kaarten "tot de laatste bruikbare vierkante centimeter" waren volgeschreven in haar mooie handschrift.
Tante Riet hield van zingen. Ik ken haar zangstem niet, maar ze had een duidelijke, aangename spraakstem. Daarom kies ik ter afsluiting een song met passende titel, gezongen door een stem waarvan ik nog altijd onder de indruk ben: Mariska Veres.

Shocking Blue - Send Me A Postcard:

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.

200104 - ZOZ - Van generaties en Mohicanen

Deze week overleed een tante van me. Niet zómaar een tante: ze werd grappend wel eens de wandelende familie-almanak genoemd, omdat ze zo ontzettend veel wist over het wel en wee van de hele familie, door de jaren heen. Over de hele familie, haar eigen generatie, de vorige en de volgende generaties.
Ze heette Maria, in de dagelijkse omgang tante Riet.

Mijn neef schreef: Gistermiddag heeft mijn moeder (96) haar levensadem teruggegeven aan haar Schepper.

In de Tweede Wereldoorlog werkte ze op een distrubutiekantoor, waar voedselbonnen werden uitgegeven. Haar latere man Siep, broer van mijn moeder, werkte op het Gemeentehuis bij de afdeling Bevolking. Door het "niet nauwkeurig" registreren van overledenen, zorgde hij dat mensen gevrijwaard werden van Arbeitseinsatz in Duitsland, en kregen verzetsmensen, geallieerde piloten en Joden vervalste persoonsbewijzen. Tante Riet zorgde dat het verzet voedselbonnen kreeg.

Mijn opa en oma, haar schoonouders, kregen 11 kinderen, waarvan de jongste levenloos geboren werd. Daar werd nooit over gepraat destijds. Gezamenlijk voegden die kinderen 42 kleinkinderen toe aan de familie, waarvan we ook al een aantal moeten missen.

Ik ben niet de oudste van de kleinkinderen, maar van dit nageslacht ben ik de enige die opa en oma in hun dagelijkse (gepensioneerde) doen en laten heeft meegemaakt. Mijn moeder en ik woonden bij hen in gedurende mijn kinderjaren.
Dat betekent ook, dat ik in het centrum van de familie woonde. Bij hoogtijdagen, zoals de verjaardagen van opa en oma of andere heugelijke gebeurtenissen, kwam de familie naar ons toe, en, als enig kind in huis, had ik dan ineens speelkameraadjes die familie waren: neven en nichten.

Tante Riet was voor mij de laatste van de vorige generatie: zowel aan vaders als aan moeders kant is er niemand meer.
Ruim een week geleden kregen we bericht dat ze naar het ziekenhuis was gebracht, donderdag is ze overleden.
Ik kies voor muziek die, qua titel, aansluit bij dat korte ziekbed, bekend geworden van Robert Long en Unit Gloria.

Robert Long ( Unit Gloria ) - The Last Seven Days:


Bij het overlijden van zo'n markante vrouw, als laatste van een generatie, denk je al gauw aan het cliché, ontleend aan een boektitel: De laatste de Mohikanen (nl).

Naar aanleiding van dat boek zijn er veel fims (nl) gemaakt, de meest recente in 1992 (nl).
Bij een film hoort een soundtrack, en thema's daarvan zijn veelvuldig gecoverd. Ik kies daar één van in een versie die mij aanspreekt en sfeervol vind. Ik heb geen idee of tante Riet deze muziek zou kunnen waarderen, of afschuwelijk vond. Meestal valt de waardering voor dit instrument tussen deze twee uitersten.
De muziek, The Gael, is geschreven door de Schotse musicus Dougie McLean, die ik een paar keer in eerdere blogs heb geplaatst.

We zien hier een dappere vrouw, die de vooroordelen heeft moeten trotseren dat dit instrument niet goed door vrouwen bespeeld kan worden. Dat kunnen we hier lezen. Intussen is ze lerares op dit instrument. Ze heet Tress Maksimuk en noemt zich Dark Isle Piper. Ofschoon ze blijkbaar in California woont, is deze video op locatie gefilmd in het noorden van het Schotse Isle of Skye (nl).

Ik heb deze video ook gekozen omdat ik de beelden zo passend vind bij dit vaarwel.

Dark Isle Piper: The Gael ( Last of the Mohicans Theme):

---

Wie mee wil doen met (of luisteren/kijken/lezen bij andere deelnemers) ZOZ: Zwijmelen op Zaterdag, vindt de links bij Melody.
Afleveringen t/m ZOZ347 vind je bij Trees, en de afleveringen t/m ZOZ260 vind je bij de oorspronkelijke initiatiefneemster Marja.